نوشتـة حاضر از سوی محقق گرامی، جنـاب آقای رضوانی دهاقـانی، در نقـد بخـش شانـزدهم از مقالة «خفتـگان در بقیع» که در شماره 83 همـین نشریـه از نظر خواننـدگان گذشـت، ارسال گردیده و ما برای آمـاده ساختن فـضا و عرصـة نـقد و تضـارب آرا که از حقوق اساسی پژوهشگران و مخاطبان مجله «میقات حج» است، نظر ایشان را نیز در این شماره منتشر می کنیم و داوری و قضاوت در خطا و صواب نظرات را به شما خوانندگان ارجمن...

خداوند در حیات فردی و اجتماعی انسان، سنت های گوناگونی دارد و برای امور مختلف، ضابطه و قانون ویژه ای قرار داده است و روش خاصی را اعمال می کند. کارهای او در آفرینش و تدابیرش در امور عالم بیهوده و بی حساب نیست. سنت و روش او در خلق و تدبیر اجتماع بر اساس قانون و اسبابی ویژه است. شؤون گوناگون زندگی اجتماعی انسان، شکل های گوناگون حکومت، معیشت، آداب و رسوم، روابط متغیر، جنگ، صلح، خوشبختی و بدبختی در ا...

درباره مفاهیم و واژگان دینی‌ ـ سیاسیِ امام، خلیفه و سلطان، تعاریف گوناگونی از سوی علمای مذاهب کلامی و فقهی مختلف ارائه شده است. در صدر اسلام و سده‌های میانۀ اسلامی، خلیفه و امام مفاهیمی دینی بودند و کارکردی عمدتاً سیاسی داشتند. این مفاهیم را مسلمانان پس از پیامبر-صلی الله علیه و آله و سلم- بر حاکمان سیاسی نیز اطلاق کردند. کوشش برای تعریف این مفاهیم و تعیین مصادیق آن، زمینه و موجب نزاع‌ها و اختلاف...

بی گمان روایات تفسیری پیامبر(ص) در تفاسیر فریقین نیازمند بررسی ، مقایسه و یافتن مشترکات و نکات افتراق است ، گونه شناسی این روایات نیز اهمیت بسیار دارد. منظور از گونه شناسی تقسیم روایت تفسیری از جهت تبیین و توضیح واژه ، جمله ، شرایط تبیین فضای نزول ، بیان مصداق و ... است . از آنجا که بررسی تمام منابع تفسیری فریقین در این پژوهش ممکن نیست ، بررسی های ذکر شده در دو تفسیر نورالثقلین و الدرالمنثور که...

گزاره و اخبار تاریخی ناظر به سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السّلام، یکی از شاخه هایی است که در تفسیر آیات قرآن از اهمیتی قابل توجه برخوردار است. ولی به دلیل وجود اطلاعات غلط تاریخی در این زمینه که ناشی از جعل، دستکاری و ضعف رخ داده، نمی توان به تمام این اخبار و گزاره ها اعتماد کرد. این مقاله با روش مطالعه تحلیلی و با هدف تبیین گستره و مفاد روایات عرضه، به نقد و بررسی نمونه...

چکیده ارتباط آگاهانه انسان با خداوند از مسائل مهّم انسان می باشد، که از سوی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت ( علیه السلام)به این امر توّجه قابل شایانی شده است . ارتباط آگاهانه با خداوند می تواند راه مناسبی برای حلّ مشکلات پیدا کند.سعادت انسان تنها در پیوند با خدا حاصل می شود .در قرآن این گونه تعبیر شده است: "وَ مَا خَلَقتُ الجِن وَ الانس اِلا لِیَعبُدوَن؛ جن و انس را نیافریدم جز آن که مرا بپرستند ...

همواره انسان در طول زندگی، سوالهایی برایش مطرح بوده اینکه برای چه و از کجا آمده؟ و اکنون باید چگونه زندگی کند؟ خدای متعال که انسان را با فطرتی پاک آفرید، فطرتی که مبدا و مقصدش از او و بسوی اوست اما در این میان موانعی چون جهل و غفلت و یا عناد و غرور، فطرت او را از اصل خویش جدا کرده و اینجا خدای مهربان برگزیدگان خود یعنی پیامبران را فرو فرستاده تا انسان را به آنجایی که تعلق دارد، راهنما باشند. و ...

برای اثبات وجوب تعیینی و تخییری نماز جمعه به ادله مشترکی تمسک شده است و فرق در نوع تمسک و استظهار از ادله و اختلاف مبنا در منصب بودن نماز جمعه برای امام معصوم می باشد. قائلین به وجوب تخییری، روایاتی که مستند قول وجوب تعیینی قرار گرفته است را به نفع خود توجیه نموده اند. عمده قائلین به وجوب تعیینی نماز جمعه، اخباریون و شهید ثانی (از اصولیون) می باشند. اخباریون با نفی ادله نقلی و با تمسک به ظهور آ...

مسئلة قضا و قدر، از دیرباز مورد توجه و تأمل اندیشمندان مسلمان؛ اعم از اهل سنت و شیعه بوده است. متفکران جهان اسلام با الهام از آیات قرآن و احادیث پیامبر(صلی الله علیه و آله) و اهل‌بیت(علیهم السلام)، رابطة خالقیت و ربوبیت خدای متعال با نظام هستی و افعال انسان را به گونه‌ای تفسیر و تبیین کرده‌اند که موجب اسناد شرور و نواقص و افعال قبیح به حق تعالی نشود. از نظر آنان، تعلّق علم و مشیت و قضا و قدر اله...