گسترۀ پژوهش حاضر، بررسی و تشریح اهمّیّت به‌کارگیری بُن‌مایه یا مضمون، به‌ عنوان روش تحقیق در مطالعات تطبیقی است. هرچند به ظاهر این موضوع شاکلۀ از پیش تعریف‌شده‌ای دارد و در نگاه اوّل سبک و سیاق جدیدی را در مطالعات ادبی تطبیقی فراهم نمی‌آورد، پژوهش حاضر، به اثبات این موضوع می‌پردازد که با بررسی مضامین در آثار ادبی (به عنوان یکی از عناصر مهم در مطالعۀ ادبیّات) می‌توان به نظامی پیچیده و غنی از ارجاعات ...

تأثیر مذهب تشیع بر تمامی نواحی شیعه­نشین و به‌ویژه ایران، نه‌تنها خود را از طریق جریان­های مذهبی، سیاسی و اجتماعی نشان داده، بلکه تأثیری شگرف بر هنر و میراث فرهنگی این مناطق نیز گذاشته است. نمونه این تأثیر را در آثار متعدد معماری، گچ‌بری، کاشی‌کاری و به طور کلی آثار تاریخی و هنری می‌توان دید که در مناطق مختلف ایران بر جای مانده است. آثار چوبی نیز به رغم ناپایداری و از بین رفتن بسیاری از آن‌ها، ...

قو یکی از پرندگانی است که در بسیاری از فرهنگ­ها جلوه و معانی نمادین خاصی دارد. در شعر معاصر فارسی، دکتر حمیدی شیرازی با نگاهی شاعرانه به نحوة مرگ قو، این موضوع جدید برای شعر فارسی را در شعر مشهور «مرگ قو» تجلی داده است. در شعر دورة مشروطه، پشتوانة فرهنگی شاعران از طریق ترجمه­ها گسترش می­یابد و علاوه بر فرهنگ سنتی ایران، شامل آثار اروپایی و به طور کلی فرهنگ اروپایی نیز می­شود. در سیر این انتقال ...

بیان مسئله: نیاز به کشف حقیقت و معنای هستی انسان را به حرکت و سفر بر روی کرۀ زمین واداشت تا هم‌راستا با جستجو در مسیر شناخت، بعد غیرمادی و معنوی خویش را شکوفا نماید. جاذبه‌های فرهنگی همواره مورد توجه گردشگران بوده و شناخت فرهنگ و درک تاریخ و پیشینۀ مردمان یک سرزمین گردشگران را به مناطق فرهنگی سوق داده است. دریافتی که گردشگر فرهنگی، به عنوان یک انسان برخوردار از ابعاد غیرمادی، از سفر دارد، بر حو...

شرایط امکانی پیدایی «رمان» و «نمایشنامه» به‌عنوان دو قالب ادبی، محدود و موکول به شکل‌گیری سوژه مدرن است و از این‌رو این دو قالب ادبی برای جهان پیشامدرن، یکسره ناآشنا هستند. «تجدد ادبی» موجب شد تا در مضامین، قالب‌ها و کارکرد زبان و ادبیات فارسی تغییر رخ دهد و خصوصاً قالب‌‌های ادبی جدید به اموری آشنا برای مخاطب ایرانی بدل شود. این مقاله به چگونگی استقرار دو قالب ادبی رمان و نمایشنامه در میان مخاطب...

قالی های تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از قالی های دوره قاجار را تشکیل می دهند. در این میان تعداد قابل توجهی از آن ها تصویرگر ادبیات غنی ایران هستند؛ دسته گسترده ای از قالی های تصویری قاجار این مفهوم را با بهره گیری از خط نگاره ها، تجلی بخشیده اند. این مقاله ضمن معرفی عوامل زمینه ساز و مؤثر بر روند تصویرگری در قالی های قاجار، به معرفی و بررسی دسته ای از قالی های تصویری با مضامین و موضوعات ادبی که اخ...

چکیده    کاشی­های نقش برجسته تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از کاشی­های دوره قاجار را تشکیل می­دهد که تعدادی بسیاری از این کاشی­ها در سرسرای تالار اصلی کاخ موزه گلستان به کار رفته است. مطالعه و بررسی این آثار، روشنگر بسیاری از نکات و مسایل مربوط به هنر دوره قاجار می­باشد. همچنین پدیده تصویرگری در کاشی­های نقش برجسته قاجار، به عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و هنری این دوره وابسته است. در این مقاله، به ت...

آثار ادبی از دیرباز منعکس کنندة ارتباط و تعاطی فرهنگی جوامع بوده است . میزان این تأثیر متقابل به نوع آثار و دانش و آگاهی صاحبان اثر بستگی دارد. گلستان سعدی که نمونة مثالی هنر کلامی فارسی در حوزة نثر و نظم به شمار میرود به لحاظ محتوا نیز مجموعة بی نظیری از مضامین نغز است که حاصل ذوق ، علم و تجربة صاحب آن است . با تسلّطی که سعدی بر زبان و ادب عربی دارد، بدیهی است که از آثار ادب عربی متأثر شده باشد...

تعهد ادبی مفهومی وارداتی از نقد ادبی غرب است که در دهه­های گذشته در میان ادبا و ناقدان عرب جایگاهی درخور یافت، چرا که شرایط نابسامان سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دنیای عرب و حاکمیت استبداد و استعمار، شاعران و نویسندگان را واداشت که با قیام ملت­های ستم­دیده همنوا گردند. فاروق جویده، شاعر مصری، از آن دسته شاعرانی است که با شگردهای شعری، از نبود آزادی، بی­عدالتی، فقر و محرومیت سخن گفته و مخاطبانِ شعرش ر...

چکیده  حضور استعمار در کشورهای زیر سلطه پیامدهای فراوانی به همراه دارد که با تداوم اشغالگری و چپاول ثروت­های یک کشور در زندگی مردم آن سرزمین نمود پیدا می­کند. الجزایر یکی از کشورهای عربی است که سالهای طولانی زیر سلطۀ استعمار فرانسه قرار داشت و این سلطه، بر جنبه­های مختلف زندگی مردم اعم از اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی و فرهنگی تأثیر فراوانی گذاشت. محمد دیب از ادبای معاصر الجزایر ( 1920-2003 م ...