کودکانه­نگری، بُعدی از دنیای فکری و شعریِ سهراب سپهری است که اَشکال آن در شعر وی خود­نمایی می­کند. او از سرمایه­های کودکی به عنوان دست­مایه­های شعری بهره­گرفته است. سپهری لحنی صمیمی و صادقانه و در عین­حال ساده که می­توان آن را تلفیقی از زبان کودکانه و شاعرانه و نمادین تلقی کرد، برای تبیینِ کشف و دریافت­های عرفانی خود به کار می­گیرد. تخیل دورپرواز وی همچون خیال­پردازی­های بی­مرز کودکانه درصددِ ایجاد ...

بخش اعظم کتاب های صوفیه به شرح احوال و اقوال آنان اختصاص دارد و در این پژوهش، این موارد را «سرگذشت نامه» نامیده ایم. نخـــستین سرگذشت نامه ی عرفانی در زبان فارسی بخشی از کتاب «کشف المحجوب» هجویری است، امّا در طول زمان، نگارش این دست سرگذشت نامه ها، کتاب های دیگری را با عناوین تذکره، طبقات، مقامات و... به خود اختصاص داده است و در این باره کتاب های مهمّی مانند تذکر?الاولیا و نفحات الانس به زبان فار...

یکی از داستان های تاریخی و در عین حال سمبلیک قرآن که به دلایل مختلف در متون عرفانی بارها تکرار شده، داستان ملاقات موسی و خضر (علیهما السلام) است که به دلایل ظرایف و پیام های گوناگون آن بستر مناسبی برای عرفای مسلمان و تأویلات باطن گرایانه ایشان ایجاد کرده است. داستان خضر و موسی (ع) به دلیل نوع حوادث و، وقایع و اعمال به ظاهر عرف، این امکان را برای عارفان فراهم کرده است که با قرائت ها و زوایای مخت...

در تاریخ عرفان و تصوّف، دو اصطلاح «قبض و بسط» همواره مورد توجّه صوفیه بوده است و سالکان با توجّه به منظومة عرفانی و گاه مسائل اجتماعی و سیاسی روزگار خود، یکی از حالات قبض یا بسط را برمی‌گزیده‌اند. قبض به منزلة حجاب و «حالت افتقار»ی بوده که سالک را همواره محزون می‌داشته و برعکس، بسط به مثابة نوعی کشف و «حالت افتخار»ی بوده که شادی و به دنبال آن، اعتماد به رحمت خداوند را برای عارف به ارمغان می‌آورده ...

دعای عرفه یکی از دعاهای ماثور منسوب به امام حسین علیه السلام است که حاوی مضامین بلند عرفانی و یک دوره خداشناسی و احکام است و و تحلیل گفتمان که در اصلاح فارسی همان سخن کاوی و تحلیل سخن است، عبارت از کشف معانی ظاهری و مستتر جریانهای گفتمانی است که در شکلهای گوناگون زبانی و فرا زبانی آشکار می گردد.

عشق و عرفان رابطة بسیار نزدیکی با هم دارند، که در ادبیات عربی و فارسی شاعران زیادی به این دو مقوله پرداخته‌اند. عارفانه‌های بیاتی و سپهری بیانگر رویکرد عرفانی آن‌ها در اشعارشان است. با بررسی در اشعار این دو شاعر، رنگ و بوی عرفان شرقی و اسلامی به خوبی هویداست، و نشان‌دهندة آن است که هر دو از عرفان شرقی و اسلامی متأثر بوده‌اند. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، به کشف مضامین مش...

مسأله ی کشف و شهود یکی از مسایلی است که عرفان های تمام ملل حول آن می چرخند. به طورکلی مکاشفات عرفانی در مثنوی معنوی را می توان به دو دسته ی کشف های صوری و کشف های معنوی تقسیم نمود و هر کدام از آن ها نیز انواعی دارد. این مکاشفات صوری و معنوی در برخی جهات با نظریه ی  و. ت. استیس (w. t. stace) در مورد مکاشفات، قابل انطباق است. در این پژوهش نیز مکاشفات مثنوی معنوی بر حسب احوال آفاقی (صوری) و انفسی ...

یکی از راه‌های درک حقیقت‌، راه کشف و شهود است که عارف از راه دل و سیر در انفس و طیّ مراحل کمال روحی، می‌کوشد تا حقیقت عالم را کشف کند و بر اسرار آن واقف گردد. «کمدی الهی» دانته و «سیر العباد الی المعاد» سنایی، نمونه‌هایی از سیر باطنی و کشف حقیقت از راه دل و سیر در انفس می‌باشند که در آن‌ها دانته و سنایی تلاش می‌کنند تا با طی کردن مراحل سیر و سلوک عرفانی و رهای...

چکیده ابن­سینا و پس از وی شیخ اشراق به رابطه میان تاویل و تعبیر اشاره کرده­اند و معتقدند که گاهی نفس در بیان حقیقتی معنوی که در خواب یا کشف و شهود مشاهده کرده است، آن را به مشابه یا ضد آن تغییر می­دهد که در این صورت نیازمند تفسیر باطنی هستیم. این تفسیر باطنی در صورتی که در مورد کشف و شهود و الهاماتی باشد که در بیداری دریافت شده اند، تاویل نامیده می­شود و در صورتی که در مورد مطالب دریافت شده در ...

The story of Joseph in the Holy Quran is an adequate context for mystic interpretation and anecdotes. In this story, man’s deepest emotions such as love, hatred, ambition, enmity, etc have been represented. Sometimes, events in this story go beyond what they explicitly state, which has been an asset for Sufis and other scholars. Meybodi, the author of most Well-known interpretation work on Sufi...