دشت حاصلخیز توس، واقع در میان دو رشته کوه هزارمسجد و بینالود به لحاظ دارا بودن شرایط زیست محیطی در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوی خود جذب کرده و از کهن ترین ایّام، بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است. کشف دست افزارهای سنگی در میانه دشت و کناره های کشف رود متعلّق به دوران پارینه سنگی زیرین، وجود غارهای باستانی و تراکم و تعدّد زیستگاه های پیش از تاریخ، تاریخی و دوران ا...

در این مقاله دو اصطلاح فنّی در متن پهلوی گزیده های زادسپَرَم بررسی می شود. ابتدا قرائت رایج واژۀ ائفقثجظ (فصل 34: بند 28) به صورتnisārīk/nisārīg  نقد و بررسی شده است که، نخستین بار، آن را زنر (1955: 345) با این خوانش به معنی «آغازین» ارائه کرد و سپس ژینیو و تفضّلی (1993: 120) نیز آن را پذیرفتند.nisārīg  واژه ای تک بَسامَد (منفرد) در زبان پهلوی است که با اصلاحی ناچیز می توان آن را به صورت اخقثجظ (wahā...

نجیب محفوظ (1911 – 2006) یکی از بزرگ ترین نویسندگان جهان عرب، تنها مسلمان برنده نوبل ادبی (1988) است. رمان، داستان کوتاه، اتوبیوگرافی و سناریو از حوزه های نگارش محفوظ به شمار می آیند. داستان کوتاه «خماره القط الأسود» از کارهای ارزشمند نجیب محفوظ است که می توان آن را برشی از برهه های تاریخی زادگاه نویسنده (مصر) دانست. خواننده این داستان، حتی اگر با وضعیت آن زمان و سامان آشنا نباشد، باز هم از خوا...

فلسفه ی سهروردی در کمتر از یک قرن بر ساحات گوناگونی مانند فلسفه و هنر و ادب و عرفان در سرزمین های اسلامی به خصوص ایران تاثیری انکار ناشدنی بر جای گذاشت. عالم مثال و اقلیم هشتم سهروردی نقطه قوتی در فلسفه وی است که باعث این تاثیرگذاری شده است. این عالم و شهرهای آن را می توان در ارتباط با شهرهای اسطوره ای همچون کنگ دژ بررسی و تاثیر نمادهای آن را بر هنر فرش جستجو کرد. اما چرا فرش؟ زیرا کمتر هنری هم...

«خورشید» به‌عنوان یک موضوع همیشه موردتوجه شاعران بوده است. در دورة آغازین شعر فارسی توصیفاتی که از خورشید ارائه شده است، تنها جنبة تصویرسازی دارد. در سده‌های ششم و هفتم، خاقانی، عطار و مولانا بیش از دیگران به خورشید توجه نشان داده‌اند.سهروردی (549 ـ 587 ﻫ . ق) ـ فیلسوف شهید و شهیر ایرانی ـ در آثار خود پی‌درپی از تمثیلاتی استفاده کرده که حضور خورشید در آنها از نظر بسامد قابل‌توجه است. این حضور چ...

آیا در نشانه‌های دانشگاهی معاصر از نمادهای «مقاومت و پایداری» بهره گرفته شده است؟ اصولاً مسئلۀ مقاومت در محیط فرهنگی دانشگاه چگونه تصویری می‌تواند داشته باشد؟ نشانه‌های دانشگاهی علاوه بر نمایش هویت سازمانی به زبان تجسمی می‌بایستی بیانگر رسالت جهل‌زدایی نیز باشند. در واقع مقاومت در برابر هجمه‌های غیرفرهنگی از جمله وظایف ماهوی و مستمر مراکز علمی و دانشگاهی بوده است. هدف از مقالۀ حاضر شناسایی نماده...

نقوش دوازده گانه ای که برای صورت های فلکی منطق هالبروج 1 در نظر گرفته شده، ریشه در اسطوره ها و باورهای اقوام کهن،به ویژه اسطوره های بین النهرین و ایران دارد. باورهای مختلفی نیز در ارتباط با این گروه از اجرام آسمانی شکل گرفته است ونمونه های آن در هنرهای تجسمی سرزمین های مختلف قابل شناسایی است. در هنر ایرانی نیز صورت های فلکی منطقه البروج،از جمله نقوشی هستند که به عنوان آرایه های تزیینی در آثار م...

طبق نظر یونگ کهن‌الگوها در ناخودآگاه جمعی از طریق نمادها ظهور می‌یابند. هر کهن‌الگو می‌تواند در جامه‌ نمادهای مختلف ظاهر گردد. با بررسی افسانه‌ها و قصه‌های پریان می‌توان بین خودآگاه و ناخودآگاه که آبشخور اسطوره‌هاست ارتباط برقرار کرد. پریان نیروهای فرا طبیعی روح انسان را نمادین می‌کنند. پایداری مضامین پری در ذهن بشری نشان از قدرت عظیم و شگرف آن‌هاست که توانسته‌اند از ماقبل تاریخ به عصر جدید، سف...

چکیده زن در ادبیات کهن همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده است. هرچند در جوامع مردسالار گذشته، این توجه چندان مثبت نبوده است؛ اما نظامی گنجوی، در جامعه مردسالار خود بیشترین عنایت را نسبت به زنان داشته است. برخی از زنان در منظومه های وی به حدی والامقام و محترمندکه آدمی را به شک می اندازد که آیا این شاعر در همان جامعه زن ستیز می زیسته است یا نه؟ طیف گسترده ای از زنان در آثار نظامی ایفای نقش...

هدف از این پژوهش بررسی مقایسه ای محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی و مجله های فارسی کودکان در میزان پرداخت به نمادهای ایرانی بود. جامعه آماری کلیه کتاب های درسی این دوره و مجله های فارسی کودکان منتشره در سال 1386 بود. با توجه به نتایج پژوهش میزان توجه کتاب ها به نمادهای ایرانی به ترتیب فراوانی: تعلیمات اجتماعی، فارسی، ریاضی، تعلیمات دینی و علوم بود، در حالی که این میزان در مجله ها به ترتیب فراو...