داستان کوتاه «به دزدی رفته‎ها» از ابراهیم گلستان نخستین نمونۀ داستان فارسی است که به شیوۀ روایتگری «سوم شخص محدود» نوشته شده است. گلستان، برای نخستین بار در ایران، کوشیده است امکانات زبان فارسی را در این شیوه بالفعل کند و جنبه های زیبایی‎شناختی و معرفت‎شناختی آن را نیز لحاظ نماید. نقد این تجربۀ گلستان، در واقع، تحلیل نقطۀ آغاز این شیوۀ روایتگری در داستان فارسی است و ضرورت پژوهش دربارۀ آن را نشا...

کاربرد آیات قرآن در متون زبان فارسی، خصوصاً متون عرفانی بسیار چشم‌گیر است و یکی از منابع اصلی الهام نویسندگان بوده است. عبهرالعاشقین یکی از متون عرفانی قرن شش با محتوای منحصربه‌فرد، یعنی بررسی رابطه عشق ربانی و انسانی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی پیوند آیات قرآن و دستور زبان فارسی در این اثر است. برای این منظور کلیه آیات به‌کاررفته در متن به‌دقت استخراج شد و جایگاه هر آیه در سطوح نقش‌ها و ترکیبا...

    خلاقیت زبان‌آموزان غیرفارسی‌زبان دانشگاه بین‌المللیِ   امام خمینی و توانایی آنها در تشخیص استعارات زبان فارسی   رباب خسروی [1]   سمیه پیری [2]   تاریخ دریافت: 11/8/90   تاریخ تصویب: 19/4/91     چکیده   در مطالعۀ حاضر، تأثیر متغیر خلاقیت زبان‌آموزان غیرفارسی‌زبان بر توانایی آنها در تشخیص برخی از جملات استعاری (مرده و نو) و لفظی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور، 45 نفر از زبان‌آموزان سط...

چکیده: یکی از نظریات فلسفی که در باب معناشناسی ذکر شده و سپس به حوزه‌ی زبان‌شناسی راه یافته، نظریه‌ی مشروط به صدق جملات است. براساس این نظریه، معنای جمله در محتوای گزاره‌‌‌‌ای آن گنجانده شده و بر حسب شرایط ، صدق آن ، قابل تبیین است. تطبیق این نظریه با ساختار متفاوت زبان عربی و به ویژه آیات قرآن کریم، می‌تواند دریچه‌ای به سوی درکی عمیق از قرآن کریم باشد. در زبان عربی جملات به دو گروه خبری و انشا...

در نظریه­های اجتماعی- شناختی پیشنهاد شده است که با روند سالمندی توانایی درک و تنظیم هیجان افزایش می­یابد و این به دلیل افزایش بهینه حالت مثبت و افزایش مهارت در درک نشانه­های هیجانی معانی واژه­ دارد. هدف از مقاله حاضر بررسی این نکته است که آیا هیجان از طریق معانی واژگانی جملات قابل درک است یا اطلاعات هیجانی از طریق نوای گفتار هیجانی منتقل می­شود. از این رو چگونگی درک مقوله­های هیجانی پایه شامل خ...

منطق طریق اولایی نوع خاصی از منطق صوری است که استدلال های آن، برخلاف منطق ارسطویی متعارف، دارای چهار حد است که به واسطه آن ها پس از مقایسه دو شخص، چیز یا کار با هم، حکم یکی به دیگری نیز نسبت داده می شود و یا از آن سلب می شود. این منطق را می توان، به رغم باور آوی سیون، به وفور در آیات قرآن یافت؛ تا آن جا که می توان این صورت از منطق را منطق غالب در آیات قرآن قلمداد کرد. در تحقیق حاضر، پس از مقدمه...

مواضع جدلی را ارسطو و مشائیان به منزلۀ «اصول مناظره» به کار می گرفتند ولی ابن سینا کارکرد آن ها را به «مغالطات تعریف» دگرگون ساخته است. این یکی از برجسته ترین نوآوری های ابن سیناست که پویایی اندیشه منطقی او و استقلال آن از منطق ارسطو و مشائیان را به خوبی نشان می دهد، با این حال تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. این نوآوری از یک سو با «هدف گرایی منطقی» او، و از سوی دیگر با منطق نگاری دوبخشی اش پ...

جملات گسسته و شبه گسسته در زمرة ساخت های گسسته قرار دارند. در متون پیشین، بر اساس داده های زبان انگلیسی به تفاوت های گفتمانی این جملات بر حسب وزن، زنجیرة ارجاع، نقش گفتمانی و نیز تفاوت های نحوی با توجه به اینکه کدام سازة نحوی می تواند در جایگاه سازة گسسته بنشیند، پرداخته شده است و نشان داده شده است که این جملات قابل جایگزینی نیستند. نگارندگان مقالة پیش رو سعی دارند تا با اتکاء بر داده های زبان ...

یکی از پرسش های اساسی در منطق این است که چرا ارسطو به «منطقِ شرطی» نپرداخته است؟ او که به عنوان مدوّن منطق شناخته می شود چگونه ممکن است به این بحث مهم توجهی نداشته باشد؟ آیا این بی توجهی فقط یک غفلت است یا عمدی است و ارسطو دلیلی برای آن دارد؟ ما در این مقاله پس از بررسی منطق شرطی (قضایا و قیاس های شرطی) از دیدگاه رواقیون و بیان اهمیت آن نزد منطق دانان جدید، به مبانی نظری و فلسفی دو نظام منطق حملی...

منطق پیوسته تعمیمی از منطق کلاسیک به یک منطق با مجموعه مقادیر درستی بی‌نهایت مقداری است. بسیاری از نتایج منطق کلاسیک و نظریه مدلِ آن به منطق پیوسته تعمیم داده شده‌اند. منطق پیوسته نه تنها در بررسی و تحلیل خواص ساختارهای مباحث آنالیز ریاضی کاربردهای فراوانی دارد، بلکه باعث بوجود آمدن نگرش‌های جدیدی در نظریه مدل منطق کلاسیک نیز شده است.در مقاله حاضر مروری خواهیم داشت بر سیر تکاملی منطق پیوسته از ر...