یکی از شاخصه های بررسی تاریخ جوامع، فرهنگ و تاریخ مرتبط بدان است و عصر صفوی در ایران یکی از دوران تأثیرگذار در روند فرهنگی مردم این سرزمین بر شمرده می شود. در این عصر، با رسمیت و نهادینگی تشیع امامیه هر عنصر فرهنگی در قالب آن قرار گرفته و مورد سنجش و سپس مورد قبول جامعه می گردید. با توجه به اینکه کاشان از شهرهای با سابقه شیعه به شمار می آید، می توانسته در عصر صفوی از اهمیت بالایی برخوردار باشد؛...

جغرافی دانان فرهنگی با تأکید بر مبانی و اصول علم جغرافیا و با اعتقاد به فضای شهری به عنوان چشم انداز فرهنگی (انسانی)، به بررسی تحولات فرهنگی و نقش آن در شکل دهی به فضاهای جغرافیایی می پردازند. در این نوشتار، منظور از تحولات جغرافیای فرهنگی شهر، بررسی تحولات فرهنگی برپایة پنج مفهوم محوری یعنی «ناحیه فرهنگی»، «پخش فرهنگی»، «بوم شناسی فرهنگی»، «درهم تنیدگی فرهنگی» و «چشم انداز فرهنگی» در فضای شهری...

جغرافی دانان فرهنگی با تأکید بر مبانی و اصول علم جغرافیا و با اعتقاد به فضای شهری به عنوان چشم انداز فرهنگی (انسانی)، به بررسی تحولات فرهنگی و نقش آن در شکل دهی به فضاهای جغرافیایی می پردازند. در این نوشتار، منظور از تحولات جغرافیای فرهنگی شهر، بررسی تحولات فرهنگی برپایه پنج مفهوم محوری یعنی «ناحیه فرهنگی»، «پخش فرهنگی»، «بوم شناسی فرهنگی»، «درهم تنیدگی فرهنگی» و «چشم انداز فرهنگی» در فضای شهری...

ادبیات شفاهی به گونه ای از ادبیات گفته می شود که به صورت شفاهی انتقال داده شده و شامل موارد زیادی، همچون قصه ها، ترانه ها، چیستان ها، اشعار، پندها و بازی های محلّی است. اشعار بایاتی (دوبیتی) آذربایجانی، نمونه ای از این ادبیات است که کاربرد وسیعی در بین مردم آذربایجان داشته و دارد. پژوهش حاضر به مطالعه¬ی مفهوم بندی¬های فرهنگی ـ اجتماعی این اشعار پرداخته است. با مطالعه¬ی اشعار بایاتی آذربایجانی، م...

دین یکی از قدیمی ترین و مهم ترین نهادهای اجتماعی است و تمامی جوامع در طول تاریخ دارای دین بوده اند. با صنعتی شدن جوامع، ظهور اندیشه های غیردینی، دین و باورهای دینی تنها قلمرو خاصی را در کنار مفاهیم دنیوی تشکیل دادند.گرایش به خدا، ذاتی ذهن انسان و مکمل طبیعت بشری است. شاید همه چیز تحلیل رود ولی اعتقاد به خدا که اصل همه ی ادیان جهان است بر جای خواهد ماند. این گرایش اصیل یعنی خداجویی در هر نحله و ...

این مقاله میزان تغییرات صورت گرفته در حوزه دینی و مراسم و رفتار دینی را در دوره جدید و با تاکید بر نقش و اثرگذاری تکنولوژی چون اتومبیل مورد تحلیل قرار می‏دهد. افراد جامعه ایرانی تجربه خاص دینی به لحاظ ذهنی و عینی در سطح مناسک و مراسم دینی دارند که حاصل اموخته ها و رفتار انها می باشد. تغییرات ایجاد شده در این تجربه طی یک دوره تاریخی بیشتر نشان داده می شود. در اینکه تغییرات چه ماهیتی دارند و چگون...

وجود اقلیت‌های دینی و نحوه‌ تعامل حکومت‌ها با آنان که یکی از انواع اقلیت‌ها محسوب می‌شوند، از دیرباز مورد توجه دولت‌ها بوده است. کشورهای ایران، مصر و عراق به دلیل قدمت چند هزار ساله از موقعیت حساسی در منطقه برخوردارند. وجود اقلیت‌های دینی در این سه کشور و بررسی حقوق آنها مورد عنایت صاحب‌نظران بوده و هست. زرتشتیان، کلیمیان و مسیحیان تنها اقلیت‌های دینی در ایران شناخته می‌شوند؛ (اصل 13 قانون اساس...

این مقاله، نتیجه یک مطالعه توصیفی ـ تبیینی از نوع علی ـ مقایسه‌ای است که ابتدا به مطالعه میزان استفاده از ماهواره و نوع انتخاب کانال‌ها، و رابطه­ی آن با میزان دینداری جوانان 18 تا 29 سال در شهرستان سنندج پرداخته است. سپس عوامل مؤثر بر میزان استفاده از ماهواره و تفاوت میزان استفاده در بین بینندگان شهری و روستایی این منطقه را نیز تحلیل کرده است. به لحاظ نظری، مساله تماشای تلویزیون ماهواره ای و اث...

مقاله پیش رو،  می کوشد با بهره گیری از اندیشه های جامعه شناختی، مدلی نظری ـ مفهومی برای توسعه فرهنگی ارائه نماید و به این منظور، با تفکیک دو بخش «هسته فرهنگی مشترک» و «کنش اجتماعی» و تبیین روابط میان این دو، به بررسی مکانیسم عمل فرهنگ در جامعه معاصر پرداخته است. در ادامه، با محوریت همین چارچوب نظری، چگونگی تغییر فرهنگ در جامعه را مورد تبیین و تدقیق جامعه شناختی قرار داده است. این کوشش نظری به م...

یکی از نیازهای حقیقی در زمینه های تربیتی، دینی، اخلاقی و فرهنگی، مسئله حجاب است. هرچه الگوهای حجاب مراتب برتر و بالاتری داشته باشند، تأثیر بیشتری بر معنویّت و دینداری فرد و جامعه خواهند گذاشت و هرچه حجاب فردی و اجتماعی، متعالی باشد، تقدّس و حرمت اخلاقی و رشد و تعالی جامعه اسلامی بیشتر خواهد بود. حجاب آثار تربیتی در دو زمینه فردی و اجتماعی دارد که مهم ترین آثار حجاب در بُعد فردی، شخصیّت، سلامت جسمان...