بررسی وتحقیق در شیو ه های آموزشی مسلمانان از مباحث مهم تاریخ آموزش و پرورشدر اسلام است ؛ زیرا فهم فراز و فرود تعلیم و تربیت در سرزمین های اسلامی و کشف رازو رمز زایایی و ایستایی آن تا حدود زیادی در گرو تحلیل این شیو ه هاست. قرائت یکی ازشیوه های اصلی آموزش در مؤسسات آموزشی سرزمین های اسلامی بودکه هر چند درابتدای به کارگیری آن در علم حدیث به عنوان یکی از راه های دریافت حدیث با مخالفتگروهی از محدثا...

در این مقاله موضوع ناخوانا و نانویسا بودن پیامبر(ص) با نگاهی درون قرآنی مورد بررسی قرار گرفته و سه نظریه عمده مطرح شده است. یکی نظریه مشهور مبنی بر اینکه پیامبر به طور مطلق، خواندن و نوشتن نمی دانسته است. دوم نظریه خاورشناسان که به صورت مطلق، معتقد به خوانا و نویسا بودن پیامبرند. سوم دیدگاه منتخب است که با نقد دو دیدگاه یاد شده، ثابت نموده است پیامبر(ص) قبل از بعثت ناخوانا و نانویسا بوده، ولی پ...

اثر علم القرائات بر متون کهن بسیار مبرهن است و برای فهم درست متون و اشعار فارسی باید آشنایی کافی با قرآن داشت. ناآشنایی برخی پژوهش‌گران با علوم قرائات سبب شده تا گمان کنند قرائت و روایتی که در روزگار ما شایع است در روزگار پیشین، یعنی قرون طلایی علمی و ادبی اسلامی نیز رواج داشته است و همین کج فهمی عاملی است که به اصل متن آسیب جدی وارد می‌کند. جهل به علم القرائات سبب شده تا تقریباً بدون استثنا تما...

درباره این بیت از دیوان خواجه: «پیر گلرنگ من اندر حق ازرق‌پوشان / رُخصت خُبث نداد ارنه حکایتها بود» از دیرباز تاکنون تفاسیر و معانی متعدد و گوناگونی مطرح گردیده است. در این مقاله، ابتدا دیدگاههای متقدمان را در چهار گروه کلی دسته‌بندی کرده آنها را به-اختصار نقد و بررسی می‌کنیم. سپس، با این فرض که در روش‌شناسی شرح متون آنچه اهمیت دارد، به‌دست‌دادن گونه‌ای «پارادایم» یا انگاره هماهنگ برای فهم متن اس...

در این گفت وگو پاسخهای استاد معرفت به پرسشهای چندی در باب فهم قرآن گزارش شده است. در آغاز این پرسش مطرح می شود که آیا فهم قرآن ممکن است یا نه و در صورت امکان، معیار فهم صحیح و معتبر چیست؟ استاد معرفت پس از بیان هدفِ طرحِ نسبی بودن فهم قرآن از سوی کسانی و زمینه نداشتن آن در رابطه با متون دینی اسلام، به پرسش فوق پاسخ داده و معیار فهم را وضع معرفی می کند. سپس به این پرسش که آیا قرآن زبان خاص دارد یا...

هرمنوتیک در پی فهم متن است. در هرمنوتیک سنتی، متن برحسب دلالت ظاهری، دارای معنای یکتا و مشخصی است که مفسّر باید این معنا را با بازآفرینی فضای عصر مؤلف و جایگزین کردن خود به‌جای او دریابد، اما در هرمنوتیک جدید، متن معنای یکتای ظاهری ندارد و معنای متن وابسته به خواننده و قرائت او است و این قرائت می‌تواند متکثر و از منظرهای مختلفی صورت گیرد. هرمنوتیک در فرهنگ اسلامی و ادبیات فارسی از دیرباز مطرح بو...

این پژوهش با بررسی تاریخ تفسیر و معنی شناسی واژه های قرآنی مربوط به قرائت و فهم و تأویل، روش های مختلف فهم ساخت قرآن و تأویل معنای آن و گونه های مختلف تفسیر و معانی فلسفی آن ها را مشخص می کند و از دو روش استقرای تاریخ تفسیر و متن قرآن و نتیجه گیری و استدلال با آن ها استفاده می نماید و تقسیمی که ابن خلدون از گونه های تفسیر ارائه داده است را نقطه ی شروع کار خود قرار می دهد.