درون مایه زیر بنا، اندیشه ی اصلی و پیام پدید آورنده ی اثر است و از بررسی درون مایه، خطوط ذهنی خالق اثر را می توان شناخت .شعر حاصل عاطفه است؛ چرا که عکس المعل انسان در برابر رخدادهای عینی یا ذهنی باعث خلق شعر می شود. کسرایی در عصری می زیسته است که جامعه دچار رخدادهای مهم سیاسی شده بود به همین علت اشعار او از صبغه ی سیاسی و اجتماعی زیادی برخوردار است.عشق، نوستالژیک و طبیعت گرایی درون مایه های اصل...

شاهنامه به عنوان شاهکار بزرگ ادبی و سند هویّت ملّی به محض انتشار، به رغم موانع و مشکلات، در زندگی مردم راه یافته است. پس از آن، مردم در هر دوره ای متناسب با امکانات و شیوه های زندگی، شکل و قالب خاص برای تداوم شاهنامه برگزیده اند از جمله نقالی و شاهنامه خوانی. این شکل مشهور و کهن با همه ارزشمندی اش، در عصر ما آهسته آهسته جایش را به قالب های دراماتی نوین بخشیده است. بیان هنری و جنبه های دراماتیک شا...

آیین های باروری از اسطوره های بنیادین بشر است که بخش قابل توجهی از اساطیر جهان را در خود جای داده است. بن مایۀ این آیین ها مبتنی بر چرخۀ سالانۀ طبیعت میان خشکی و سرسبزی است. این مراسم تجسّمی آیینی از مرگ و سپس باروری طبیعت بود که آن را در مرگ یا غایب شدن یک ایزد و بازگشت مجدد او تصور می کردند. در ژرف ساخت داستان های شاهنامۀ فردوسی می توان بازمانده ها و یا تأثیراتی از آیین های باروری را دید. بررس...

اهمیّت حضرت ابراهیم و فرزندان ایشان در ادیان ابراهیمی بر کسی پوشیده نیست از این روی، هر یک را ادیان توحیدی، یهودیت، مسیحیت و اسلام بر اساس کتاب آسمانی خود، می کوشد ارتباط خود با این بزرگواران را نشان دهند. ابراهیم (ع) یکی از پیامبران اولوالعزم است که نام او بارها در قرآن کریم ذکر شده است او مسلمانی پاک دین است که به جز خالق احد، بر هیچ چیز دیگر سجده نکرد؛ پیامبری که مورد ابتلاء قرار گرفت و هر با...

هدف از بررسی ریشه اسطوره در نقاشی های شاهنامه بایسنقری، پرداختن به نقش (پهلوانی- افسانه ای – تاریخی )سه شخصیت به کار رفته در شاهنامه (ضحاک- زال-سیاوش) و بررسی ریشه اساطیری این شخصیت ها می باشد. در ادبیات فارسی میانه اژدهاک (ضحاک)از شاهان ایرانی در قالب پیشدادیان شده و پس از جمشید و پیش از فریدون به پادشاهی رسیده است، در واقع این اسطوره بنیاد ایرانی دارد و نه هند و اروپایی و دانشمندانی که کوشیده...

اگر چه اولین بار واژه «یوتوپیا» را تامس مور، نویسنده و فیلسوف انگلیسی ساخته است، بشر از دیرباز در برابر ناکامی‌ها، بیدادگری‌ها و ناهمواری‌های زندگی سعی کرده است طرح شهری آرمانی را تصویر کند. انگیزه بشر از طرح این شهر خیالی این بوده است که از دردها و رنج‌های خود بکاهد و معایب و محاسن جوامع را بازگو کند. در کانون بشری، شاعران، فیلسوفان و نویسندگان زیادی چون افلاطون، ارسطو، فارابی، نظامی و... با ط...

اقوام هند و ایران از دیرباز دارای مشترکات فرهنگی بوده­اند. بررسی تطبیقی شخصیت­ها و کارکردهای آنها در داستان­های سیاوش و رامایانا، گویای بخشی از این فرهنگ مشترک است. از جمله عناصر مشترک این دو داستان، کنش­ها و ویژگی­های مشترک شخصیت­هاست. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی کوشیده­ایم شخصیت­های دو داستان مذکور را بر اساس ویژگی­ها و کنش­های مشترک تطبیق دهیم. با تکیه بر این هدف، به این نتیجه رسیدیم ...

مسیح و سیاوش به عنوان انسان‏هایی که معصومیّت و پاکدامنی آنان در تضادِّ با واقعیّت زمانۀ آنهاست، زندگی خویش را زیر فشار جبری ویران‏گر می فرسایند و با همۀ تفاوت‏هایی که در شیوۀ زندگی دارند در مرگی معصومانه با یکدیگر این‏همانی می یابند. کشمکش بین دو بُعد تن و جان، عنصر مشترک حیات و هستی آن دو است و از آن‏جا که شیوه و فلسفۀ مرگ آنان زندگی را معنا و مفهوم می بخشد، پژوهش حاضر از منظری اسطوره ای و حماسی، ب...

س چکیده سیاوش و سودابه، جفت­گیاهیِ اسطوره ایرانیِ مرگ و باززایی دوباره هستند که در سیر گریزناپذیر اساطیر کهن، سرنوشتی همچون جفت­گیاهی اسطوره مرگ و باززایی بین النّهرین برایشان رقم خورده است. بر بنیاد پژوهش‏های نگارندگان، در تصاویر پیوندخورده با این دو جفت­گیاهی، ایزدبانوان آب، سبب مرگ ایزدان گیاهی و هبوط آنان به جهان فرودین مرگ می شوند. در این جستار، نگارندگان کوشیده اند تا با شیوه نقد اسطوره­گرا ...