در این گفتار ضمن بیان انواع مجاز، تعریفی جامع و مانع از مجاز عقلی ارائه و به علت نامگذاری، قرینه و علاقه‌های آن، اشاره شده است. سپس به جایگاه مجاز عقلی در علوم مختلفی چون معانی، بیان، کلام، زبان‌شناسی، تفسیر، فلسفه و نیز اینکه منظور از عقل، کدام عقل است، پرداخته و در این میان نظرات بزرگانی چون سکاکی، خطیب قزوینی، جرجانی، زمخشری، فخررازی، دکتر بدوی طبانه، دکتر شفیعی و دکتر کزازی مطرح شده است. در...

اخلاق فضیلت ارسطویی اخلاقی غایتگرا بود، بدین معنی که هدف از کسب فضایل اخلاقی را دستیابی انسان به سعادت یا اودایمونیا می­دانست. بهترین تعبیری که از اودایمونیا صورت پذیرفته است شکوفندگی انسانی است که محور اصلی اخلاق ارسطو و نیز فیلسوفان معاصر قائل به اخلاق فضیلت را شکل می­دهد. تحلیل ارسطو از شکوفندگی انسانی که در بافتی زیست­محور صورت می­گیرد، مبتنی بر مفهوم ارگون یا کارکرد است. از این حیث ارسطو د...

در این جُستار به پیشینه ی اخلاق در تمدّن های مشهور جهان و نشان دادن دیدگاه بزرگان و نظریّه پردازان فلسفه اخلاق در جهان غرب پرداخته شده است و در این خصوص از نظر دانشمندان و بزرگان علم و ادب ایران نیز استفاده شده است؛ همچنین مقوله ی اخلاق و به ویژه تبیین اخلاق فردی و اجتماعی و وجوه و زیر بخشهای آن در شعر پروین با بررسی محتوا و درون مایه سروده ها با بسط و پردازش بیشتری آمده است. دیوان پروین «دیوان...

غرور از نظر فیلسوفان اسلامی، اغلب به عنوان رذیلت اخلاقی و گناه دینی محسوب می شود. فیلسوفان اسلامی، معمولاً غرور را به معنای آرامش نفس به آنچه موافق هوی و هوس باشد بیان کرده اند، اما برخی از آن ها مانند ابن مسکویه غرور را در معنای مثبت «کبَر نفس» بیان کرده اند. فیلسوفان غربی نیز به تبع دیدگاه اخلاقی یا دینی خود، تعریفی مشابه از غرور منفی دارند و آن را به لحاظ اخلاقی قابل تقبیح دانسته و به لحاظ دین...

آیه «مباهله» (آل عمران:61) از مهم‌ترین ادله قرآنی، در خصوص فضیلت و برتری اهل بیت(ع) محسوب می‌گردد. مفسران و دانشمندان فریقین در طول تاریخ از جهات مختلفی درباره این آیه بحث و گفتگو کرده‌اند، یکی از جنبه‌هایی که به آن پرداخته نشده است، ارتباط مناسبتی و درون قرانی آیه مباهله با دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل‌بیت (ع) است. این جستار درصدد است با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی و با پرداختن به قواع...

تمثیل یکی از ابزارهای بلاغت در انتقال مفاهیم عقلی است. بهاء ولد در «معارف» با بهره‌گیری از این عنصر تصویرساز، توانسته نثر ساده را به نثری شاعرانه بدل کند. در این پژوهش به شیوة تحلیلی- کتابخانه‌ای به بررسی نقش تمثیل در روشن کردن فلسفة برخی از عبادات همچون نماز، روزه ...؛ و نیز برخی اذکار و مستحبات در کتاب معارف پرداخته، همین مضامین را در کتاب­هایی نظیر کشف‌المحجوب، فیه مافیه، کیمیای سعادت و مرصا...

آنچه این پژوهش بدان می پردازد، تطبیق دو اثر سترگ اخلاقی، یعنی تهذیب الاخلاق و جامع السعادات است که هرکدام ترجمان فکری مرحوم مسکویه و مرحوم نراقی است. مرحوم مسکویه (م 421ق) در کمال اختصار ضمن بیان مبادی و مبانی اخلاق، با رویکرد نظری، آموزه های اخلاقی را با محوریت سعادت آدمی، بیان کرده اند و در هماهنگی اخلاق یونانی با دین حنیف، بسیار موفق بوده اند. ایشان به سبک حکمای یونان، بویژه ارسطو، با تقسم ن...

این پایان نامه گزارشی از دو فصل کتاب نظریه ی فضیلت رابرت آدامز می باشد. کتاب نظریه ی فضیلت در واقع یک تشریک مساعی مهم در جهت مطالعه ی فضیلت و در دفاع از موجودیت آن است. آدامز با مهارت واستادانه نظرات ودلائلش را به روشنی و بدون ابهام بیان می کند.نظریه ی فضیلت در واقع یک چهارچوب برای تفکر درباره ی ارزیابی منش اخلاقی است. تلاش های اخیری که در صدد بوده اند تا در فلسفه ی اخلاق جایگاهی برای این مسأله...