شکل‌گیری جریان نوگرایی در فرارود قرن نوزدهم/سیزدهم که نظام اندیشه‌ای مسلط بر آن به‌دلیل تعامل‌نداشتن با جهان در رکود و ایستایی کم‌نظیری بود، آغاز رقابتی جدی و پرتنش میان دو جریان فکری بود. مطالعة این رقابت، ابهام جدی در مورد نحوة به‌کارگیری قدرت و یارگیری آن‌ها در جامعه ایجاد می‌کند. در این نوشتار با پرهیز از ورود به بحث مرسوم دعوای جدیدی و قدیمی و قضاوت مثبت و منفی دربارة آن‌ها، این مسئله را ب...

این پژوهش در پی یافتن ریشه و سرچشمه تحولات گفتمانی، در پهنه سیاسی جمهوری اسلامی ایران بوده و در ردیابی این امر، اصلی ترین پهنه های تحول ساز را در عرصه های اجتماعی و اقتصادی دیده است. بر این پایه دگرگونی و تحول در مبانی اجتماعی و اقتصادی ایران، پایه ای ترین زمینه ساز جابه-جایی در گفتمان های مسلط و چیره در جمهوری اسلامی بوده است. پژوهش پیش رو، برای واکاوی و اثبات این فرضیه، خوانش گفتمانی ارنستو ل...

زنان در دو دولت: تحلیلی گفتمانی از جایگاه زنان در دولت­های دهه 80 شمسی     شقایق نظرزاده [1]   علی افخمی [2]   تاریخ دریافت: 2/8/90   تاریخ تصویب:10/2/91   چکیده   مقاله حاضر می کوشد با تکیه بر نظریه گفتمان لاکلا و موف به بررسی جایگاه زنان در دو گفتمان سیاسی متمایز دهه 80 شمسی بپردازد. در این راه، نخستین گام، تمایز دو گفتمان سیاسی مطرح این بازه زمانی و تمیز این دو از یکدیگر به زبان نظریه گفتمان...

نحوهٔ برخورد با غرب از مهم‌ترین مؤلفه‌های مهم فضای اندیشه‌‌‌ای ایران است. انقلاب اسلامی یکی از محصولات همین دغدغه‌مندی اندیشه‌ای می‌باشد. مطهری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ایدئولوگ‌های انقلاب کوشید تا در مقابله با پارادایم غزب‌زدگی با ایجاد ساز و برگی نوین برای باورها و اصول دینیِ سنتی، زمینه‌ای فراهم کند که دین اسلام توان رقابت با ایدئولوژی‌های غربی را داشته باشد. او می‌خواست از این راه ایمان جوانا...

گفتمان اسلام سیاسی، در طول حیات خود تجربیات متفاوتی را در کشورهای اسلامی رقم زده که مهم‌ترین آنها پیروزی انقلاب اسلامی در ایران 1979 و تلاش جنبش اخوان‌المسلمین مصر برای به‌دست‌گیری قدرت به‌گونه‌ای دموکراتیک در سال 2012 بوده است. انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 به پیروزی رسید و توانست خود را بر ذهن و زبان مردم هژمون سازد؛ اما اخوان‌المسلمین که سابقة بیشتری در مبارزه دارد، در طول فعالیت خود برای ...

هدف از پژوهش حاضر، بررسی کاربردشناختی کلام امام خمینی(ره) در باب مفهوم مردم‌سالاری با ملاک قرار دادن نظریه گفتمانی لاکلائو و موفه است. در این پژوهش که روش آن توصیفی – تحلیلی است می‌‌کوشیم تا با مبنا قرار دادن چارچوب نظری گفتمان لاکلائووموفه در حوزه فلسفه سیاسی – اجتماعی از زاویه‌ای تازه به کلام امام خمینی(ره) در مورد مفهوم مردم‌سالاری نگاه کنیم. این مهم، از برجسته‌سازی گفتمان خودی و حاشیه‌رانی ...

نظریة گفتمان تلخیص سایر رویکرد‌های تحلیل گفتمان و یکی از روش‌های کیفی در حوزة مباحث سیاسی و اجتماعی است. در قلب نظریة گفتمان لاکلاو و موفه این اصل محوری وجود دارد که یک امر اجتماعی یا یک هویت اجتماعی هیچ‌گاه پایان‌یافته و تمام‌شده نیست. لاکلاو و موفه بستر اندیشه‌ورزی خود را بر قلمروهای نظری گوناگون از سوسور تا دریدا، از آلتوسر و فوکو تا لکان قرار داده‌اند. در این راستا آن‌ها با تمرکز ویژه بر وا...

  زنان در دو دولت: تحلیلی گفتمانی از جایگاه زنان در دولت­های دهه 80 شمسی     شقایق نظرزاده [1]   علی افخمی [2]   تاریخ دریافت: 2/8/90   تاریخ تصویب:10/2/91   چکیده   مقاله‌ حاضر می‌کوشد با تکیه بر نظریه‌ گفتمان لاکلا و موف به بررسی جایگاه زنان در دو گفتمان سیاسی متمایز دهه 80 شمسی بپردازد. در این راه، نخستین گام، تمایز دو گفتمان سیاسی مطرح این بازه زمانی و تمیز این دو از یکدیگر به زبان نظریه گف...

 از زمان پیروزی انقلاب، گفتمان مسلط غربی تلاش خود در ارائه تصویری دشمنانه از اسلام و در رأس آن جمهوری اسلامی را آغاز کرد. امام خمینی که زعامت فکری و عملی انقلاب را در دست داشت برای خنثی کردن این اقدام، عکس‌العمل متقابل و بی‌اعتبار کردن سیاست هراس‌افکنی غرب علیه اسلام شیعی و ایران را در دستورکار قرار داد و با استفاده از شیوه تصویرسازی یا بازتولید و بازنمایی غرب در قالب دیگری به مثابه دشمن و ...

  در این مقاله، تلاش شده تا با عنایت به اینکه انقلاب اسلامی اساساً بر اساس غالب نظریه‌ها، یک انقلاب فرهنگی و اندیشه‌ای و ماحصل مبارزات گفتمانی و هژمونیک شدن یک گفتمان در تقابل با گفتمانهای دیگر بوده‌ است و با توجه به این مسألة مهم که تلاش امام‌خمینی برای گفتمان سازی و کسب اعتبار برای این گفتمان  و تبدیل آن از اسطوره به پنداره یکی از مهم‌ترین عوامل پیروزی انقلاب اسلامی بوده است، با استفاده ا...