غزالی در سیر حقیقت طلبی خویش پس از کلام، فلسفه و باطنیه به طریقه صوفیه روی می­آورد. وی مرتبه صوفیان را تا جایی ارتقا می­دهد که عقل توان درک آن را ندارد و همه حرکات و سکنات آنان را مقتبس از نور نبوت می داند. از این رو، برخلاف متکلمان، فلاسفه و باطنیه، انتقاد مهمی را متوجه آنان نمی­کند. البته او خود در رتبه عارفان بزرگ قرار نمی­گیرد و فاقد بسیاری از تجارب ایشان است. آثار عرفانی او نیز بسیار ضعیف ...

The concept of wish is one of the most basic concepts of the Sufi literature and culture. Also, it is of high frequency in themes and motives of Persian tales. In the present article an attempt has been made to examine the typology of this motive, its goal, examples and functions in the Sufi texts. This survey clarifies the following. 1) Although the mystical desires have high as well as low e...

این پژوهش با هدف بررسی تمایز خواندن در متون چاپی و الکترونیکی در زبان فارسی انجام گرفت. در این تحقیق، درک و سرعت خواندن در دو نوع ابزار، اندازه گیری و سپس مقایسه شده است. روش تحقیق، آزمایشی است که با طرح آزمونی جهت جمع آوری اطلاعات به منظور سنجش سرعت و درک خواندن انجام می گیرد. جامعة آماری تحقیق شامل نود و چهار دانشجو از میان حجم نمونه 2000 نفری دانشگاه پیام نور فیروزآباد است که به صورت تصادفی ...

در میان روایات، دسته ای از روایات یافت می شود که شامل صلح امام حسن(ع) از زبان پیامبر است که در مجموعه های روایی اهل سنت به صورت گسترده انعکاس یافته است. براساس این روایات، رسول خدا(ص) از صلح میان دو گروه بزرگ از مسلمانان به وسیله امام حسن(ع) خبر داده است و این پیشگویی در سال ۴۱ هجری که به «سال جماعت» شهره شد، به وقوع پیوسته است. در این مقاله با هدف دستیابی به میزان صحت و سقم این روایت، ابتدا اس...

در این مقاله بخش عمده قصه­های کوتاه صوفیانه، با محوریت کرامات عارفان، مورد بحث قرار گرفته، بین سندیت تاریخی قصه­ها با جنبه­های داستانی آن­ها ارتباطی براساس روی­کردهای نوین به تاریخ و روایت برقرار می­شود، آن­گاه روی­دادهای غیرعادی کرامت در فضای روایت به نقد کشیده شده، ساختمان این نوع داستان­ها از نظر عناصر طرح، راوی، شخصیت، زاویه دید و... مورد بررسی قرار می­گیرد و در نهایت تناقض­های بیانی عرفا ا...

شعرِ عرفانی و صوفیانه در دوره ی مشروطیّت   احمد رضی*         هادی قلی زاده** دانشگاه گیلان چکیده در دوره ی مشروطیت به دلیل رواج تجددگرایی و فراگیری تفکرات اجتماعی ِمتأثّر از غرب، تصوف و به پیروی از آن، شعر عارفانه به گوشه ای خلوت از جامعه پناه برد؛ اما به رغم به حاشیه رانده شدن عرفان و تصوف، در آثارِ سرایندگانِ این دوره، شعرهای عارفانه ی بسیاری وجود دارد. این مقاله بر آن است تا وضعیت شعرِ عرفانی ...

محققان گوناگون قراقویونلوها را شیعه امامی، شیعیان غالی و تندرو و برخی دیگر ازاهل تسنن دانسته‌اند. با بررسی ملاکهای و معیار های شیعه بودن و تطبیق آنها بر قراقویونلوها می‌توان تشیع قراقویونلوها را اثبات نمود اما در عین حال باید قراقویونلوها را واجد نوعی از تشیع بنام تشیع طریقتی یا تشیع صوفیانه دانست که از طریق فرآیند شیعه شدن مذهب اهل سنت ایجاد شده است و از طریق جریان های صوفیانه راه خود را پیمود...

مولانا جلال الدین محمدبلخی، شاعر و عارف نام دار گستره زبان و ادب فارسی صاحب آثاری بس ارج مند چون مثنوی، دیوان شمس و فیه مافیه است که هر یک از آن ها پژوهش هایی گسترده را  در برداشته و هنوز میدان تحقیق در این باب فراخ است. از میان این آثارگران قدر، فیه مافیه به مجلس گویی های صوفیانه اختصاص دارد. در این بحث، پس از معرفی مختصر «مجلس گفتن» یا وعظ گویی های صوفیانه، به پیوندهای موضوعی فیه مافیه با مثن...

واژۀ صوفی، یکی از واژه­های کلیدی و قابل اهمّیّت در مثنوی است. مولانا در هر سخنی از دیدگاهِ صوفیانه برکنار نیست. گاه­گاه عرفان را با تصوف درمی­آمیزد. باید با ژرف­نگری، گفتارِ نابِ عارفانۀ او را پیدا کرد. مولانا در مثنوی «روان­شناسی صوفیانه» را طرح می­کند امّا نه برحسب طرح­های نظام­مند موجود در کتاب­های درسی کلاسیک؛ از این­رو، پژوهندۀ آثارش، خود، باید چارچوبی فراهم آورد که در درون آن، این تعالیم را بتو...

بخشی از دوران تاریخی ایران را از لحاظ فرهنگی، عصر یونانی مآبی در بر می گیرد. این عصر با یورش ویرانگر اسکندرـ سردار مقدونی ـ شکل می گیرد. اسکندر در سیر تفسیرهای تاریخی تبدیل به یک شخصیت جهانی می شود که در تاریخ و ادبیات ملل گوناگون به گونه های مختلف در قالب شخصیت های حقیقی و افسانه ای مطرح شده است. منابع تاریخی اسکندر ما را با مجموعه ای از مشخصات افسانه ای و تاریخی روبرو می سازد که تصویری مبهم و...