سنّت سفرنامه نویسی از دیرباز به ویژه در دو قرون اخیر، توسعه و رواج قابل توجّهی یافته است و در میان سفرنامه ها و انواع آن، سفرنامه های مربوط به حج، از جاذبه و اهمیّت ویژه ای برخورداراند. از عهد صفوی سفرنامه ی منثوری به عنوان یک اثر مستقل یافت نگردید. هر چه هست یا اثری به زیور شعر آراسته- سفرنامه منظوم- و یا چند سطری از خاطرات سفر و مشکلات راه حج است که مابین یک اثر مولّف - که عمداً از علما ومفاخر ...

فروغی بسطامی از شاعران قرن سیزدهم هجری است و در هنر غزل سرایی در صف بزرگ‌ترین غزل سرایان عصر قاجار محسوب می‌شود. وی مدتی از عمر خود را به مدح شاهزادگان قاجاری گذرانید و سپس شاعر دربار ناصرالدین شاه شد. استغراق در آثار و احوال عارفانی چون بایزید بسطامی و منصور حلّاج، سبب تغییر احوال او و اختیار زندگی درویشی شد. فروغی شاعر دورۀ بازگشت ادبی است و نقش مهمی در احیای سنت شاعری استادان پیشین دارد. اصل ...

یکی از گروه‌های اجتماعی دوران قاجار که نقش مهمی در نگارش آثار تاریخی داشته‌اند، شاهزادگان قاجاری هستند. یکی از این شاهزادگان که با وجود نابینا شدن، اقدام به نگارش اثری تاریخی می‌نماید، جهانگیر میرزا فرزند عباس میرزا نایب‌السلطنه است. او کتابش را تاریخ نو می‌نامد. تاریخ نو نخستین اثر تاریخی است که در دوره‌ی ناصرالدین شاه نگاشته شد. در این پژوهش تلاش شده است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و نقد درونی ...

شیخ‌الاسلام سید نعیم فرزند عفیفا متخلص به سحاب از شاعران دورة بازگشت ادبی ایران است. تنها دست‌نویس دیوان او در مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی نگهداری می‌شود. در دیوان سحاب انواع ادبی ازجمله شعر غنایی و شاخه‌های آن مانند مرثیه و مدح بسیار است. سبک سحاب در مدح‌ها، خراسانی و در غزل‌ها عراقی است. او شاهان قاجاری معاصرش مانند محمدشاه و ناصرالدین‌شاه و برخی از شاهزادگان را می‌ستاید. حاکمان محلی زادگا...

        نبرد تاریخی چالدران، بارها در قالب متون مکتوب و تصویری بازنمایی شده­است. یکی از شناخته شده­ترین این بازنمایی­ها دیوارنگاره­ایست که در تاریخ 1210 ه.ق –سال تاجگذاری آقا محمدخان قاجار- بر دیوارکاخ چهلستون اصفهان نقش شد. قاجاریه از بازتولید این روایت در جهت مشروعیت بخشی به حکومت خود و تثبیت قدرت نوپای قاجاری بهره برد. اما پیش­تر در عصر صفوی این نبرد که شکستی سنگین را برای ایران در پی داشت، ...

با آغاز حکومت قاجارها در ایران، فرهنگی از حکومت‌داری توسط آنها گسترش یافت که در آن شاهزادگان متعدّد قاجاری به عنوان حکّام مناطق مختلفی از کشور منصوب میشدند؛ یکی از این شاهزادگان، محمدعلی‌میرزا دولتشاه بود که به همراه خاندان خود در منطقه غرب کشور به حکومت رسیدند. حضور این خاندان در قدرت حاکمه کشور پیامدهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را به دنبال داشت، بخصوص در دوره دولتشاه، این پیامدها متأثر از رقابت ...

هسته تاریخی شهر تهران با جای دادن ثروت تاریخی و فرهنگی شهر تهران می تواند به عنوان عنصری پیشگام در هدایت کارکردهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و هویت بخشی به کلان شهر تهران عمل نماید. این مرکز با دارا بودن فضاها و بناهای عمومی، به مثابه عرصه مشترک شهروندان، می تواند محیطی با کیفیت و دارای عناصر هویتی شاخص را عرضه دارد تا جاذب فعالیت های متنوع فرهنگی، مدنی و گردشگری برای شهروندان خود و دیگر گردشگرا...

در دوره قاجار به واسطه وجود صنعت چاپ و گسترش تصویرگری و خارج شدن حوضه هنر از سلطه سفارش دهندگان ، پنجره ای را به روی تصویرگران کشور تا در این فضا فرصتی پیدا کنند و شروع به آفرینش خلاقانه کنند. در این فضا بود که تصویرگر توجه خاصی به موجودات عجیب کرد و همین شکل جدیدی از هنر تصویرسازی را بوجود می آورد که امروز بسیاری از هنرمندان از آن فرم و فضا استفاده می کنند. این تحقیق به بررسی تعدادی از تصاویر...

رساله پیش رو پژوهشی در باب، تاثیر پیکره نگاری قاجار بر روی کتاب های کودکان و نوجوانان در ایران است . با ارائه نمونه های تصویری ، شکل انسان در نقاشی های این دوره مورد مطالعه قرار می گیرد. نقاشی در دوران قاجار پس از دو قرن رکود، از نو شکوفا شد. این شکوفایی معلول اشتیاق سران قاجار به نمایش قدرت و شکوه خود در قالب تصویر بود . همین امر به پیدایش گونه ای نقاشی انجامید که آن را پیکره نگاری درباری خوان...