این رساله که به زبان عربی نگاشته شده است ضمن طرح لزوم پژوهش در قرآن کتاب « الوجوه و النظائر » معروف به « وجوه القرآن و نظائره » تألیف دانشمند لغوی و ادیب محقق علامه شیخ ابوهلال حسن بن عبدالله ابن سهل بن سعید بن مهران « العسگری » متوفای 395 هجری را معرفی می کند. آثار دیگری نیز از این نویسنده باقی مانده است از جمله « التلخیص فی اللغة » « المعجم فی اللغه » « جمهرة الامثال » « کتاب الصناعتین » « ا...

چکیده در سال 482 ق، قراخانیان (آل افراسیاب) که از سال 395 ق، بر ماوراءالنهر (فرارود) حکومت داشتند، ناگزیر به اطاعت از سلطان ملکشاه سلجوقی (حک: 485-465ق) شدند. هنگامی که سلطان سنجر سلجوقی (حک: 552-511ق) امارت خراسان را برعهده داشت (حک:511-490ق) نخست، حکومت سمرقند را به خواهرزاده‌اش محمد ارسلان خان ـ که پدرش از دودمان قراخانی بود ـ واگذار کرد و چندی بعد منصب قاضی القضاتی و عالی‌ترین مقام مذهبی ر...

از سال 31 قمری که نخستین مهاجمان عرب وارد خراسان شدند تا سال 86 قمری که قتیبه بن مسلم باهلی از طرف حجاج بن یوسف ثقفی عامل خراسان گردید، هر چند اعراب بر تمامی خراسان تسلط یافته بودند، ولی در فراسوی جیحون کاری از پیش نبرند. اقدامات انجام گرفته تا این زمان در فرارود چیزی بیش از یکی دو حملۀ کوتاه مدت توسط عبیدالله بن زیاد و سعید بن عثمان نبود که البته برخی پژوهشگران در آن هم تردیدهای جدی دارند. حکو...

موضوع این پایان نامه ، مقایسه اسکندرنامه منثور با اسکندرنامه نظامی است. اسکندرنامه منثور متنی است که به نظر مصحح متن ، آقای ایرج افشار، تصنیف آن مربوط به پس از سال 421 و پیش از پایان قرن هشتم هجری است. نسخه خطی این کتاب نزد آقای سعید نفیسی موجود بوده و برای اولین بار توسط مرحوم ملک الشعرای بهار در سبک شناسی نثر معرفی گردیده است. این کتاب که به احتمال زیاد از عربی به فارسی ترجمه شده ، ماخذ روایا...

از نیمۀ دوم قرن اول هجری به بعد، فرق و مذاهب مختلف کلامی شروع به رشد کردند. یکی از این جریان های فکری معتزله بود که تا اواسط قرن سوم هجری روابط چندان مطلوبی با شیعه نداشت؛ بنابراین تا این برهه از زمان بسیاری از رهبران دو گروه ردیه های فراوانی بر آثار هم دیگر می نوشتند که هدف آن ها از این عمل، دفاع از اصول اعتقادی مکتب خود بود که در بسیاری از موارد با تعصب و چشم پوشی از حقیقت نیز همراه می شد. ام...

نگارش‌‌های شیعی با محوریت اهل بیت (ع) از زمان حضور ائمه شکل گرفت. بررسی فهرست‌ها، بازشناسی نگارش‌های منسوب به دانشمندان وِ ردیابی، احیاء و بازسازی آن‌ها در دوران معاصر یک ضرورت است. در این میان، نگرش خاص شیعیان به حضرت فاطمه (س)، اعتقاد به عصمت و مقامات عالی معنوی، و حجیت سخنان ایشان هم‌چون حدیث، از آغاز اسلام تا کنون همواره مورد طعن مخالفان بوده، و گسترۀ بحث‌ها در این‌باره سبب شد است شیعیان آثا...

اعتبارسنجی منابع تفسیر روایی شیعه و اهل سنّت، از دو طریق سندی و محتوایی، ممکن و لازم است. منابع تفسیر روایی در هر دو حوزه شیعی و اهل سنّت، به منابع متقدم و متأخر تقسیم می‌شود. از این رو، منابع تفسیر روایی، در چهار گروه تصور می‌شود. در این مقاله، منابع متقدم و متأخر شیعی، بررسی و اعتبار سنجی دو گروه دیگر، یعنی منابع متقدم و متأخر اهل سنّت، به‌زودی انجام و در شماره آینده منتشر می‌شود. ابتدا از تفاسی...