چکیده             خدای تبارک و تعالی جهان را بر اساس نظم و هماهنگی کامل آفریده است. انسان هم در این جهان باید از هماهنگی و وحدت میان سایر موجودات بهره بگیرد و زندگی خود را بر مبنای آن پایه­ریزی کند تا به سعادت دنیوی و اخروی برسد. وحدت از اصول و ارزش­ها­ی مورد تأکید پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام است که همواره منادی وحدت بوده­اند. از منظر آنان عزت و اقتدار همه جانبه مسلمان...

یکی از مسائل مهم در باب هستی شناسی، مسئله علیت و رابطۀ حق‌تعالی با ممکنات است که دغدغۀ آن، مسائل دیگر را تحت الشعاع قرار می‌دهد. معمولاً فلاسفه و متکلمین را از قائلین به علیت و عرفاء را از منکرین علیت دانسته‌اند؛ به طوری که انکار علیت از سوی عرفاء اجماعی تلقی شده است. چراکه آنان به جز هستی واحد من جمیع الجهات، واقعیتی را قبول ندارند تا سخن از رابطۀ با آن به میان آید. نگارنده در این مقاله به بررس...

نظریة وحدت وجود عرفا همواره مورد توجه فیلسوفان اسلامی بوده است. در تبیین فلسفی ارائه‌شدة صدرا از نظریة وحدت وجود عرفا هم از وحدت تشکیکی وجود و هم از وحدت شخصی وجود سخن به میان آمده است. طرح نظریة وحدت شخصی وجود در سه حوزة وجودشناسی، معرفت‌شناسی و الهیاتی مستلزم آثار و لوازمی است که باعث تغییر و دگرگونی در مفاهیم فلسفی می‌شود. به طوری که با طرح این نظریه، فلسفه‌ای که از آن با عنوان فلسفة کهن یاد...

وحدت از مفاهیم محوری در تفکر عرفانی است. مولانا برای تفهیم این مفهوم، همچون بسیاری از مفاهیم غامض عرفانی، از استعاره بهره برده است. در این پژوهش، استعاره‌های مولانا از مفهوم وحدت در مثنوی معنوی، براساس نظریۀ استعارۀ شناختی لیکاف و جانسون، بررسی و تحلیل شده است. هدف از این مقاله آن است که با تحلیل استعاره‌ها و تشخیص نوع و کارکرد شناختی آن‌ها، دیدگاه مولانا به این مفهوم، نحوۀ معرفی آن به مخاطب و ...

در این مقاله به بررسی دیدگاههای تقریبی و وحدت گرایانه آیت‌‌الله مکارم شیرازی پرداخته شده است. هدف از این بررسی آشنایی با خدمات بی‌‌وقفه این دانشمند بزرگ اسلامی در راستای تقریب و وحدت امت اسلامی است. ایشان در آثار و سخنرانیهای خود همواره قرآن را حلقه اتصال و وحدت امت اسلامی دانسته و کوشیده است با استفاده از آیات قرآن، ضرورت این امر را روشن ساخته و خطرات اختلاف و افتراق امت اسلا...

«وحدت وجود» از مهمترین مبانی عرفانی در اغلب مذاهب فکری و عقیدتی است که همواره مورد بحث و چالش‌ بوده است. بر اساس این اعتقاد، عالم هستی با همه امکانات و مناسبت هایش یک وجود بیش نیست و در مرتبه فوق آن، وجودِ خدا قرار دارد. در عرفان اسلامی «وحدت وجود» در بین عُرَفا از جایگاه خاصی برخوردار است. مولانا به عنوان یکی از شعرای عارفِ مسلمان، بارها در قالب تمثیل های زیبا به مسأله «وحدت وجود» پرداخته است. در ...

از میان مخالفان نظریۀ «وحدت وجود»، برخی کاملاً آن را رد کرده و  برخی دست به تأویل آن زده‌اند. غیاث‌الدین منصور دشتکی از جملۀ کسانی است که سخنان عرفا را به وحدت شهود تأویل کرده­است. به این معنا که سالک به مراتبی می‌رسد که از ماسوی‌الله غافل می‌گردد. اما با وجود این، برخی از سخنان‌ و عباراتش بیانگر وحدت وجودند. با بررسی آثار وی این نتیجه حاصل آمد که نظریۀ  غالب وی وحدت شهود است. اما سردرگمی وی میا...

با مطالعه و بررسی اشعار شفیعی کدکنی می توان اصول و ارکان زیباشناسی شعر او را شناخت؛ اصول و ارکانی که مایۀ قوام زیبایی در شعر و جذابیت آن برای مخاطب می شود. اصل «وحدت» در زیباشناسی شعر شفیعی کدکنی مهم ترین رکن است. به بیان دیگر، رشته هایی مرئی و نامرئی در لفظ و معنی اجزای سخن شفیعی را به هم پیوند زده و به آن ها پیکره ای واحد داده است و همین نکته باعث جذابیت و تأثیرگذاری بیش تر آن در مخاطب شده اس...

در این مقاله که بر مبنای کارکرد تمثیل در شرح رباعیّات جامی -که رساله ای در شرح وحدت وجود و آرای ابن عربی است- سامان یافته است، ابتدا دربارۀ تمثیل، وحدت وجود و تجلّی به کوتاهی توضیحاتی داده شده است. سپس تمثیل های موجود در متن، در ذیل  هشت بخش جداگانه شامل تمثیل «نور و خورشید، آتش، آیینه، شیشه، جریان آب، دریا و بحر، حروف و اعداد» طبقه بندی و تشریح شده اند، تا به کمک آن ها «وحدت وجود و تجلّی» که موضو...