نظر به سندی بودن دانش تاریخ، اعتبار نوشته­های تاریخی، در گام نخست، بستگی به میزان وثاقت منابع، مآخذ و هم­چنین چگونگی استفاده از آنها دارد. بدین سبب منبع­شناسی نوشته­های تاریخی بویژه تواریخ محلی که عمدتاً با چاشنی وطن­دوستی نگاشته شده، ضروری می­نماید. پژوهش حاضر ضمن بررسی منابع اطلاعاتی مولف تاریخ قم، به نحوه استفاده وی از آنها نیز پرداخته است. یافته­ها نشان می­دهد مولف مضاف بر منابع رایج مورد اس...

یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تاریخ شهر اصفهان، دورة حکمرانی سلجوقیان است. چنان‌که مورخین این دوره از این شهر با نام "خیر البلاد" یاد کرده‌اند. بدون‌تردید از جمله عوامل مؤثر در اهمیت اصفهان دورة سلجوقی، وضعیت اقتصادی و تجاری این شهر بوده است. این پژوهش برآن است که، با تکیه بر داده‌های تاریخی و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین عوامل مؤثر در رونق و اعتلای وضعیت اقتصادی و تجاری اصفهان در عهد سلاجقه...

کتاب ویس و رامین اثر فخرالدین اسعد گرگانی ازجمله منظومه‌های عاشقانة ماندگار در ادب پارسی است. این کتاب روایت عشق ممنوعة ویس بر برادر همسر خود رامین و البته احساس عاشقانة متقابل رامین به اوست. فخرالدین اسعد گرگانی یک داستان قدیمی پهلوی را که پیرامون منشأ آن بین مورخین اختلاف وجود دارد را به نظم درآورده و به نظر می‌رسد قدری باورهای خود را در آن دخیل کرده است چراکه در بسیاری از ابیات و تکه‌های داس...

پس از پیدایش مکتب کلاسیک در ربع پایانی قرن 18 pn,n بیش از یک و نیم قرن دیدگاه کلاسیک، که بر اساس دولت در امور اقتصادی و به دستیابی به تعادل همراه با اشتغال کامل اقتصاد به طور خود به خود پایه گذاری شده بود، نقش مسلط را بر عهده داشته است. اگرچه پس از گذشت یک قرن یعنی سال1870 اصلاحاتی در این مکتب به وجود آمد و مکتب نئوکلاسیک ها که در واقع بر اساس همان اصول اولیه کلاسیک ها و همراه با اصلاحتی به ظهو...

این تحقیق به بررسی تأثیر روش‌های نوین آبیاری (آبیاری بارانی) در مقایسه با آبیاری نشتی (عرف منطقه) روی تغییرات جمعیت حشرات مهم چغندرقند پرداخت. در هر سال زراعی (77-1375) سه قطعه زمین انتخاب و هر کدام از قطعات به یکی از روش‌های آبیاری نشتی، بارانی کلاسیک و سنترپیوت اختصاص یافت. در هرکدام از سه قطعه، 20 کرت به‌صورت تصادفی انتخاب و در 10 کرت با حشرات به طریق شیمیایی (شاهد) مبارزه شد و در 10 کرت دیگ...

بخش عمده ای از مطالب مربوط به تاریخ ساسانیان در کتابهای تاریخ و کتابهای ادب ایرانیان‘جنبه داستانی دارد. منابع ایرانی حاوی تاریخ ساسانیان مربوط به دو دوره می باشند‘دوره قبل از اسلام و دوره بعد از اسلام. منابع قبل از اسلام در زمینه تاریخ ساسانی بسیار اندکند و شاید علت آن ‘ ازمیان رفتن برخی منابع و نیز وجود سنت حفظ سینه به سینه مطالب درآن اعصار است . در منابع قبل از اسلام‘ مطالب واقعی وتاریخی ‘ ان...

بسیاری از مورخین و سیستان شناسان ‘ شهر زرنگ را با ((شهرسیستان))یکی دانسته و معتقدند این شهر از بدو تأسیس دراواخر دوره ساسانی تا سال785ه.ق که با حمله امیر تیمورگورکانی تخریب و ویران گردید ‘کرسی سیستان را بر عهده داشته است . نگارندگان معتقدند ‘((شهرسیستان))شهری کاملأ متفاوت ‘مستقل و مجزا از شهر زرنگ بوده و از نیمه دوم قرن چهارمه.ق که زرنگ اعتبار سیاسی و مرکزیت خود را از دست داد‘جایگزین آن شده و ت...

اگرچه بخش عمدة تاریخ با قلم مورخین رقم می خورد ولی منابع دیگری برای روشن کردن ابهامات تاریخی و تکمیل اطلاعات ما از گذشته در دست است که در مواردی همپای کتابهای تاریخی دارای ارزش و اهمیت هستند. این منابع فرعی امّا مهم عبارتند از: مدارک و اسناد، نکات تاریخی در کتابهای ادبی، عکسهای قدیمی در تاریخ  متأخر و سفرنامه ها. سـفرنامه ها از جمله منابع ارزشمـندی است که در نگارش تاریخ غالـباً از چشم اهل تحقیق و...

مقاله ای که بوریس هسن در 1931 منتشر کرد، توجه مورخین علم را به عوامل اجتماعی و ایدئولوژیک در شکل دهی تاریخ علم جلب کرد. این مقاله نوع جدیدی از تاریخ نگاری علم را ایجاد نمود که تاریخ نگاری برون گرا نامیده می شود. مدتی بعد یک ریاضی دان مارکسیست دیگر به نام هنریک گروسمان بی خبر از مقاله هسن، دو مقاله با دیدگاهی مشابه و مکمل دیدگاه وی ارائه داد. مقاله هسن درباره عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر در پژوه...

جایگاه ماه شرف خانم کردستانی متخلص به مستوره (1264– 1220 ق.) در حوزه های ادبیات و تاریخ بر ادبا و مورخین پوشیده نیست. دیدگاه مستوره در تاریخ اردلان بسی جای تأمل دارد. زیرا وی هم تاریخ نگار است و هم تاریخ نگر. دقت نظر مستوره در انکشاف زوایای پنهان تاریخ اردلان بی نظیر است. اما واپسین برگ های تاریخ مستوره به علت مغشوش و ناتمام ماندن، از این قاعده مستثنی است. البته مهاجرت اجباری مستوره به سلیمانیه...