گشودگی ذهنی غالباً در صدر فهرست فضایل عقلانی جای دارد که معرفت شناسان فضیلت گرا عرضه می کنند. این فضیلت دست کم در سه سطح ارزش اخلاقی- عقلانی خود را آشکار می کند؛ در سطح نخست، می تواند برای رفع تعارض ها و اختلاف های عقلانی مؤثر باشد. در سطح دوم، ارزیابی و سنجش دعاوی عقلانی را صورتی بهتر می بخشد و در سطح سوم، برای فهم دعاوی عقلانی ضروری است. باورنده ای که به این فضیلت عقلانی آراسته باشد، می تواند ...

یکی از مناقشه برانگیزترین موضوعات در فلسفه علم توماس کوون، مفهوم هم سنجه ناپذیری است. مفهومی که کوون ابتدا برای مقایسه میان نظریه های جانشین به کار گرفت. هنگامی که کوون این مفهوم را توسعه بخشید افراد زیادی دیدگاه او را به چالش کشیدند و از این رو کوون بر آن شد تا دیدگاه خویش را اصلاح کند، به گونه ای که از زمان طرح این مفهوم تا آخرین روایت کوون از آن، می توان دو موضع را در اندیشه او یافت که با مو...

عقل حجّت باطنی خداوند و وسیل? فهم و دریافت معارف بنیادین اعتقادی است. شکوفا سازی و تربیت این موهبت الهی، رسالت تمامی ادیان آسمانی و به ویژه، دین اسلام بوده است.تحقیق حاضر با هدف« بررسی اصول و روش های تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام رضا(ع)» صورت پذیرفته است. این تحقیق، از نوع« تحقیقات کاربردی »، روش آن «توصیفی-تحلیلی» و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، « تحلیل محتوا » است. مهم ترین نتایج حاصله از این ...

رفتار انتخاباتی از مسائل اساسی در حوزه جامعه شناسی است. به عبارتی، رفتار انتخاباتی کنشی اجتماعی است که نمی‌توان آن را بیرون از بافت و ساخت اجتماعی و اقتصادی تحلیل کرد. از عوامل تأثیرگذار در رفتار انتخاباتی میتوان به تأثیر اقتصادی اشاره کرد. در واکاوی رفتار انتخاباتی می‌توان به انتخاب عقلانی افراد رأی‌دهنده در فرآیند رأی‌دهی اشاره نمود؛ یعنی افراد به منافع اقتصادی حاصل از رأی‌دهی می‌اندیشند. به ...

گو این که علامه طباطبایی نظریه اعتباریات را نخست با این هدف طراحی نمود که از هویت عقلانی بخشی از دانش بشر دفاع نموده و تثبیت نماید که دانش بشر یکسره منبعث از نحوه معیشت او نیست. ولی این نظریه به سرعت آثارش را در قلمرو فلسفه اخلاق نشان داد. و اخیرا تلاشهایی برای تأسیس فلسفه فرهنگ با اتکا بر ظرفیت های نظریه اعتبارات به عمل آمده است. اما این مقاله به خوانش نظریه اعتباریات از منظر حکمت مدنی پرداخته...

یکی از بحث‌های پیچیدة فلسفه که به‌منزلة اساس و پایة بسیاری از مطالب فلسفی و معارف الهی است؛ تحقیق حال وجود، بیان وحدت یا کثرت آن است. افکار و اقوال عرفا، فیلسوفان، متکلمان در این‌باره مختلف و جمع‌نکردنی است. ملاصدرا، داعیه‌دار اثبات عقلانی نظریه وحدت شخصی وجود است. او این نظریه را بر مبانی و اصول فلسفی خویش استوار کرده و بر همان اساس، مبانی فلسفی اصالت وجود را بیان ‌کرده است. آنچه واقعیت هستی ا...

از زمانی که هابز لویتان را نوشت تا زمانی که هگل نشان داد که لویتان چیزی جز اراده مشترک شهروندان نمی تواند باشد اندیشه سیاسی راه درازی را طی کرد که موضوع چونی و چرایی دولت نیروی محرک اصلی آن بود. در تمام طول این تحول تاریخی در قلمرو اندیشه پرسش اصلی فلسفه سیاسی این بود که دولت چیست چرا وجود دارد به چه صورت آمده است ، چرا باید از آن اطاعت کرد و چگونه باید آن را سامان داد؟ مسئله قدرت دولت و حقوق م...

در نظریه انتخاب عمومی برای مساله «تناقض رای‌دهی»، توضیح قانع‌کننده‌ای وجود ندارد: بسیاری از افراد، عقلانی رای می‌دهند در ‌حالی ‌که طبق پیش‌بینی باید از این کار اجتناب کنند. تناقض رای‌دهی هنگامی به ‌وجود می‌آید که سعی می‌شود تصمیم رای‌ دادن در یک چارچوب صرفا ابزاری توضیح داده شود. به‌ عبارت ‌دیگر، تناقض رای‌دهی به ‌این ‌دلیل وجود دارد که مفهوم نادرستی از عقلانیت توسط انتخاب عمومی به‌کار گرفت...

چکیده موضوع اخلاق دینی و اخلاق سکولار در تاریخ فلسفه ابتدا در رساله اتوفرون، افلاطون مطرح شده است. افلاطون در این رساله به این مسأله می پردازد و به این نتیجه می رسد که خدا به این دلیل که امر خوب، خوب است به آن فرمان داده است. او پایه اخلاق را غیردینی می دانست، ولی با شروع قرون وسطی و حاکمیت کلیسا بر مبانی دینی اخلاق تأکید شد، یکی از مهم ترین نظریات اخلاقی، نظریه امرالهی است. این نظریه در جهان...

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قانون اساسی مشروطیت که بر سلطنت استوار شده بود، ‌ناپذیرفتنی محسوب شد اما عقل حکم می‌کرد که طرد وضع پیشین، تنها هنگامی مقبول می‌افتد که انقلابیون پیروزمند در قالب متن مدونی، اعلام کنند خواسته‌های جدید آنها چیست و چه برنامه‌ای را برای پیاده‌سازی آنچه وعده داده‌اند، پیش خواهند گرفت. به همین دلیل، مجلسی به نام «مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی» که به مجلس خبرگا...