جهانی شدن، امروزه با روند رو به رشد خود، چنان ابهامی بر سر روشنگری نقطه ی عزیمت تاریخی این همه دگرگشت و تحول آفریده که تا این لحظه تقریرِ مبدأیی دقیق از آن مقدور و میسور نگشته است. این مقاله بر آن است که جهانی شدن را به جای تفسیر از منظر یک نگرش خطی و تدریجی، با تکیه بر فلسفه تبارشناسی میشل فوکو و تأکید بر گسست و پیوست های مکرر در سیر غیرخطی تاریخ مورد بررسی و مداقه قرار دهد. در این راستا میزان ...

هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی های فرهنگی، هنری، اقلیمی، زیبایی شناختی و معماری خانه های تاریخی در منطقه کاشان می باشد. درضمن وضعیت خاص تاریخی و توصیف مختصر از  سبک معماری این خانه ها، قواعد حاکم بر ساخت و ساز این بناهای مسکونی از زاویه ای بررسی شود که تازگی دارد. در این پژوهش، از مطالعه میدانی مبتنی بر مشاهده مستقیم و تحلیل تاریخی خانه ها با استفاده از نظریه حاکمیت گفتمان با توجه به نظریات می...

نظریۀ سبکشناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبکشناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان شناختی، در متن های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خودِ متن و بسامد کنشها وجمله هامی پرداز...

تدوین یک روش منسجم و قابل اعتماد همواره یکی از دغدغه­های مهم دانشمندان و پژوهشگران در حوزه علوم اجتماعی بوده است. این مقاله بر اساس مطالعات کتابخانه­ای به معرفی روش خوانش سمپتماتیک می­پردازد. این روش که تفاوت­های مهمی با روش­های کمی و کیفی مرسوم دارد و محصول سنت روانکاوی است کمتر در حوزه علوم اجتماعی شناخته شده است. این مقاله با توضیح روش مذکور نشان می­دهد که رویکرد میشل فوکو به روش، شباهت­های ...

تا پیش از اینکه میشل فوکو در میانه دهه 70، اثر جنجالی خود را درباره سرشت مجازات در عصر مدرن منتشر کند، هیچ‌کس تردیدی نداشت که تاریخ تطور و تحول اشکال و انواع مجازات، به سمت انسانی شدن میل کرده است و در نگاهی کلی، در عصر مدرن، با شیوه‌های انسانی تری با محکومان و متهمان برخورد می‌شود، اما «مراقبت و تنبیه» به مخاطبان خود نشان داد که این انگاره، افسانه‌ای بیش نیست و اساساً نمی‌توان روندی منظ...

دیرزمانی است که عالمان فلسفه اخلاق در نظریه پردازیهای خود از نگرش و نظریه انتقادی استفاده می کنند .نظریه انتقادی اولین بار توسط مکتب فرانکفورت بعنوان بنیانگذاران آن بکار گرفته شد پس از آن، این نظریه درسایر رشته های تخصصی علوم اجتماعی اعم از جامعه شناسی، اقتصاد، روان شناسی و حسا بداری مورد استفادهواقع گردید.در دوران حاضر رهگیری بکارگیری اخلاق انتقادی ، در مطالعات دو تن از متفکران فلسفه شامل یورگ...

از منظر نظریه انتقادی و به‌طور خاص تئودور آدورنو، «صنعت فرهنگ» مکانیسم حرکتی شورآفرین از هسته سخت و زمخت قدرت به لایه‌های نرم و تراوایی آن است. با وام‌گیری از نظریه قدرت میشل فوکو، مکانیسم تغییر و چرخش قدرت به‌سمت و سوی هژمونی است. وضع این مفهوم توسط آدورنو و برداشت او از آن، هم‌راستا با ظهور گفتمان سیاست فرهنگی پس از جنگ است که کوشش دارد تا با دخالت بیشینه در بازار، از قلمرو فرهنگ و هنرها در ب...

میشل فوکو در کتاب مراقبت و تنبیه: تولد زندان نظریه جدیدی درباره قدرت و اِعمال آن بر افراد یک جامعه ارائه می­کند که مبتنی بر ایده معماری زندان سراسربین است که جرمی بنتام فیلسوف حقوق قرن هیجدهم آن را ابداع کرد. طرح این بنا مشتمل بر ساختمانی حلقوی در پیرامون و برجی در مرکز بود. مراقبانی که در برج قرار می­گرفتند می­توانستند تمام اعمال و رفتار زندانیان را رصد، نظارت و مراقبت کنند. فوکو معتقد است که ا...

یکی از مجادله برانگیزترین منازعات فکری در حوزه نظریه‌های سیاسی بحث در باب چرخش مفهوم قدرت در دیدگاه میشل فوکو است.این مسئله که فوکو با طرح دیدگاهی بدیع، با عدول از دیدگاه‌ های رایج، قدرت را نه صرفاً در ارتباط با سازوکارهای ساختارهای رسمی یا در قالبی صرفاً سیاسی؛ بلکه منتشر در تمام حوزه‌های اجتماعی می‌داند. فوکو خود می‌گوید که می خواهد راهی دیگر پیشنهاد کنم که ما را زودتر به «اقتصاد جدید روابط قدر...

این تحقیق به بررسی چکوتگی تقلا بر سر قدرت در دو نمایششنامه دیوید ممت- گلنگاری گلن راس و اولیانا- می پردازد. ممت همواره در نمایشنامه های خود آثار مخرب رویای آمریکایی را مورد بررسی قرار می دهد و برای روشن شدن ماهیت رقابتی جامعه آمریکا شخصیت های نمایش نامه هایش را در موقعیت هایی قرار می دهد که در آنها تنها هدف و تنها راه شخصیت هایش برای بقا پیشی گرفتن از یکدیگر حتی به قیمت تمامی ارزش های انسانی اس...