چکیده تبعیّت و اطاعت بی‌چون و چرا از پیامبر اکرم(ص)، امری شرعی و عقلی می‌باشد، چون اگر بنا باشد که هر کس طبق سلیقة خویش عمل نماید و هر جا که سخنان پیامبر(ص) موافق امیال نفسانی و دنیایی وی بود، طبق آن عمل کند و اگر در مواردی که کلام رسول اکرم(ص)، وفق مرادش نبود، بدان توجّه ننماید و در پی مخالفت برآید، بی‌شک چنین کسی پیرو شریعت مقدّس اسلام نباشد، گرچه به ظاهر خود را مؤمن قلمداد نماید. در واقع، چنین ...

‏«حفظ نظام» به طور مطلق و «حفظ نظام اسلامی» به صورت خاص، مفاهیمی هستند که ریشه های آن در منابع ‏روایی و آثار فقهی فقهاء متقدّم و متأخّر وجود دارد. «وجوب حفظ نظام اسلامی» از احکام بسیار مهمّی است که آثار و ‏احکام واجب و حرام زیادی در ابواب عبادات و معاملات بر آن مترتّب است. نظام در این آثار به معنی نظام اجتماعی و ‏نظام معیشتی جامعه است که حفظ آن نیز پیش از آن که یک واجب شرعی باشد، مورد اتّفاق تمام عق...

یکی از مباحث مهم اصولی که نقش بسزایی در استنباط احکام شرعی دارد مسئله اجتماع امر و نهی می باشد. بحث در این است که آیا عمل واحد می تواند برای مثال دو عنوان وجوب و حرمت را داشته باشد یا چنین چیزی محال است. در این رساله قصد داریم که براساس فلسفه ملاصدرا به حل مسئله بپردازیم و به این سوالات پاسخ دهیم. آیا امکان ورود فلسفه در این بحث وجود دارد؟ نسبت انسان با ملکات نفسانی خود چگونه است؟ رابطه بین حسن...

یکی از قواعدی که در علم کلام از آن بحث می‌شود، قاعده لطف است. این قاعده در اصطلاح کلامی عبارت است از گونه‌ای رفتار و فعل که علی‌رغم فقدان اضطرار و الزام، مطیع را به طاعت نزدیک و از سرپیچی دور می‌کند. تشخیص مصادیق و لزوم وجوب آن بر خداوند را قاعده لطف می‌نامند. اهمیت این قاعده به حدی است که پس از قاعده حسن و قبح عقلی مهم‌ترین قاعده کلامی عدلیه محسوب می‌شود. یکی از مسائل غامض در این حوزه، معیار ت...

در حوزه مباحث کلامی در بحث نبوت انبیا? بحث عصمت از جایگاه ویژه ا ی برخوردار است. چون غرض از بعثت انبیا ?تکامل و سعادت بشر است و این هدف بدون عصمت انبیا ? محقق نمی گردد. عصمت انبیا ? با دلایل عقلی و نقلی به اثبات رسیده است. اما در این میان آیاتی وجود دارد که ظاهر آنها با مسئله عصمت سازگاری ندارد و این امر موجب شده مخالفان عصمت آن را دستاویز خود قرار داده و در ظاهر مسائلی را به پیامبران از جمله ب...

چکیده: وجود کاستی ها در عالم همواره خاطر بشر را مکدر نموده و او را با این سوال مواجه می سازد که این رنجها چگونه با برخی از صفات الهی همچون عدل، حکمت و خیر خواهی خداوند سازگاری دارد. بررسی و تحلیل این مسئله در فلسفه دین، تحت عنوان" شرور" یا " رنج" مطرح می گردد. متکلمین اسلامی با الهام گرفتن از آیات و روایات این مسئله را با عنوان"آلام" بیان نموده اند. پاسخهای متفاوتی به شبهه شرور، یا شبهه آلام، ...

علیّت یکی از اساسی ترین مسائل فلسفی است که همواره فکر بشر را به خود مشغول کرده است و آغاز علیّت به تاریخ اندیشه بر می گردد. ما در این پژوهش ابتدا به تعریف علیّت و سپس به نظرات مختلف در باب تصدیق علیّت و لوازم آن از دیدگاه دو فیلسوف مشائی ـ ابن سینا و ابن رشد ـ پرداخته ایم. ابن سینا در تعریف علیّت در الهیات علت را افاده کننده ی وجود می داند ولی در طبیعیات علت را مبدأ حرکت می داند و معتقد است که علت ت...

مولانا اهل استدلال بوده و در مثنوی از انواع استدلال بهره برده است. البته استدلال موردنظر مولانا، بیشتر استدلالی است که در جهت فهم مطلب به مخاطب است تا اثبات ادعا. استدلال های تفهیمی که بیشتر در موضوع های اخلاقی خودنمایی می کنند، شامل انواعی چون عقلی، نقلی، عقلی و نقلی است. مولانا در استدلال های عقلی ـ آنچنان که روش معهود و واعظان منبری است ـ بیشتر به تمثیل و تشبیه، و در استدلال های نقلی به قرآن...

عقل گرایی در قرآن به عنوان روشی کارآمد، مؤثر و مترقی در کشف پدیده های متنوع مورد نیاز بشر در ادوار گوناگون تاریخی با ویژگی فرازمانی و فرابخشی مورد تأیید و استفادۀ شیفتگان کشف حقایق دینی از صدر اسلام تا کنون واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف سبب تحوّل در اندیشۀ دینی شده است. این مقاله در پاسخ گویی به پرسش چیستی عقل گرایی و کارکرد آن در قرآن و نقش آن در تحوّل اندیشۀ دینی، مهم ترین کارکردهای آن...

بحث پیرامون امامت از امهات سلسله مباحث کلامی و اعتقادی است. برترین مقام جهان هستی مقام امامت است، بالاترین وظیفه هر مسلمان هم شناخت این مقام و معرفت به آن است. برترین انسان عالم خلقت، امام معصوم علیه السلام است و به همین دلیل است که کسی جز امام معصوم علیه السلام نمی تواند مقام امامت را آن طور که باید معرفی کند. یکی از بهترین تعاریف از مقام و جایگاه، صفات و خصوصیات امامان معصوم علیهم السلام در ز...