از مؤثرین اقدامات امامان شیعه به منظور گسترش و تعمیق فرهنگ اسلام و فقه اهل‌بیت‰، سعی و تلاش بی‌وقفه برای ایجاد تعامل علمی و پیوند فقهی بین مذاهب اسلامی بوده است، در این مقاله، سعی شده است تا ضمن برشمردن و معرفی دوره‌های سه‌گانه (تعامل علمی، تقابل علمی و بازگشت به دورة تعامل)، نمونه‌هایی از انواع برخوردهای تعاملی و تقابلی بین پیروان مذاهب ارائه شود. همچنین با بیان نمونه‌هایی نشان داده شده در دو...

روش شناسی تطبیق گرا با نگاه جزئی و مسئله محور ازجمله مباحث مهم در روش شناسی است. این بحث از جمله جدیدترین مباحث در حوزه فقه است که تا پیش از دوران معاصر شاید کمتر توجه فقیهان را به خود جلب نموده است. تطبیق این گونه مباحث بر فقیهانی مانند «ابن حزم» که هم تغییر مذهب را تجربه کرده و هم امام یک مذهب فقهی است، می تواند دربردارنده نکات روش شناسانه فراوانی باشد. در این پژوهش برآنیم تا مسئله «ناقض بودن...

در نظام حقوقی ایران، اصالت شهادت برشهادت(شهادت ثانوی) در مواد 1320 ق.م. و ماده231 ق.آ.د.م. با عدم امکان حضور شاهد اصل مورد تثبیت قرار گرفته است، ولی به جهت تعدد اقوال در شیعه و اهل سنت، ضروری است تا موارد اختلافی تشریح و پاسخ داده شود. اصالت شهادت بر­شهادت در فقه شیعه از رویکرد توسعه­ای آن در فحوی فقه امامیه و قانون استظهار می­گردد. در فقه اهل سنت نیز توسعه­ای بودن شهادت برشهادت مشهود با بیانات...

حاکمیت بربرهای مرابطی بر مغرب و اندلس (441 ـ 541 ه'), چالش های گسترده ای را در زمینه ((اندیشه)) موجب شد. مرابطین امکان ایجاد یک وضعیت جدید به نفع تشیع را در مغرب و آندلس, برای همیشه منتفی ساختند; جریان رشد همزمان فلسفه و کلام را متوقف نمودند و حوزه اندیشه را در فقه مالکی ـ که در آن دوران حاکم مطلق العنان مذهب واندیشه در غرب بود ـ محدود کردند. مقاله حاضر, به بررسی تحول اندیشه های فلسفی ـ کل...

کاربردهای دلالت اشاره در فقه و حقوق*                                                    زینب گیلانی[1] عبدالرسول قاسمی کجانی[2]   چکیده دلالت در لغت به معنای راهبری است و در اصطلاح دارای اقسام زیادی است. ماهیت دلالت اشاره از دید اصولیان متفاوت است. برخی آن را از جمله دلالت‌های منطوقی، برخی آن را جزء دلالت‌های مفهومی و برخی دیگر قائل به قسم سومی میان این دو دلالت، به نام دلالت سیاقی هستند. ...

مطلع انوار موسوعه ای ارزشمند در موضوعات مختلف مذهب جعفری است که حاصل عمر شریف علامه تهرانی و فراهم آمده از یادداشت ها و دستنویس های آن علامه بزرگوار است. مجلد هفتم از این مجموعه 14جلدی مشتمل بر یادداشت های آن بزرگوار در حوزه فقه و اصول است. این موسوعه با همت فرزند آن علامه تدوین شده و با یک طبقه بندی و تبویب اصولی منتشر شده است تا به صورت موضوعی عقاید آن علامه در اختیار محققان این حوزه قرار گیر...

پیوندهای دو دانش فقه و تفسیر از زوایای گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.  آغاز پیدایش دانش فقه و تفسیر به زمان پیامبر(ص) باز می گردد. این دو دانش، در یک مسیر پدیدار شدند و رشد و نمو یافتند، افزون بر پیوند تاریخی فقه و تفسیر، هر دو دانش، از مبادی و دانشهای مشترک بهره می جویند. از یک سو، اسباب نزول، اصول فقه، دانش الفاظ و قواعد زبان و مبادی کلامی از جمله مبادی مشترک تفسیر و فقه به حساب می ...