قطران تبریزی از شاعران قرن پنجم هجری زبان فارسی است. از این شاعر بیش از ده هزار بیت برای فرهنگ و تمدن ایرانی به یادگار مانده است که غالب آن ها برای مردمان غیر متخصص نیازمند شرح است. به این منظور در نوشته حاضر لغات، اصطلاحات، ترکیبات و تعبیرات دیوان قطران را شرح داده‏ایم و به اینها اکتفا نکرده، اعلام تاریخی و جغرافیایی را نیز به واضح ترین نحو شرح داده ایم. در مواردی که مفهوم مطلب با یک بیت روشن ...

هر که با شعر وشاعری سروکار دارد به مجموعه¬ای نیازمند است که معانی بسیاری از کلمات مربوط به آن را در برداشته باشد و اطلّاعات لازم را برای مهار کردن واژگان در اختیار او بگذارد. هدف از تدوین فهرست «الف بایی» جواب گویی به این نیاز است و به دست دادن بازتابی نوین و تصویری زنده از اشعار فارسی است. فرهنگ فارسی کنونی شامل سه بخش لغات و ترکیبات و اعلام می باشد که در این پژوهش همه¬ی واژه¬ها و عبارات و اعلا...

تفسیر نسفی ترجمه ای تفسیرگونه از قرآن کریم اثر ابوحفص نجم الّدین عمربن محمد نسفی متولد به سال 461هـ .ق ومتوفی به سال 537 هـ .ق است. وی قریب به صد رساله در مباحث مختلف از جمله فقه، تفسیر وتاریخ نگاشته که تفسیر نسفی یکی از مهم ترین این آثار است و شامل تمامی سوره های قرآن مجید می باشد. سبک این کتاب به شیوه ی نثرهای قرآنی یا سبک موزون و مسجع قرن ششم است. از اختصاصات سبکی این کتاب می توان به سادگی نث...

این واژه نامه دارای یک مقدمه و دو بخش است : در مقدمه شرح حال خواجوی کرمانی به اختصار مورد بحث قرار می گیرد. در بخش اول به شرح لغات و ترکیبات و اصطلاحات دیوان خواجو - که بصورت الفبایی تنظیم گردیده است پرداخته می شود. در بخش دوم ادبیات عربی دیوان خواجو بطور کامل و یکجا ترجمه می شود، که این شیوه بر طبق ارشاد و راهنمایی استاد محترم دکتر رکنی اعمال گردیده است . لازم به توضیح است در این بخش نخست ابیا...

آذر بیگدلی(1195-1134 ه.ق)از شاعران دوره بازگشت ادبی محسوب می شودکه در شکل گیری شعر این دوره از تاریخ ادبیّات فارسی ، نقش مهم و به سزائی ایفا نموده است.آذر به واسطه داشتن ذهنی خلّاق و نبوغی شاعرانه در عرصه شعر فارسی یکی از شاعران برجسته و توانای عصر بازگشت ادبی می باشد.وی میراث دار حدود هشت قرن شعر فارسی است و به جهت آشنایی با دواوین و اشعار پیشینیان از گنجینه لغات آن ها بهره مند بوده و در مجموع ا...

لغت یکی از ارکان اصلی زبان است . برای اینکه یک زبان آموز بتواند تسلط بیشتری بر یک زبان داشته باشد و از آن استفاده بهتری ببرد، باید دایره لغت خود را توسعه دهد، ولیکن دانستن صرف معانی لغات به معنی داشتن دانش لغوی نیست . یعنی علاوه بر دانستن معانی لغات ، بایستی موارد کاربرد آنها را نیز دانسته و اینکه هر کلمه در کجا ، چگونه و به همراه چه کلماتی ممکن است استفاده شود . دانستن معانی عباراتی که " اصطلا...

زبان نوشته های صادق هدایت، زبانی است ساده، گیرا، دلنشین و عاری از هرگونه تصنع و مغلق گویی. اما توجه فراوان او به امثال و اصطلاحات عامیانه و نیز گستردگی حوزه مطالعه وی، موجب شده است تا آثارش گنجینه ای باشد از لغات، تعبیرات، امثال و کنایات زنده فارسی. با گذر زمان و بروز برخی تحولات فکری، اجتماعی و سیاسی در کشورمان، برخی از این مطالب در حال فراموشی است و فهم بعضی دیگر، دشوار شده است؛ به گونه ای ک...

امیرحسن دهلوی از شعرای مشهور قرن هفتم و هشتم هجری است؛ که از شاعران پیشین خود چون سعدی و خاقانی تأثیر پذیرفت و اشعاری سرود که تأثیر آن را در شاعران پس از او چون حافظ و کمال خجندی می توان مشاهده کرد؛ اما مرور زمان و درخشندگی شاعران بزرگ موجب در سایه قرار گرفتن این شاعر شده است. در این رساله با رجوع به تذکره ها و کتاب های تاریخ ادبیات به شرح احوال این شاعر پرداخته شده است و دیوان او نیز مورد بر...