پس از سال 2003 میلادی حوزه خلیج فارس شاهد تعارضات ژئوپلتیک و رقابت جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عرب این منطقه به ویژه بین ایران و عربستان سعودی بوده است. اکثر تحلیل گران و متخصصان مسائل خاورمیانه، تعارض میان این کشورها را از منظر سیاسی و راهبردی مورد بررسی قرار می دهند، این در حالی است که ابعاد اقتصادی مسئله نادیده انگاشته می شود. این مقاله تلاش دارد تعارض های میان ایران و کشورهای عرب حوزه خلی...

در طول چهارده سال گذشته ایران تلاش های خستگی ناپذیری و مداومی را برای به دست آوردن بخشی از بازار آب کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به عمل آورده است.این امر سوال های متعددی را در موردانگیزه ها اهداف و علل شکست و موفقیت های این تلاش ها بر می انگیزد.این نوشتار کوششی است برای پاسخ دادن به این سوال ها.در رابطه با انگیزه ها و اهداف سعی شده است نشان داده شود که آنها عمدتا با انگیزه های سیاسی صورت ...

هر چند بسیاری از کشورها اولویت‌های خارجی خود را به‌گونه‌ای مطرح می‌کنند که بُعد امنیتی را از جایگاهی که در واقع در سیاست خارجی این کشورها دارد کمتر نشان دهند، امنیت همچنان جایگاه خود را  به عنوان  یک اولویت مهم در سیاست خارجی حفظ کرده است. امنیت به‌ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته کانون توجه است. درک مفهوم امنیت از سوی کشورها متفاوت است به صورتی که منجر به تعارضاتی می‌شود که "معمای امنیت" را به ...

منطقه خلیج فارس، خاستگاه و هسته مرکزی در جهان اسلام است. دو قدرت برتر جهان اسلام یعنی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در کرانه های شمالی و جنوبی این منطقه ژئوپلیتیکی واقع شده اند. رقابت و اختلافات ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی این دو قدرت منطقه ای پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران آغاز شد و به تدریج بر ابعاد آن افزایش یافت. این پژوهش به دنبال بررسی رابطه شورای همکاری خلیج فارس به رهبری عربستان سعود...

به منظور بررسی جنگ دوم خلیج فارس، در خلال سا ل های 1991-1990 م به عنوان بحرانی بین المللی ضروری است ابتدا بحران و الگوی بحران تبیین و شناسایی شود . بحران ارتباط تنگاتنگی با منازعه و جنگ دارد ولی درصورت بررسی عمیق و همه جانبه تفاوت واژگان فوق آشکار می شود. خلیج فارس به دلیل موقعیت ویژه ژئوپلیتکیهمواره در طول تاریخ با تهدید و مخاطره مواجه بوده است . وجود منابع غنی نفت و گاز و راهیابی آن از طریق ت...

بحران بحرین به دلیل محدودیت قدرت بازیگران داخلی و اهمیت و منافع بازیگران خارجی در آن، جنبه و اهمیت منطقه ای بالایی پیدا کرده است. بازیگران منطقه ای مختلف با توجه به اهداف، منافع و ملاحظات خاص و متفاوت خود در قبال تحولات بحرین، رویکردهای متعارضی را در قبال این بحران اتخاذ کردهاند. شورای همکاری خلیج فارس به محوریت عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران دو بازیگر منطقه  ای اصلی تأثیر گذار در تحولات ب...

وقوع انقلاب اسلامی در ایران، آغازگر فصل جدیدی در روابط سیاسی دو کشور ایران و عربستان سعودی شد. این رویداد به‌دلیل برخورداری از زیربنای ایدئولوژیک انقلابی شیعه، حاوی پیامی بود که موجب برهم زدن وضع موجود در منطقه شد. در این پژوهش تأثیرات انقلاب اسلامی بر مناسبات عربستان با ایران در دهه اول انقلاب اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. روابط دو کشور در دهه نخست انقلاب اسلامی، متأثر از عوامل مختلف...

خاورمیانة شمالی مفهومی ژئوپلیتیکی است که با تحولات جدید، امکان ظهور آن در بخشی از خاورمیانه فراهم آمده است. این بررسی تلاشی است برای بررسی شاخص‌های ارتباطی این حوزه (خوشه) از خاورمیانه با آسیای مرکزی در مقایسه با سایر حوزه‌ها و ترسیم چگالی ارتباطی و شبکه‌سازی درونی و فراشبکه‌ای آن در خاورمیانه. بدین‌سان در پاسخ به پرسش چگونگی ارتباطات امنیتی و اقتصادی خاورمیانة شمالی (ایران، ترکیه، عراق، افغانس...

چکیده پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ائتلاف‌های منطقه‌ای متعددی در مناطق ژئوپلتیک پیرامونی ایران و به‌ویژه در شبه‌‌جزیره عربستان ایجاد شده است. یکی از بازیگران منطقه‌ای و محوری این ائتلاف‌ها، عربستان سعودی است. مبنای استدلال مقامات سعودی در این ائتلاف‌سازی‌ها، «موازنه تهدید» بوده که در مواجهه با جمهوری اسلامی، به مثابه منشاء تهدید شکل می‌گیرند. این مقاله با ردّ استدلال مذکور درپی ...

منطقه خاورمیانه طی سال‌های اخیر درگیر نوعی معمای امنیت شده است که یکی از دلایل اصلی آن، قدرت‌گیری گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه است. در بین کشورهای منطقه، ایران طی سال‌های پس از 2005 تاکنون با توجه به بسط ژئوپلیتیک، ضریب نفوذ خود را در خاورمیانه افزایش داده است. با توجه به این شرایط، برخی از کشورهای منطقه با توجه به تحولات عمده ژئوپلیتیکی سعی کرده‌اند تا از تمامی ابزارهای سیاست خارجی برای ...