در طی چند دهه اخیر تأکید برنامه­ریزی و مدیریت شهرها، بیش از هر زمان دیگری به سطوح  پایین تر و ابعاد ملموس زندگی شهری متوجه شده است. که به نوعی سیاست گذاری، برنامه­ریزی و مدیریت شهری را از خُردترین واحد، یعنی محله در شهر هدف قرار داده است. به عبارت دیگر، محله­های شهری به مثابه کوچک ترین واحد سازمان فضایی شهر، در پایداری شهری نقش اساسی ایفا می­کنند. رویکرد محله محوری با مبنا قرار دادن محله­ها درمد...

تحقیق حاضر که در قالب یک مطالعه موردی و مقایسه تطبیقی انجام گرفته است، یک تحقیق میدانی از نوع پیمایشی می باشد و تکنیک تحقیق نیز پرسشنامه می باشد. در این راستا، پژوهشگر با مبنا قراردادن رویکرد رابرت پاتنام به مقوله سرمایه اجتماعی، آنرا در محلات منتخب مورد سنجش قرار داد. محله گیشا (کوی نصر) در منطقه 2، محله های یافت آباد و صادقیه و صاحب الزمان در منطقه 18 و شهرک فرهنگیان در منطقه 21 شهرداری تهران...

سیطره معماری مدرن در دهه‌های قبل و رشد فزاینده ابعاد شهرنشینی در طی دهه‌های اخیر موجب شده که شهر و شهرسازی معاصر با چالش‌های تازه‌ای در زمینه سکونت مواجه گردد و به‌منظور پاسخگویی به این نیاز رو به رشد، کمیت جایگزین کیفیت شده است. در این شرایط، «سکونت» که فقط تداومی ازفضا یا مکان نیست بلکه فعالیت اساسی و زیربنایی بشر است، به ساخت و ساز سوداگرانه به معنای بالابردن صرف بناها و همچنین به معیارهای ف...

محله درشهراسلامی، سکونتگاه گروههای قومی، نژادی، مذهبی و صاحبان پیشه ها است. در شهرهای بزرگ گاهی هر محله برای خود شهری بود نیمه مستقل با بازارها، مساجد، گرمابه ها و سازمان اداری و حتی اقتصادی مشخص که وابسته به حکومت شهر بود. همکاری و تعاون بین افراد یک محله و حمایت اجتماعی و اقتصادی آنان از همدیگر آنقدر بودکه فقدان قوانین و مقررات برای تأمین امنیت اجتماعی فرد را تا حدودی جبران می کرد. «هم محله ا...

امروزه در گفتگوهای روزمره وقتی سخن از محله به میان می آوریم، مفهومی بدیهی و بی نیاز از تعریف و تفسیر را در ذهنمان جای می دهیم، اما قادر به تعریف آن نخواهیم بود. یکی از ویژگی های کهن شهرهای ایرانی وجود محلات شهری دارای وحدت کالبدی، فضایی و استقلال نسبی از نظر عملکردی بوده که گروه متجانسی از مردم، خانه های آنها و مراکز تامین خدمات اولیه زندگی آنها را در خود جای می داده است. بی توجهی به مفهوم واقع...

تحولات قرن اخیر، تغییراتی در مفاهیم شهری، گسترش فیزیکی شهرها، رشد جمعیت و افزایش مسائل و مشکلات شهری در پی داشته است. این تحولات منجر به شکل گیری و رشد مقوله برنامه ریزی شهری بوده و این رشته در سیری تکاملی سعی داشته با بهره گیری از ابزارهایی از جمله برنامه ریزی توسعه شهر در قالب محلات از پیش طراحی شده به بهبود کیفی محیط زندگی شهروندان بپردازد. در این مسیر، نگرش های حاکم از روش های کالبدی به م...

رشد شتابان شهر ها ، افزایش تصاعدی جمعیت شهری و در پی آن رشد نامناسب و ناهمساز کالبدی به علاوه نگاه کمی-گرایانه به برنامه ریزی شهری و محلات، پی آمدهایی نظیر تغییر فرهنگ محلات، مهاجرت های بین محله ای و نارضایتی از کیفیت محیط های شهری در پی دارد، که با از دست دادن هویت و احساس تعلق ساکنان همراه است. برای مواجه با چنین روندی رویکردی تحت عنوان "کیفیت مکان" با هدف ایجاد حیات مطلوب شهری مطرح شده است. ...

کوی (محله) در کالبد معماری، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ـ اداری شهر در ایران، اهمیت بسیاری دارد. محله‌ها بر پایة هر کدام از عوامل فوق، شهرت و اعتبار می‌یابند و از همین منظر هویت محله‌ای پیدا می‌کنند. در منابع تاریخی، از آن میان تاریخ ‌نوشته‌های محلی و جغرافیایی، آگاهی‌های بسیاری دربارة محلاتِ شهرهای گوناگون و وضعیت زندگی در هر محل ارایه شده است. محله از طریق برخی عوامل و یا اماکن و فضاهای ع...

سازمان‏یابی شهرهای ایران در قالب واحدهای محله‏ای سابقه‏ای دیرینه دارد. اما ازاواخرقرن بیستم و در اوایل قرن حاضر همراه با تأثیرگذاری عوامل برونزا در توسعه شهری همچون روند مدرن‏گرایی و حضور اتومبیل در شهرها و همچنین الگوهای برنامه‏ریزی شهری وارداتی، نظام فضایی شهرهای کشور و به تبع آن ساختارهای محله ای آنها دچار دگرگونی اساسی شده است. نتیجه این روندها محو شدن محله‏های شهری در میان خیابان‏کشی‏های م...

  چکیده   با افزایش بی‌رویۀ جمعیت، بویژه جمعیت شهر‌نشین در چند دهۀ اخیر در کشور ایران، مسأله فضا و توسعه پایدار فضایی از اهمیت قابل توجهی برخوردار گردیده است. در ایران رشد جمعیت شهری با توسعۀ ناموزون افقی شهر و از بین بردن منابع کشاورزی و طبیعی اطراف شهرها همراه بوده است. این در حالی است که بسیاری از شهرها دارای منابع فضایی باارزش، اما فرسوده‌ای هستند که راه گشای بسیاری از مشکلات به وجود آمدۀ ش...