انسان ابزاری نیست که تنها در مبدا و مقصد به کار گرفته شود. مسیر حرکت انسان، سهم مهمی در ساخت اندیشه و روح او دارد. حل موانع سرعت در حرکت انسان در شهر مدرن خواسته تدبیر نشده ای است که خود را بر هر نوع برنامه ریزی و مدیریت تحمیل می کند. در دنیایی که حضور فرد برای استراحت در خانه و برای تولید اقتصادی در محل کار ضرورت دارد، انسان تابعی از هدف تولید خواهد بود. ابزاری که برای بیشترین بهره اقتصادی بای...

ایلات و عشایر از نیروهای سیاسی-اجتماعی مؤثر در تاریخ ایران بوده اند و بسیاری از سلسله های حکومتی ایران،خاستگاه ایلاتی داشته اند و ساختار نیروهای نظامی نیز عمدتا عشایری بود.با این حال،جابجائی و کوچ در اجباری ایلات نیز از مسائل تاریخ ایران بویژه از صفویه به این سو بوده است. در این نوشتار،به روند و چگونگی،اهداف،علل و انگیزه های سیاسی-نظامی کوچ و اسکان اجباری تیره های مختلف عشایر ایران در دوره های ...

سیاست عشایری رضاشاه که بر تحقق رؤیای ناپختة پیدایش دولت مدرن در ایران استوار شده بود، بر استبداد، سرکوب و حذف از صحنه اجتماع، بنیاد نهاده شده بود. عشایر، قشر مولدی بودند که بنا به ذات زندگی خویش، می­بایست کوچ رو باشند تا دام­های خود را پرورش دهند و با ییلاق و قشلاق مستمر و مشقت آمیز زیست خود را تضمین نمایند. رضاشاه و حامیان فکری و عملی حکومت وی – در داخل و خارج – نه تنها در اندیشة رفع مشکلات و ...

هنر روزگار ساسانیان در بسیاری از ویژگی های خود، چکیده ای بسیار پربار از زمینه های هنری ایران باستان و در واقع واپسین نمود آن شناخته شده است. در هنر ساسانیان، هم ویژگی درباری و هم نمودهای مذهبی به چشم می آید. در این نوشتار، تأثیر هنر ایرانی- ساسانی در زمینه جلوه های شکارگاه شاهانه در آفرینش هنر درباری امویان، با مقایسه موردی یکی از کاخ های اموی (قُصَیر عَمره) و یک اثر ارزنده از دوران ساسانیان در با...

عناصر سپهری در اندیشه اقوام ایرانی، جایگاهی ویژه داشته اند و این عناصر در آیین های پیشین ایرانی از جمله آیین مهر، مقدّس شمرده می شده اند. مهری دینان بر آن بوده اند که ارواح از جایگاه آسمانی به زمین فرود آمده¬اند و در کالبدها جای گرفته اند. این ارواح برای پاک شدن و بازگشتن به آسمان باید از هفت مرحله بگذرند. در اسرار مهری از نردبان آیینی هفت پله ای یاد شده است که نماد طبقات آسمان است و راه های رسی...

پیرامون مطالعات تاریخ معماری اسلامی، تحلیل فضایی و گونه‌شناسیِ کاربری‌های غیر مذهبی از جمله «کاخ»، شامل فضایی به جهت ترفیع زیاده‌خواهی‌های شاهانه، به دلیل ماهیت آن، با ابهاماتی مواجه بوده است. نتایج به دست آمده از نوآوری‌های معماری ایرانی، ابداع کاخی با طرح «هشت‌بهشت» را مربوط به دوران صفویه دانسته‌اند، در حالی که بر‌اساس متون تاریخی، نخستین گونه از سبک مزبور، ضمن شکل‌گیری ترکمانان در تبریز، به ...

کلمة عربی قصر مترادف کلماتی چون کاخ، دژ، عمارت بلند و باشکوه و به معنای هر بنای مجللی که حاکمان و سلاطین و خلفا در آن سکونت داشتند و یا کار¬های اداری و اجرایی خود را در آن¬جا انجام می¬دادند، به کار رفته است. این پژوهش، به بررسی و معرفی94 قصر¬ که در شرق و غرب سرزمین¬های اسلامی تا پایان سدۀ ششم هجری از آنها یاد شده است، می¬پردازد. مبنای پژوهش، قصر¬های ذکر شده در کتاب معجم البلدان یاقوت حموی (د. 6...

معماری مگارون به عنوان یک فرم ساده و یکی از کهن ترین پلان های رایج در تاریخ معماری ، بویژه در منطقه آناتولی ، خاور میانه و معماری کلایسک غرب مطرح می باشد. کهن ترین اشاره مکتوب به این شکل از معماری مربوط به نوشته های هومر ، سرآینده یونانی دانسته شده است . با توجه به شواهد موجود ، منطقه خاورمیانه ، لوانت ، آناتولی و اروپای شرقی مناطقی هستند که احتمال شکل گیری این معماری در آنها بیشتر مطرح بوده اس...

مرقع گلشن، موجود در کاخ گلستان در تهران، یکی از مهم ترین و کامل ترین مرقعات باقی مانده از نقاشخانۀ سلطنتی جهانگیرشاه بابری است، اما اوراق دیگری نیز از این مرقع در اقصی نقاط جهان پراکنده است. یکی از این اوراق تنها برگ مرقع گلشن مضبوط در کتابخانۀ چستربیتی دوبلین است و می تواند با این مرقع در ارتباط باشد. از آنجا که اوراق این مرقع به صورت جدا از هم نگهداری می شود، ترتیب قرارگیری آن ها حاثز اهمیت ا...