موضوع و طرح مسئله: هدف نشان دادن جایگاه منطقی مفهوم روح قومی در اندیشه ی هگلی و تبیین ضرورت وجودی این مفهوم در تفکر او و نقش آن به عنوان ایده ای تأثیرگذار و اجتناب ناپذیر در فلسفه ی تاریخ هگل می باشد، به نحوی که کلیدی ترین مفهوم فلسفه ی تاریخ هگل را شامل می شود. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: مبنای اصلی این رساله کنار هم قرار دادن بخش های مؤثر در فهم اند...

در این نوشتار سعی بر آن بوده که ضمن بررسی کار ابن خلدون، به این مساله پاسخ داده شود که آیا می توان میان مفاهیم گوناگونی که ابن خلدون در تشریح ساختارهای اجتماعی بکار برده، حتی یک ارتباط منطقی یافت و به آن - از نظر فرم - فالی جامعه شناختی داد؟ و دیگر این که در صورت وجود چنین ارتباطی در کار وی ، با توجه به سیاق مفهوم سازی او چه موزائیکی از مفاهیم فراهم آورده، و به چه نتایجی دست یافته است ؟ در پاسخ...

هدف این مقاله بررسی نگرش کانت دربارة سوژة استعلایی است و دست‌آورد مهم آن شرح و توضیح شاخصه‌های سوژة استعلایی بنابر ملاک‌های نقد عقل محض است. نگارنده نشان می‌دهد که سوژه، هیچ گاه از مقام سوژه‌ای خویش به ابژه بودن تنزل نمی‌یابد و پیوسته یک مفهوم تنظیمی محض و بسیط است و اصلی صوری و منطقی باقی می‌ماند. برجسته‌ترین نتیجه حاصل آمده این است که هویت سوژه چیزی نیست جز کنش ترکیب محتواهای متکثر شناختی بر ...

این مقاله می‌کوشد نحوهٔ مواجههٔ امام صادق 7 با پرسش‌ها و شبهات کلامی، استفاده ایشان از برهان لِمّ یا اِنّ و کاربرد یقینیات شش‌گانه، در براهین اعتقادی ایشان را بکاود و چارچوب محکم استدلالی امام را که قابل بیان به روش‌های استدلال منطقی معهود و شناخته‌شده نیز هست نشان دهد. روش بررسی، مراجعه به مهم‌ترین منابع روایی و استخراج روایات کلامی امام 7 و تحلیل آن بوده است. نتیجهٔ مقاله نشان می‌دهد رویکرد و روش ای...

در برابر مساله کثرت منطق ها دو دیدگاه کلی وجود دارد:1-وحدتگرایی2-کثرتگرایی.بیشتر منطقدانان وحدتگرایند.جدیدترین نظریه در این باره از نوعی کثرتگرایی دفاع می کند که مبتنی بر تز تعمیم یافته تارسکی است.از این دیدگاه نظریه درست منطقی نظریه ای است که بتواند با این تز هماهنگ باشد.بر این اساس دست کم سه نظریه درست منطقی می توان تشخیص داد:منطق کلاسیک و ربط و شهودی.اگر تصدیق منطق به معنای ضعیف در نظر گرفته...

در منطق و فلسفة ارسطویی و اسلامی، محالات ذاتی دارای مفهوم و معنا تلقی می‌شوند، هرچند در خارج محقق نمی‌شوند و نمی‌توانند بشوند. محالات، احکامی فلسفی دارند که در امور عامة فلسفه مورد بحث قرار می‌گیرند. در این نوشتار، ضمن رد دلایل اندکی که بر معنا‌داری محالات ذاتی آورده‌اند، چند دلیل فلسفی و منطقی بر بی‌معنایی محالات ذاتی اقامه خواهیم کرد. به‌نظر می‌رسد مبحث منطقی «عدم و ملکه»، مبنای خوبی برای تشخ...

حمل اوّلی و شایع را در حلّ بسیاری از مسائل فلسفی به کار برده اند که برخی از آن ها کاربرد نادرست این دو حمل است. برخی از این کاربردها، به شبهات فلسفی و پارادوکس های منطقی مربوط می شود و برخی دیگر را می توان در مباحث مستقل فلسفی یافت: 1. شبهه اخبار از معدوم مطلق، 2. اشکالات وجود ذهنی، 3. معمّای جذر اصم و پارادوکس راسل، 4. پارادوکس اشاره به گیومه و پارادوکس مفهوم اسب، 5. دلیل این که چرا حدّ تام را به ...

هدف این مقاله بررسی نگرش کانت دربارة سوژة استعلایی است و دست آورد مهم آن شرح و توضیح شاخصه های سوژة استعلایی بنابر ملاک های نقد عقل محض است. نگارنده نشان می دهد که سوژه، هیچ گاه از مقام سوژه ای خویش به ابژه بودن تنزل نمی یابد و پیوسته یک مفهوم تنظیمی محض و بسیط است و اصلی صوری و منطقی باقی می ماند. برجسته ترین نتیجه حاصل آمده این است که هویت سوژه چیزی نیست جز کنش ترکیب محتواهای متکثر شناختی بر ...

در این مقاله، نخست نظریة معنای دیوید‌سن و چگونگی کاربرد آن برای تعیین مصداق ثوابت منطقی را شرح خواهم داد. به این منظور به اصول موضوع واژگانی(Lexical axioms) و اصول موضوعِ مسوّرِ (Extentional attributive adjectives) را انتخاب می‌کند و نشان می‌دهد که با اتخاذ تعبیری خاص، می‌توان نظریة معنای ساخت که در آن، صفت‌های مقید مصداقی در اصول موضوعِ مسوّر ظاهر شوند؛ بنابراین، این اصول موضوع نمی‌توانند مشخص کنند...

  در این مقاله، می‌کوشیم تا رابطه‌ی زبان و منطق را از نظر ویتگنشتاین بررسی کنیم. برای این منظور از سه کتاب مهم او یعنی رساله‌ی منطقی-فلسفی، پژوهش‌های فلسفی و در باب یقین استفاده کرده‌ایم. ابتدا این رابطه را در رساله‌ی منطقی-فلسفی‌ توضیح می‌دهیم و نتایج آن را برمی‌شمریم. سپس بعضی از انتقادات واردشده به این تلقی را بررسی می‌کنیم، از جمله نشان می‌دهیم که نگاه ذات‌گرایانه به زبان از نظر ویتگنشتاین ...