در مقاله حاضر نمونه‏هایی از ارتباط و همکاری فقیهان با حاکمان جور در قالب پذیرش نقابت و ولایت از جانب آنان مورد بحث قرار گرفته است. به نظر نگارنده این همکاری‏ها برپایه‏های نظری و مبانی فقهی این علما استوار بوده است. از امعان نظر در سخنان و آثار فقهی علمای این دوره، روشن می‏شود که مبنای اصلی همکاری و پذیرش ولایت از حاکمان جائر، اصل ولایت فقیه بوده است.

مقالة حاضر از رهگذر روش‌شناسی کیفی بر آن است تا به مطالعة چگونگی شکل‌گیری نهاد رسمی ولایت فقیه به ‌منزلة اصلی‌ترین رکن حکومتی نظام جمهوری اسلامی بپردازد و با تحلیل محتوای مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی سال 58 و شورای بازنگری سال 68 نشان دهد در کدام ساخت زبانی و با کدام دیدگاه‌های ذهنی و طی کدام فرآیند عاملیت و ساختار این ساخت قدرت در این نوع بدیع از حکومت شکل گرفت و منسجم و تثبیت شد. بنابراین،...

ولایت، یکی از مسائل مهم در عرفان است که بسیاری از عارفان بزرگ، پیرامون آن بحث کرده اند. این مبحث فروعاتی پیدا می کند، از قبیل تعریف ولایت، اقسام ولایت. ضرورت ولی در جهان هستی و ختم و لایت هر چند عرفا دربارة اکثر این مسائل اتفاق نظر دارند، ولی در مورد ختم ولایت اختلاف نظر مشاهده می شود. سید حیدر آملی، از عارفان بزرگ قرن هشتم است که با برقراری ارتباط بین تصوف و تشیع، به عنوان عارف بزرگ شیعه، با ...

ولایت مطلقه به معنای سرپرستی و تدبیر مطلق امور عبادی و غیرعبادی (سیاسی و اجتماعی) برای مطلق افراد جامعه است. لذا فقیه از منظر اختیاراتی که دارد به دو شعبه مهم ولایت مطلقه فقیه و ولایت مقید به امور حِسبیّه تقسیم می­شود. در ولایت مطلقه گاهی اطلاق ولایت در برابر تقیید آن به امور حسبیّه و برخی واجبات کفایی امّت مطرح می­شودو گاه در برابر تقیید آن به احکام شرع اعم از اولیّه و ثانو...

از مراتب عالی ولایت در مسألة امامت، ولایت معنوی است که با اشراف و تصرّف معنوی امام به اذن الهی در نفوس آماده تحقّق می یابد. مراد از ولایت معنوی نوعی اقتدار و تسلّط معنوی است که با پیمودن صراط عبودیّت و رسیدن به مقام قرب برای امام به اذن الهی حاصل می شود. در دیدگاه علاّمه طباطبائی، ولایت به این معنا غیر از نبوّت، خلافت، وصایت و نیز غیر از امامت به معنی مرجعیّت دینی و یا حتّی زعامت سیاسی است. انسان افزون...

از مراتب عالی ولایت در مسأله امامت، ولایت معنوی است که با اشراف و تصرّف معنوی امام به اذن الهی در نفوس آماده تحقّق می یابد. مراد از ولایت معنوی نوعی اقتدار و تسلّط معنوی است که با پیمودن صراط عبودیّت و رسیدن به مقام قرب برای امام به اذن الهی حاصل می شود. در دیدگاه علاّمه طباطبائی، ولایت به این معنا غیر از نبوّت، خلافت، وصایت و نیز غیر از امامت به معنی مرجعیّت دینی و یا حتّی زعامت سیاسی است. انسان افزون...

موضوع مشارکت سیاسی زنان در جامعه اخیراً بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؛ بر همین اساس و به علت برخی شبهات فقهی درباره ی ولایت سیاسی زنان، بررسی فقهی این موضوع مهم به نظر می رسد. از این رو در این مقاله با بررسی آیات و روایات و گفتار مفسران و فقیهان به بررسی امکان و حدود جواز ولایت سیاسی برای زنان پرداخته شده است. در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و گردآوری داده ها نیز به صورت کتابخانه...

در طول تاریخ فقاهت شیعه ولایت به معنای مسئولیت و سرپرستی امور مربوطه بوده است که برحسب موارد، تفاوت می کند و در شئون عامه و مصالح همگانی امت، تمامی احکام انتظامی اسلام را شامل می گردد. شیخ انصاری و امام خمینی(ره) به عنوان فقیهانی هستند که نگاهی وحدت انگارانه به رابطه ولایت با فقیه دارند. هم چنین هردو قائل به ولایت اذنی برای فقیه هستند. در این نوشتار علاوه بر آگاهی از دیدگاه شیخ اعظم، مقایسه ای ...

اجتهاد صحیح، ساختار مجموعه­ای از گزاره­های شرعی یک حوزه از فقه، در گرو شناخت موضوعات، احکام، غایات و ارتباط این ارکان با یکدیگر است. غایت تشریع گزاره های شرعی حوزه ولایت قهری، تأمین مصالح مولی علیه است و غرض از ولایت مالی ولی قهری، تأمین منافع مادی اوست. این مصالح اعم از مصلحت حفظ و یا مصلحت افزایش اموال مولی‏علیه است. بر اساس این غایت، چیستی و محدوده موضوعات این گزاره­ها شکل می­گیرد و به تبع آ...

چکیده : ولایت تشریعی پیامبر اکرم (ص) از نظر شیعه پذیرفته شده است و اختلاف عمده‌ای وجود ندارد، ولی این موضوع مورد قبول همه علمای اهل سنت نیست. به همین دلیل مقالة حاضر در پی تبیین اختیارات پیامبر اکرم (ص) در تشریع احکام الهی مبتنی بر «نظریة اذن و ولایت الهی پیامبر اکرم (ص) در تشریع احکام مبتنی بر آیات قران و آرای علمای فریقین» است. در آغاز، ادبیات نظری و مفاهیم اصلی مرور و سپس اصل نظریه تبی...