موضوع هذه الرساله هو «آراء العلماء فی المجاز القرآنی و أثرها فی التفسیر: دراسه تحلیلیه أدبیه»، المسوغات التی دفعتنی إلی إنتخاب هذا الموضوع هی کالآتی: أولاً: کثره الآیات القرآنیه التی تحمل فی طیّاتها معانی مجازیه شغلت عقول کثیرٍ من الأدباء واللغویین والمفسرین والأصولیین و غیرهم، فأطالوا الوقوف عندها محاولین کشف معانیها الخافیه وراء ألفاظها، و استجلاء مافیها من مفاهیم راقیه، و استکناه ما توول إلیه...

یکی از نقلیاتی که انعکاس آن در اکثر قریب به اتفاق تفاسیر دیده می شود، اخبار و آراء تفسیری صحابه و تابعان است. در طول دوره های متمادی تفسیر، رویکرد نظری و عملی مفسران در مواجهه با این اخبار یکسان نبوده است. این نوشتار در پی آن است که کم و کیف اعتبار اخبار و آراء تفسیری صحابه و تابعان را در تفسیر «التبیان فی تفسیر القرآن» شیخ طوسی بازشناسی کند. آنچه ضرورت این تحقیق را فراهم نمود، حجم عظیم منقولات...

چکیده یکی از دانشهای پر اهمیت در ارتباط با قرآن تأویل است، که بخشی از روایات تفسیری معصومین (ع) مربوط به همین حوزه است. پژوهش حاضر با هدف شناخت مستند و دقیق تر روایات تفسیری به ویژه روایات تأویلی شکل گرفته است، لذا روایات تأویلی را با تکیه بر کتاب البرهان سید بحرانی جمع آوری و سند آنها را به عنوان یکی از قرائن صدوری حدیث مورد بررسی قرار داده است تا به این سوال پاسخ دهد که روایات تأویلی به لحاظ...

نخستین گام های مفسران در تدوین تفاسیر، جمع آوری روایاتی بود که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به تفسیر آیات می پرداخت، روایاتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و یا ائمه (علیهم السلام) که در تفسیر آیات به آن استناد می شد، این روش در عصر حضور و پس از آن نیز روش معمول برای تفسیر قرآن کریم بود تا اوایل قرن چهارم هجری که جهان اسلام با تحول دانش تفسیر مواجه شد و با رشد عقل گرایی به ویژه در مدرسه...

ابو محمد اسماعیل بن عبد الرحمن بن ابی کریمه معروف به سُدّی کبیر، از مفسران امامیّه و از اصحاب سه تن از ائمه اطهار؛ حضرت سجاد، امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهم السلام به شمار می رود. سدّی از جمله تابعین و تریبت شدگان مدرسه کوفه است که علاوه بر تفسیر، عالم به حدیث و آشنا به وقایع و حوادث تاریخی بوده است. وی درعلم قرائت نیز صاحب نظر بوده است. او را در تفسیر می توان در ردیف مجاهد و قتاده به شمار آ...

تحقیق حاضر با عنوان بررسی تحلیلی و تطبیقی آیات و سور مکی و مدنی از زاویه مباحث ادبی با محوریت مجمع البیان است. درنگ در این دست مباحث تفسیری این کتاب بیانگر آن است که به رغم شیوایی و رسایی سرتاپای قرآن کریم، رنگ های متنوع ظرایف و دقایق ادبی در آیات و سور مکی، چشمگیرتر و نمایان تر است و از قضا مفسر نامبرده حجم بیشتر مباحث ادبی تفسیر خود (مباحث لغوی و قرایی و اعرابی) را ویژه تفسیر آیات و سور مکی ق...

موضوع این تحقیق «بررسی اعراب آیه 71 تا 91 سوره بقره در مجمع البیان» می باشد، در حقیقت منظور از این تحقیق بررسی نظر شریف مرحوم طبرسی (قدس سره) در رابطه با اعراب قرآن است که نظر ایشان تا چه اندازه با قواعد مشهور نحو سازگاری دارد، برای رسیدن به این هدف، اول عبارت مجمع البیان آورده شده است سپس بلا فاصله ترجمه و توضیح عبارت ذکر گردیده است و بعد از آن اقوال علماء در رابطه با اعراب واژه مورد نظر، و بر...

روایات و اخبار سبب نزول به مثابة جهت دهندة کار مفسّر در تعیین مراد خداوند از کلام اوست؛ زیرا در برخی موارد، معنای آیه از ساخت زبانی و ترکیبی و بافتی آن استخراج نمی شود، بلکه از معارف خارج از متن دینی طلب می شود. روشن است که میزان تکیّه بر سبب نزول در تفسیر از آیه ای به آیة دیگر و از مفسّری به مفسّری دیگر، متفاوت است؛ ازجمله این که برخلاف تفاسیر گذشته، در دوران معاصر نقش این روایات کم رنگ تر شده است...

چکیده ندارد.

یکی از دانش های نافع در زمینه تفسیر قرآن، اسباب النزول آیات قرآنی است. که بسیاری از مفسران قرآن کریم در گذشته و حال به این موضوع و دانش پرداخته اند و به عنوان علمی اثر گذار؛ در زمینه تفسیر قرآن معرفی کرده اند ولیکن در زمینه بررسی تطبیقی، اسباب النزول آیات قرآن طبق ملاک ها و معیارهای صحیح روایات اسباب النزول، کار مهمی صورت نگرفته است. در این تحقیق سعی بر آن است، یک بررسی تطبیقی و تحلیلی در روای...