میرسیدعلی همدانی از بزرگ ترین شخصیت های  علم و فرهنگ سده های میانه است. شناخت میراث علمی این فیلسوف گواهی می دهد که وی در تعلیماتش به مسائل گوناگون فلسفی- اخلاقی، سیاست، نظریۀ معرفت، منطق، دیالکتیک و... توجه کرده است. او به ویژه دربارۀ سیاست، آیین دولت داری، اصول ادارۀ و روابط بین مردم، اندیشه های درخور توجهی دارد که امروز هم ارزش خود را از دست نداده اند. میرسیدعلی در طول عمر گرانبهای خود به کش...

پی‌‌یر آدو (1922-2010م) فیلسوفِ فرانسوی معاصر‌‌، با ارائه مدلِ فلسفه به مثابه روشِ زندگی که حاصل سال‌ها پژوهش او در زمینۀ فلسفۀ باستان است‌‌، پویایی و حیاتِ حقیقی فلسفه را در زندگیِ روزمرۀ فیلسوف نشان می‌دهد. در این مقاله با استفاده از این مدلِ فلسفی(فلسفه به مثابه روشِ زندگی) به بررسی رابطۀ علم (نظر) و عمل در حکمتِ اشراق خواهیم پرداخت. یکی از عناصر مهم در این مدلِ، گفتارِ فلسفی است. ارزشِ گفتار (فلسفۀ نظ...

از مهم ترین مباحث فلسفۀ دین، مباحث انسان شناختی است، چون انسان هم گیرندۀ دین و هم مخاطب آن است. از رهگذر نگاه ما به انسان، نگاه ما به دین نیز شاید تغییر کند. مقالۀ حاضر نگاه دو فیلسوف، یکی از شرق و دیگری از غرب را در مورد انسان مقایسه می کند. ملاصدرا با طرح حرکت جوهری در مرکز فلسفۀ خود، به تبیین انسان و جهان و نسبت میان آنها پرداخته است. این طرح که بر اصالت وجود مبتنی است، حرکت اشتدادی انسان در...

ریچارد رورتی فیلسوفی نوپراگماتیسم و ضدذات گرا و سیدحسین نصر فیلسوفی سنت گرا، هر دو از برجسته ترین رهبران فکری در فلسفۀ معاصر هستند. آن ها با به چالش کشیدن بنیادها و معیارهای عقلانیت در فلسفۀ مدرن، به‎ویژه آن دسته از معیارهایی که موجب گسترش روزافزون عقلانیت علمی می­گردد، خواهان بسط عقلانیت در حوزه­های دیگری از تلاش­های بشری، حوزه­هایی چون ادبیات، هنر و علوم انسانی بر اساس دغدغه­ها و نگرش‎های فلس...

سئوال از هویت شخصی، چیستی آن و شرایط تداوم و استمرار چنین هویتی از جمله پرسش های قدیمی در متافیزیک، فلسفۀ نفس و فلسفۀ ذهن اند. مسئله آن است که اولاً، چه چیز هویت شخصی مرا می سازد و مرا از دیگران متمایز می کند و ثانیاً تداوم و استمرار «من» در طول زمان وابسته به چیست. هرگونه پاسخی به چنین پرسش هایی، نتایج و اثراتی در دیگر حوزه های فلسفه، مانند فلسفۀ حقوق و فلسفۀ دین خواهد داشت؛ چرا که مسائلی همچون:...

با نگاهی به اخلاق‌شناسی در فلسفۀ جدید، شاهد دو دیدگاهِ استقلال‌گراییِ اخلاق نسبت به دین و تحویل‌گراییِ اخلاق نسبت به دین در طیف‌های مختلف آن هستیم. بلندپروازی هیوم برای تثبیت علم اخلاق، در جدال بین جاه‌طلبی‌های طبیعت‌گرایانه و داوری‌های شکاکانۀ وی، اخلاق را نه‌تنها مستقل از دین نشان می‌دهد، بلکه دین را مخرب اخلاق نیز معرفی می‌کند. در این مقاله، با توجه به دیدگاه‌های متعدد موجود در باب نسبت دین و ا...

چکیده در مکاتب بشری و ادیان تحریف‌شده تصور این است که آنچه نیاز بشری را تشکیل می‌دهد، اصل داشتن اعتقاد به معنویت است. از این منظر، اصل چنین نیازی را نمی‌توان مورد انکار قرار داد و بر این اساس، صاحب‌نظران به‌ویژه روانشناسان، بر ضرورت پذیرش معنویت به عنوان عاملی تسکین‌بخش و آرامش زا تأکید نموده‌اند لیک این که معنویت مورد باور حتما درست است یا خیر ؟ حتما بر پایۀ عقلانی صحیح استوار است یا خیر،اهمیت...

فلاسفه اسلامی با قرار دادن علوم انسانی در زمرۀ علوم عملی، ظرفیت شکل گیری رویکرد تفهمی را ایجاد نموده اند. بر این مبنا فهم و تفسیر کنش بر مبنای قواعد فرهنگی و انگیزه عامل به رسمیت شناخته می شود. اما کار دانشمند به همین جا ختم نشده و از رویکردهای تفهمی رایج فراتر می رود. بر مبنای فلسفۀ اسلامی، پیامدهای تکوینی کنش که دیگر به حوزه اعتباریات ارتباطی ندارد نیز مورد تبیین قرار می گیرد. همچنین اهداف کن...