در هر یک از متن‌های کارکردگرای کلاسیک فارسی همچون نوشته‌های سیاسی-اخلاقی، صدایی ایدئولوژیک و پنهان وجود دارد که به رغم تفاوت‌های ظاهری حکایت‌ها و تنوع موضوع آنها، در تک‌تک بخش‌ها یا قصه‌های هر متن جاری است. صدای مذکور که برآمده از موضع مؤلف پنهان متن است، در کتاب کلیله و دمنه به شکل ضمنی اما مؤکد و مداوم بر رابطه‌ای فاصله‌گرایانه و سلسله‌مراتبی در انواع روابط اجتماعی پای می‌فشارد. در این نوشتار...

عبدالله­ بن­ مسعود از شخصیّت­های به نام تاریخ صدر اسلام، قاری و دارای مصحف است که ارزیابی شخصیّت او از آن رو دارای اهمیّت است که مکاتب اسلامی از نظر آشنایی وی با علوم قرآن و حدیث، قرائت و تفسیر، بیشتر زبان به تأییدش گشوده­اند. عملکرد او قبل از شهادت پیامبر(صلی الله علیه وآله) با عنوان شاگرد مکتب وحی و بعد از فقدان ایشان به عنوان مدافعِ اسلام اصیل قابل تأمل است.  ابن­ مسعود از جمله صحابه­ای است که د...

ما در این مقاله ضمن بیان شگردها و ترفندهای نوین استعمار چون شبیخون فرهنگی و انعکاس آن در آثار نویسندگان و شاعران متعهد مصر به بررسی موضع این اندیشمندان و فرهیختگان پرداختیم . پس از بررسی آثار ادبی نویسندگانی که در مقابل جامعه و تحولات اجتماعی خود را مسؤول می دانستند ‘ معلوم شد که این قشر از نویسندگان و شاعران را میتوان به سه گروه تقسیم کرد: گروه اول : چون قاسم امین و سعد زغلول که به استقلال ا...

چکیده امروزه چرخش‌های روش‌شناختی در علوم اجتماعی و انسانی به پدیده‌ای تبدیل شده ‌است که به صورتی پرشمار، در آثار صاحبان رأی در این حوزه، به آنها اشاره و ارجاع شده، مقولات بسیاری بر مبنای آنها توضیح داده می‌شود. در این مقاله، ابتدا به دو چرخش مهم در حوزه‌ی علوم انسانی، یعنی چرخش‌های زبانی و فرهنگی می‌پردازیم و سپس به چرخش‌های روش‌شناختی ذیل این دو، از جمله چرخش‌های روایی، زندگی‌نامه‌نویسی و خود...

این رساله مشتمل بر سه بخش است . بخش اول شامل فصل اول و دوم رساله است که در آن پس از ذکر مقدمه به بررسی احوال، آراء و تالیفات استاد مطهری و علامه طباطبائی پرداخته شده است . بخش دوم شامل فصل سوم تا هفتم رساله می باشد که عناوین آن عبارت است از: مباحث تئوریک تغییر و پیامدهای اجتماعی آن - شخصیت ، تکوین و تحول آن - تحولات تاریخ و محرکهای آن - موضع گیری طبقاتی - خلاصه و نتیجه . بخش سوم نیز شامل ضمائم ...

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح­الدین مخاطب را آن قدر منفعل می­بیند که می­تواند اخلاق را با شیوه­ ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می­گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می­آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخ...

این مقاله با هدف ترسیم کیفیت بازنمایی زندگی روزمرة ‌‌جوانان در تلویزیون ایران، از طریق بررسی بازنمایی زندگی روزمرة ‌‌جوانان در سریال فاصله‌ها و با بهره‌گیری از نظریات بازنمایی و انتقادی زندگی روزمره، انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که در سریال فاصله‌ها، بر اساس فن کلیشه‌سازی، برخوردی گزینشی و متعصبانه با زندگی روزمرة ‌‌جوانان صورت گرفته است و، ضمن گروه‌بندی جوانان به سنتی و مدرن، مرز میان «ما»...

چکیده مسئلۀ رابطۀ علم و دین از دغدغه های جدی بشر است. معمولاً این رابطه را در چهار مقولۀ تعارض، استقلال، گفت وگو، و وحدت دسته بندی می کنند. در این نوشته، ضمن معرفی اجمالی این چهار مقوله، در پی آنیم تا موضع شریعتی را در این باره معرفی کنیم. شریعتی با اتکا به موضوعاتی چون یونانی زدگی علم و دین در قرون وسطی، رابطۀ علم و سرمایه داری، نفی انحصار علوم تجربی، مقایسۀ میزان اعتبار علوم تجربی و انسانی، و...

پژوهش پیش ­رو به دنبال الگوبندی و تحلیل چگونگی بازنمایی کلیشه­ های جنسیتی در موسیقی رپ ­فارسی است. برای نیل به این هدف، این مطالعه با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و بررسی 95 آهنگ رپ فارسی به روش نمونه‌گیری هدفمند با استراتژی نمونه‌گیری حداکثر تغییرات، مقولات مرتبط با کلیشه­ جنسیتی بازنمایی‌­شده در رپ ­فارسی را شناسایی و مورد تحلیل قرار داده ­است. در این زمینه سه مقوله اصلی و ده مقوله فرعی ق...

هر روایت و متن تاریخی برساخته‌ای اجتماعی است که نشان از موضع فرهنگی مورخ آن دارد. بنابراین، با بررسی پیکره‌بندی روایت‌هایی که از گذشته نقل شده، می‌توان بافت تاریخی آنها را نیز بررسی کرد. در اینجا، به عنوان نمونه موردی، روایت مورخان دوره‌ی پهلوی از شخصیت ابن‌مقفع را در دست گرفته‌ایم تا بر مبنای آن به بررسی بافت تاریخی دوره پهلوی بپردازیم. بدین منظور، از رویکرد معناکاوی گفتمانی بهره برده‌ایم، که ...