اصولاً کار فرهنگ‌نویسی یا واژه نگاری(Lexicographie) تهیه و ارائه مجموعه‌های واژگانی است که بر طبق اصول زبان‌شناختی یا بهره‌گیری از واژگان شناختی صورت می‌گیرد. مقایسه تطبیقی فرهنگ «لغت فرس» اسدی توسی در زبان فارسی، و «العین» خلیل بن احمد فراهیدی در زبان عربی به عنوان اولین فرهنگ‌های لغت با توجه به پیشینه‌ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دینی مشترک نشان از آمیختگی و نزدیکی دو زبان فارسی...

مطلب حاضر ، حاوی اطلاعاتی درباره یکی ا ز کتابهای ناشناخته از ابوالعباس احمد بن علی مشهور به ابن بابه کاشانی از ادیبان سده پنجم است. ابن بابه ، اطلاعات اساسی خود را از بخشهای گمشده تاریخ بیهقی برگرفته است ودانستنیهای ارزنده ادبی و تاریخی از تاریخ غزنویان ارائه کرده است . از ردس مال الندیم که از منابع درجه اول عصر غزنویان به شمار می رود چند نسخه خطی وجود دارد اما تاکنون چاپ نشده است .

اصولاً کار فرهنگ‌نویسی یا واژه نگاری(Lexicographie) تهیه و ارائه مجموعه‌های واژگانی است که بر طبق اصول زبان‌شناختی یا بهره‌گیری از واژگان شناختی صورت می‌گیرد. مقایسه تطبیقی فرهنگ «لغت فرس» اسدی توسی در زبان فارسی، و «العین» خلیل بن احمد فراهیدی در زبان عربی به عنوان اولین فرهنگ‌های لغت با توجه به پیشینه‌ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دینی مشترک نشان از آمیختگی و نزدیکی دو زبان فارسی...

ابن قتیبه دینوری از ادیبان و مورخان بزرگ قرن سوم هجری است. محققان همواره به اندیشه های دینی، خاستگاه نژادی، همکاری او با خلفای عباسی و نیز آثار ادبی، کلامی، فقهی، نجومی و تاریخی وی توجه کرده اند. نویسنده، در این مقاله پس از ارزیابی مختصر گرایش های سیاسی، مذهبی ابن قتیبه و نیز شخصیت های تأثیرگذار بر اندیشه وی، آثار واقعی و برخی از کتاب های منسوب به او و هم چنین چگونگی تحول در تمایلاتش را بررسی م...

بسیاری از محققان، مورخّان، جغرافی دانان و سیستان­شناسان، شهر زرنگ را با شهر سیستان یکی دانسته و معتقداند که این شهر از بدو تأسیس، در اواخر دورۀ ساسانی، تا 785 هجری - که با حمله امیر تیمور گورکانی تخریب و، سپس، در 811 هجری با حملۀ شاهرخ تیموری به کلی ویران شد- مرکزیت و کرسی سیستان را بر عهده داشته است. نگارنده معتقد است که شهر سیستان شهری کاملاً متفاوت، مستقل و مجزا از شهر زرنگ بوده است و از نیمۀ ...

      ابوالحسن محمّدبن اسماعیل لامعی گرگانی ، از شعرای بنام اواسط قرن پنجم هجری است که در اشعارش تابع همان سبک و روش شاعران دوره­ی اول غزنوی است و گاه بعضی از قصاید آنان را جواب گفته است. اشعار لامعى در وصف طبیعت و مدح بزرگان عصر خویش را بحقیقت می توان گلچینی از سه دیوان فرخی و عنصری و منوچهری دانست. تشبیهات گوناگون و اوصاف او از بیابان و اسب و رسوم و مظاهر مختلف طبیعت ،خواننده را به یاد منوچهری...

فرقة اسماعیلیه در نیمه دوم قرن دوم هجری، براساس اعتقاد به امامت اسماعیل، فرزند امام جعفر صادق(ع)، شکل گرفت. اسماعیلیان در خصوص مهدویت عقاید خاصی مطرح کردند؛ اسماعیل، نخستین کسی بود که آنان به عنوان مهدی موعود و امام هفتم معرفی کردند؛ هر چند اکثریت اسماعیلیان به مهدویت محمد بن اسماعیل معتقد شدند و او را امام هفتم و پایان دهنده دور ششم دانستند. به طرف داران این اعتقاد «قرمطی» اطلاق شد. قرمطیان در...

در سده‌های نخستین دورۀ اسلامی آثاری شایان توجه در بارۀ عطرها نوشته شده‌اند. از این میان شباهت‌های ساختاری و محتوایی کتاب الطیب منسوب به محمد بن الحسن بن ابراهیم الخازن، مختصر فی الطیب منسوب به سهلان بن کیسان و رساله فی اصول الطیب و مرکبات العطریه منسوب به احمد بن محمد بن مندویه چندان است که می‌توان آنها را سه روایت از اثری واحد به شمار آورد. پزشکانی که رساله‌ای در عطرشناسی نوشته‌اند  عموماً به خ...

سید محمد بن فلاح بن هبه الله ( د 870 ق) از شاگردان شیخ احمد بن فهد حلی (د 841 ق) بود که نهضتی را در مناطق جنوب شرقی عراق و خوزستان رهبری کرد، و حکومت مستقل شیعه مذهب مشعشعیان را تشکیل داد. در حوزة مطالعاتی که درباره مشعشعیان صورت گرفته، دیدگاهها و اندیشه های سید محمد بن فلاح از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف این نوشتار بررسی آموزة مهدویت در اندیشه های رهبر مشعشعیان است، موردی که چون و چراهای بس...

موضوع پژوهش حاضر، بررسی آماری نقش موالی خاندان اشعری در کتب اربعه شیعه است که در آن، تعداد احادیث نقل شده از چهار تن از محدثان قمی قرن ‌سوم و اوایل قرن‌ چهارم هجری به نام‌های احمد بن محمد بن ‌خالد برقی، محمد بن ‌حسن‌ صفار قمی، علی بن ابراهیم بن ‌هاشم‌ قمی و محمد بن ‌‌یحیی ‌‌العطار در کتاب‌های الکافی، من‌ لایحضره‌ الفقیه، تهذیب‌‌الاحکام و الاستبصار فی‌ مااختلف‌ من‌...