کاوش فکری پیرامون اراده واختیار آدمیان در دو جنبه نظری و عملی زندگی بشر، به دلیل مناسبت تامی که با اعتقادات دینی و حیات عملی او دارد، امری مهم و سرنوشت ساز بوده است، و با توجه به این که اراده به عنوان مبدء فعل دارای اهمیت می باشد، شناخت معنای آن و عواملی که در شکل گیری آن مؤثر است ضرورت دارد، علی رغم اینکه اکثر صاحب نظران و اندیشمندان در مورد بدیهی بودن اراده انسان اتفاق نظر دارند، اما در مورد ...

از مباحث مهمی که در بخش علیت مطرح است، مسألة علت غایی است. «غایت» در فلسفه به دو معنای مختلف استعمال می شود: یکی به معنای «ما الیه الحرکة» و دیگری به معنای «ما لاجله الفعل». در این مقاله علاوه بر معانی غایت، دیدگاه های مختلفی در باب چیستی غایت و نیز مناط و ملاک احتیاج به علت غایی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در اینکه فعل اختیاری دارای علت غایی است، بین فلاسفه اختلافی نیست، بلکه منشأ اختلاف آن...

پرسش اصلی این تحقیق این است: آیا می‎توان صفات الهی را با استفاده از برهان نظم اثبات کرد؟ دربارۀ میزان دلالت برهان نظم بر وجود خداوند باید گفت: این برهان از طریق وجود نظم در عالم وجود ناظم را اثبات می‎کند. افزون بر این، این برهان با تمسک به وحدت رویۀ مشهود در سراسر عالم، توحید ناظم عالم را نیز اثبات می‎کند. این برهان علم الهی را اثبات می کند، اما، از اثبات علم ذاتی عاجز است، زیرا اثبات صفت علم ب...

این پرسش به دو دسته تقسیم می شوند؛ گروهی به سازگاری این دو باور دارند و دسته ای دیگر مختاربودن خدا را با وجوب اراده و فعل وی ناسازگار می دانند. سازگارگرایان با دو رویکرد کلی به دفاع از موضع خود می پردازند: در رویکرد نخست، پنج توجیه ارائه می دهند تا نشان دهند که واجب الاراده و واجب الفعل بودن خداوند، منافاتی با اختیار وی ندارد؛ در رویکرد دوم مدعی اند که قائل شدن به دیدگاه طرف مقابل، نتیجة نادرست...

یکی از ویژگی های مثبت انسان که هم در رشد و تکامل خود او نقش مهمی دارد و همپایه و اساس روابط اجتماعی می باشد خوش بینی است. خوش بینی نیک انگاری درباره خداوند، فعل و انفعالات جهان و نیز پندار و گفتار و کردار انسان ها و خود است. از آنجا که امید، نشاط، آرامش در زندگی و جامعه و سلامتی دین در سایه خوش بینی حاصل می شود به این موضوع از منظر قرآن به عنوان یک کتاب کامل و آسمانی و از منظر حضرت علی ع به عنو...

اسپینوزا سعادت شناسی خود را مبتنی بر تصویری غیر انسان وار از خداوند می سازد و بدین جهت با تشخیص علل گرایش های انسان وار انگارانه در حوزۀ الهیات و به طور خاص خداشناسی، به نقد چنین خدایی می پردازد. مقالۀ حاضر با روش منظومه گرایی مفهومی در صدد بیان نقدهای اسپینوزا بر انسان وار انگاری خداست. بدین صورت که مفاهیم اصلی و اشتقاقی ای را که اسپینوزا در اطراف این مسئله مطرح می سازد، مشخص کرده تا به منظومه...

ابلیس چه از منظر قرآن و سنت و چه از منظرعرفان، دو چهره دارد: چهره ای منفی و چهره ای مثبت.منفی در برابر آدمی و مثبت در مواجهه با خدا و او پدیده ای اغواگر است و جز وسوسه بنی آدم مقصدی ندارد، و موحدی عاشق است که در دل به وحدانیت خداوند ایمان داشته و همچنان عاشق مانده است.اما نباید غافل شد که او دشمن قسم خورده انسان است.در پایان، ابلیس در کیهان شناسی اسلامی – عرفانی، دارای تناقض وجه است.چهره ای عار...

چکیده: دراین پژوهش اندیشه های کلامی علامه امینی1بر اساس متن های کلامی بر جای مانده از ایشان بررسی شده است. از دیدگاه این اندیشمند بزرگ،معرفت خداوند آسانترین معارف است و از مخلوقات عالم می توان به خالق و مدبر آن پی برد و نظریه تشبیه و تعطیل در مورد صفات الهی باطل بوده و نظریه صحیح اثبات صفات برای خداوند بدون تشبیه به مخلوقات است.قدر به معنی صحیحش عبارت می باشد از ثبوت امر جاری در علم ازلی ا...

موضوع این رساله "توحید ذاتی و صفاتی در نهج البلاغه" می باشد و مطالب آن در پنج فصل تنظیم شده است .فصل اول کلیاتی در مورد شناخت خداوند و تعریف و تقسیم توحید است و بیان اقسامی که این رساله عهده دار بحث از آنهاست . در فصل دوم به اثبات توحید و نفی شریک از حق تعالی پرداخته ام و عنوان فعل را توحید وجوبی انتخاب کرده ام تا با توحید وجودی عرفان خلط و اشتباه نشود. در فصل سوم به اثبات توحیدی احدی و نفی ترک...