«مصاحبه» در اصطلاح، همراهی دو واژه است که اکثراً عادت بر همراهی دارند و پیوند مفهومی بین آنها جریان دارد. در زبان‌شناسی معاصر از این مقوله با نام «روابط هم‌نشینی» یاد می‌شود؛ اما در نوشته‌های عالمان متقدم مانند سیبویه، ابن هشام، ابن عقیل، جاحظ و ابوهلال در این‌باره مطالب توجه برانگیزی یافت می‌شود. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با روش تحلیلی- توصیفی سابقۀ مصاحبه و انواع آن از حیث انحصار و از حیث ...

حکیم عسجدی مروزی از جمله شاعرانی است که در تذکره‎ها و سفینه‎ها نامی نیک از خود به یادگار نهاده است و گاه تذکره‌نویسان نام او را هم‌ردیف شاعرانی بزرگ چون حکیم‎طوس، منوچهری، عنصری آورده‌اند و سبک سیاق نوشتاری وی را مورد ستایش قرار داده‎اند. نگارنده در این نوشتار بر آن است شناختنامه‎ای مختصر از سبک و سیاق نوشتاری این شاعر بزرگ ارائه نماید و کارکردهای زیبایی‏شناختی اشعار او را مورد بررسی قرار دهد. ...

چکیده :حکیم عسجدی مروزی از جمله شاعرانی است که در تذکره‎ها و سفینه‎ها نامی نیک از خود به یادگار نهاده است و گاه تذکره نویسان نام او را همردیف شاعرانی بزرگ چون حکیم‎طوس، منوچهری، عنصری آورده‎اند و سبک سیاق نوشتاری وی را مورد ستایش قرار داده‎اند.آنچه از وی بر جای مانده برگرفته از تذکره‎ها و آثار سایر ادیبان و شاعران می‎باشد؛ با توجه به این که اشعار او تا کنون مورد پژوهش و بررسی قرار نگرفته است نگ...

در بیشتر کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بدیع فارسی و عربی، در بحث حسن تخلّص، به برخی از آنچه گریز به ستایش را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آراید و آنچه موجب زشتی آن می‌شود، اشاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی شده و نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی از گریز نیک آورده شده است. امّا توجّه به اصول فصاحت و بلاغت، همچنین مجموع? شرایط ستایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نامه‌ها و نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌...

از دیدگاه فخر رازی مسئله ماهیت‏داشتن خداوند مبتنی بر بحث اشتراک لفظی یا معنوی وجود است. بر این اساس او دیدگاه اشعری در مورد تفاوت ماهوی و وجودی واجب و ممکن را با براهین اشتراک معنوی وجود ابطال می‏کند؛ چراکه این دیدگاه مبتنی بر اشتراک لفظی وجود است. انتقادات فخر رازی به برهان ماهیت‏نداشتن خداوند و استدلال‏های او در اثبات ماهیت‏داشتن واجب‎الوجود، ناشی از مغالطه میان احکام ماهیت با وجود، ذهن با خا...

این مقاله با این سؤال که اسم اعظم چیست؟ آغاز شده است. آراء و نظریات دربارة اسم اعظم، مختلف است که عمدتاً بر دو قسم تقسیم می شود: الف ـ قول شایع این است که اسم اعظم، اسمی است لفظی از اسماء خدا. ب ـ عده ای قائلند اسماء لفظی، اسماء اسماء هستند و عمده خود اسمایند، و پیامبر اسلام (ص)، اعظم اسماء الهی است. این، قول محققان است مانند امام خمینی، علامه طباطبائی، علامه حسن زاده آملی و ... . هریک از اس...

تعامل و ارتباط میان قرآن و عترت مورد بررسی قرار گرفته است.  نویسنده نخست از چالشهای سه گانه متون مقدس ادیان آسمانی، 1- انکار و حق ناپذیری مخاطبان، 2- تحریف لفظی و 3- تأویل و تحریف معنوی سخن گفته، سپس از تلاش پیامبر در جهت حفظ و صیانت لفظی قرآن و تمهیداتی که به پیدایش و گسترش دانش و تعلیم و تعلّم انجامید، یاد کرده است. آن گاه از نگرانی پیامبر نسبت به تحریف معنوی قرآن بحث کرده، تدابیری را که پیامب...

مقوله اشتراک لفظی از موضوعات مورد توجه زبان شناسان به ویژه معناشناسان است از آنجا که این موضوع در گذشته نیز مورد اتهام اهل لغت بوده است . در این مقاله تلاش می شود ، رویکرد قدما بویژه نظریات و استدلالات مخالفان و موافقان این پدیده در زبان عربی مورد بررسی قرار گیرد . در معناشناسی امروز ، مسئله چند معنایی (polysemy) ، که در ذیل روابط مفهومی در زبان طبقه بندی می شود ، بیان همان اشتراکات لفظی در ن...

بازتاب تمثیلی و لفظی اسمای الهی در آثار شیخ فریدالدّین عطّار نیشابوری، به ویژه در مثنویّاتش؛ اهمّیت فراوان و جایگاه والایی دارد. پی بردن به چگونگی کاربرد اسمای الهی در آثار این شاعرِ عارف؛ مستلزم آگاهی از نظر وی درباره‌ی توقیفی بودن اسما و صفات خداوند است. مقاله‌ی حاضر، ابتدا دیدگاه عطّار را در این مورد مشخّص ساخته؛ با استناد به داده‌های تحقیق نتیجه می‌گیرد که وی معتقد به عدم توقیفی بودن آن‌هاست. سپس ...