حضرات خمس، مفهومی جامع در عرفان اسلامی است که نخستین بار در مکتب ابن عربی و توسط خود او به شکل مصطلح آن عنوان گردید. حضرات خمس ناظر بر درجات و مقامات وجود مطلق و مراتب کلّی هستی است که محل ظهورات و تجلیات حق تعالی می باشد. قیصری و امام خمینی که هر دو متأثر از آموزه های مکتب ابن عربی هستند، تمایز آرای آشکاری با یکدیگر و با سایر عرفا در این زمینه دارند و در برخی موارد، واجد آرای ابداعی نیز می باشن...

در این مقاله، دیدگاه ابن عربی در باب تفسیر آیه چهار سوره تحریم بیان گردیده است. همچنین، نویسنده مقاله، نظر ابن عربی را در آثار معروف وی در باب شخصیت عایشه و حفصه و پدرانشان مورد تحقیق و بررسی قرار داده و نشان داده که وی این شخصیت‌ها را بیش از حد معقول مدح و ستایش کرده است تا آنجا که عیوب و نقایصشان را حمل بر کمالاتشان نموده و مسیری مخالف جمیع مفسران اسلام پیموده است. خطای دیدگاه ابن عربی در ستا...

ولایت یکی از مهمترین مباحث اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون متفکران مختلف پیرامون آن تحقیق و تفحص کرده اند.اهمیت بحث ولایت در تمام مکاتب اسلامی قابل مشاهده است به عنوان مثال در اندیشه های شیعه ولایت از اهمیت ویژه ای برخوردار است در یک جمله می توان گفت تشیع بدون ولایت هیچ جایگاهی ندارد یا به عبارتی می توان مهمترین تفاوت تشیع با مکاتب اسلامی به ویژه با اهل تسنن را در مفهوم ولایت است. امام صادق...

تقابل دو دیدگاه عرفانی و سلفی در حوزه هستی شناسی با تأکید بر دیدگاه دو صاحب نظر صاحب سبک یعنی ابن عربی و ابن تیمیه از جهاتی چند حائز اهمیت است. تفاوت مبانی نظری اندیشه ابن عربی به عنوان مؤسس عرفان نظری و ابن تیمیه به عنوان مؤثرترین شخصیت در تفکر سلفی پیش از این در پژوهشی مستقل مورد بحث قرار نگرفته است. تأکید ابن عربی بر وحدت وجود و اینکه تنها مصداق وجود حقیقی، خداوند است و سایر موجودات اعم از م...

در عرفان ابن عربی خدا در مرتبه ی احدیت غیر قابل شناخت است ولی در فلسفه ی اسپینوزا خدا قابل شناخت است. در وحدت وجود اسپینوزا خدا همان طبیعت است و جهان واقعیتش را می پذیرد ولی ابن عربی جهان را خیال اندر خیال می داند. در فلسفه ی اسپینوزا جهان بی هدف آفریده شده، وجود جهان لازمه ضروری خداوند است ولی در عرفان ابن عربی خدا جهان را خلق کرد تا شناخته شود. جهان و آفرینش آن دارای هدفی است. در عرفان ابن عر...

الأدب الصغیر و الأدب ­الکبیر از ترجمه­های پهلوی است که محل التقای دو فرهنگ اسلامی و ایرانی است. ابن مقفع مانند دیگر مترجمان متون پهلوی، مضامینی را از ادب پهلوی به عربی ترجمه کرد که با اندیشه­های اسلامی همسو بود. این همسویی، موجب استقبال گرم ادب عربی از اندیشه­های ایرانی شد ولی با گذشت زمانه در هاضمۀ فرهنگ عربی تبدیل به مضامین عربی شد. نویسنده در این مقاله با نشان دادن سرچشمه­های ایرانیِ چند محور...

تثلیث خدا، انسان و عالم در نگاه هستی شناختی عرفان اسلامی بر اساس لب لباب آموزه های این مکتب یعنی وحدت وجود، ویژگی های منحصر بفردی را شامل می شود که قابل تأمل است؛ مثلاً در فرآیند تجلی انسان به عنوان عالم صغیر و عالم به عنوان انسان کبیر، ظهورات اجمالی و تفصیلی خدا محسوب می شوند که همین، حکایت از نوعی تشابه حداقل ابتدایی در تثلیث فوق الذکر را دارد. حال این مسئله در آموزه های ابن عربی و برخی شارحین...

در باره منابع الهام ابن عربی بحث های زیادی صورت گرفته است؛یکی از متفکرانی که از او به عنوان منبع الهام ابن عربی یاد می کنند فیلون اسکندرانی است.در این مقاله تلاش بر آن است تا با محوریت لوگوس در فیلون و حقیقت محمدی در ابن عربی به شباهت ها و احیانا تفاوت های آن دو اشاره گردد البته بی آنکه در صدد اثبات تأثیر پذیری ابن عربی در محورهای یاد شده از فیلون باشیم،چه آنکه اثبات و ابطال آن غیرممکن است.هر د...

عقل به مثابه یکی از ابزارهای شناخت و معرفت انسانی جایگاه رفیعی بین فلاسفه و اندیشمندان دارد، اما در عرفان بسیاری از عارفان، عقل را حجاب شناخت و معرفت می دانند، موضوع اصلی درعرفان نظری ابن عربی و نگرش عرفانی ملاصدرا، شناخت اسما، صفات و افعال حق تعالی است. ابن عربی در عین احترام به جایگاه عقل، عقل نظری را در معرفت به حق عاجز و ناتوان می-شمارد و معتقد است عقل در شناخت حق تعالی دو مقام و مرتبه دارد...

از زمانی که شعر زبان گویای عرفان گردید جنبه رمزگونگی نیز با آن ملازم شد. شمس مغربی که از پیروان مکتب ابن عربی(محی الدین) است، گرایش‌های عارفانه و صوفیانه‌ ای درشاعری به این جنبه دارد و در این راه به تأسی از مراد خود مفاهیم و مضامین عالی تصوف را به صورت سمبلیک بیان کرده است.یکی از شیوه های زبان نمادین شعر عرفانی که در کلام شمس مغربی و بسیاری از شاعران عارف مشهود است‌کاربرد پدیده های طبیعی: دریا،...