پس از آنکه فیتزجرالد در سال 1859 اشعار خیّام را ترجمه کرد، شاعران و نویسندگان زیادی به دلیل اینکه تصور می‌کردند جوهرۀ اندیشۀ خیّامی با جهان اندیشه در غرب قرابت یا انطباق فراوانی دارد، از نگاه خیام به جهان هستی و مضامین شعری وی بسیار تأثیر پذیرفتند؛ یکی از کسانی که به نظر وامدار تفکر خیامی است، هنری وادزوُرت لانگ‌فِلو (1807-1882) است. مقالۀ حاضر کوششی است برای معرفی و تشریح افکار و آراء لانگ‌فِلو، و ...

متنبی(303-354هـ) و ناصر خسرو(394-481هـ) از جمله شاعرانی هستند که حکمت را در مضامین شعری خود جای داده و مفاهیم آن را به شکل والایی پرورانده‌اند. این دو شاعر بزرگ که مفاهیم متعالی حکمی را در قصاید خود بیان داشته‌اند جزء سردمداران این عرصه به حساب می‌آیند، با وجود شباهت‌ها، تفاوت‌هایی در میان آن‌ها در بیان مضامین حکمی دیده می‌شود که این پژوهش با بررسی بسامد این مضامین، سعی بر توضیح شباهت‌ها و تفاو...

در میان اشعار منسوب به جاهلیت، گاه اصطلاحات دینی، عبارت ها و مفاهیمی مشاهده می شود که با مفاهیم، تعابیر و اصطلاحات دینی قرآنی شباهت دارد. ادعای تقدم زمانی این اشعار بر قرآن کریم، عده ای را برآن داشته که بپندارند شعر جاهلی می تواند یکی از منابع قرآن تلقی شود. این نتیجه مبتنی بر احراز مشابهت تام و تمام مضامین اشعار جاهلی با قرآن از یک سو و اثبات اعتبار این اشعار از سوی دیگر است و بررسی های علمی د...

شهریار، شاعری اخلاق گراست که در تبیین مضامین اخلاقی و تعلیمی در اشعار خود با مهارت و ملاحت تمام عمل کرده است. اگر چه در این مقال، مجال نشان دادن «ادبیت» کار شهریار نیست اما خواننده‌ با ذوق درخواهد یافت که این شاعر زبردست، «آموختن» و «لذت» بخشیدن را دو عنصر متقابل و متعامل ادبیات می‌داند و خود نیز ادبیات را در خدمت اندیشه‌هایش قرار می‌دهد. بررسی اشعار شهریار نشان می‌دهد که وی به تعلیم مخاطب خود ...

بیدل دهلوی، از جمله ی شعرای توانمند و بنام سبک هندی است که همنوا با شعرای پیشرو سبک هندی، نظیر: کلیم و صائب، تحت تأثیر عواملی همچون : نوسانات فکری، نداشتن تعادل روحی و روانی، قرار گرفتن در موقعیت های مختلف، پرگویی، نیندیشیدن به محور عمودی ابیات و دستیابی به مضمون جدید و در اصطلاح اهل ادب آن عصر، «معنی بیگانه» ، در خصوص موضوع های اساطیری، تاریخی، مذهبی ادبی و پدیده های محیط اطراف خود به تناقض گو...

شعر اجتماعی شعری است که محتوا و مضمون آن مسائل اجتماعی را در بر داشته باشد. در این گونه شعر، شاعر دغدغه ها، تحولات و معضلات اجتماعی را با ذهن خلاق خویش به رشته شعر در می آورد تا از رهگذر آن، عواطف و اندیشه های اجتماعی-سیاسی را با ذهن خلاق و بینش شاعرانه، مورد پالایش و استحاله ی هنری قرار دهد و به آفرینش اصیل هنری دست یابد. سعاد الصباح (...-1942م) و پروین اعتصامی (1320-1285ش) از جمله شاعرانی هست...

عائشه تیمور شاعر برجسته معاصر مصر و پیشگام نهضت ادبی زنان در این کشور، و پروین اعتصامی مهین بانوی شعر و ادب ایران که هر دو تربیت یافته خانوادهای ریشه دار و فرهنگی بودند، اشعار نغز و گران سنگی را به دنیای شعر معاصر عرضه کردند . این دو بانوی شاعر، از سرچشمه غنی آموزه های اسلامی و فرهنگ دینی، بهره های فراوان جستند و از آن در جهت باروری مضامین شعری خود استفاده کردند. توصیه به برخی صفات دینی و اخلاق...

با تطبیق فراقیه‌های فارسی و عربی می‌توان به وجوه مشترک آن‌ها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسی‌زبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با...

خلق مضامین جدید و غریب از ویژگی­های شاعران عصر مدرن و پسامدرن است. آن­ها سعی دارند تا غبار عادات را از رخ مضامین و مفاهیم کهنه بزدایند و با دیدگاهی نو به آن مضامین و مفاهیم بنگرند؛ همچنین خوانندگان را به این مسیر بکشانند و با این دیدگاه به درک مضمون­ها و مفهوم­های پیچیده نایل آیند. چنین فنی، آشنایی­زدایی نامیده می­شود. آشنایی­زدایی نخستین بار با عنوان «هنر به عنوان ابزار» به وسیله­ی شکلوفسکی مط...

اشعار مدحی بخش قابل توجهی از اشعار فارسی و عربی را به خود اختصاص داده اند. مدیحه سرایی به عنوان یکی از گونه های مختلف ادبی بارها مورد توجه شاعران پارسی زبان و عرب زبان در دوره های مختلف قرار گرفته است. عنصری شاعر پارسی گو، و بحتری شاعر عرب زبان، در این عرصه طبع آزمایی کرده اند. بحتری شاعر دربار عباسی، و عنصری شاعر دربار غزنوی، که هر دو به مدح خلفا، سلاطین، وزرا و کارمداران عصر خود پرداخته اند. ...