بیان مساله: حس مکان و احساس هویت و تعلق مکانی، از مهم‌ترین بحران‌های معماری معاصر است. با توجه به تحولات رخ داده در طراحی مساجد و نوآوری-های پیشنهادی در طرح کالبدی، عناصر و نشانه‌های این بنا، و نظر به جایگاه ویژه این کاربری در فرهنگ ایرانی – اسلامی، این پژوهش به دنبال کشف نقش عناصر کالبدی آشنای سنتی ساختار مسجد در ارتقای حس مکان و به دنبال آن، ایجاد حس دلبستگی و تعلق به مکان مس...

بافت تاریخی شهر فهرج که از ارزشمندترین نمونه های معماری کویری ایران است و جایگاه نخستین مسجد ایرانی و تنها مسجد با معماری ساسانی، سالهاست که از بافت پیرامونی خود دور افتاده و دچار فرسودگی های رنج آوری گشته است. این پایان نامه با توجه به مبانی نظری مداخله و طراحی در بافت های تاریخی و بناهای ارزشمند کهن، شناخت و تحلیل شهر فهرج و هسته مرکزی آن ونیز مسجد جامع کهن آن، راهبردهایی را در جهت سازماندهی ...

در محور تاریخی و بافت کهن شهر یزد، آثاری وجود دارند که کم تر شناخته شده است. پاره ای، باوجود ثبت در فهرست آثار ملی، مطالعه ی درخور و شایسته ای در رابطه با آن ها صورت نگرفته است. یکی از این آثار، مسجدی است که پیش تَر با نام های «خانی ها» و «آقایی ها» معروف بوده و هم اینک، نام آن «شیخی ها» است. این اثر، در محله ی «وقت و ساعت» واقع شده است؛ باوجود این که، شهر یزد توسط معماران و پژوهشگران مهمی بازدی...

دوره ی تیموری را از جنبه های توسعه ی علم و فرهنگ و هنر می توان دوره ای درخشان دانست به ویژه در عرصه ی علم و فرهنگ و هنرهای وابسته به آن آثار و مراکز علمی فراوانی خلق شد و نوآوری هایی صورت گرفت که موجب اعتلای علم و فرهنگ شد. تیمور فردی سنگدل و سفاک بود اما به سبب کشورگشایی های خود به سرزمین های دیگر، دستور می داد اهل حرفه و هنرها را از بین اسرا جنگی جدا سازند و آنها را به مراکز مهم حکومتی خود به...

یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، مدارس علوم دینی می باشند که با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز و با فراز و نشیبهائی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت که اوج توجه به احداث مسجد – مدرسه ها در اوایل دوره قاجار و تا زمان تأسیس مدرسه دارالفنون می باشد. تلفیق و ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه باعث شکل گیری نوآوری ها و خلاقیت های فضایی در معماری اینگونه بناها گشت که حتی در مدارس باشکوه صفوی...

چکیده: از دوران باستان تا بخش اعظمی از دوران اسلامی، گچبری یکی از مهمترین ارکان تزیینات بنا در ایران بوده است که با توجه به غنای طرح های بکاررفته در آنها، به عنوان یکی از مهمترین حوزه های پژوهشی، شناخته شده است. در زمان حاضر و در راستای پرداختن به این مسائل، هنر گچبری شکل گرفته در پایتخت نوپای عباسی سامرا، در قرن سوم هجری قمری، به عنوان نقطه آغازین این هنر در دوران اسلامی معرفی شده است، به طو...

سرزمین پهناور آذربایجان یکی از خاستگاههای تمدن ایرانی می باشد که در گذر تاریخ سهم ارزنده ای در شکوفایی فرهنگی آن داشته است. فرهنگ آذربایجان در سیر تکوین هنر معماری ایران دارای جایگاه ویژه ای می باشد. زیر که سبک معماری آذربایجان یکی از چهار سبک هنر معماری اسلامی ایران است و در حقیقت معماری عصر صفویه را با معماری عصر سلجوقی پیوند می دهد. پس از تهاجم ویرانگر سپاه مغول به ایران و تشکیل سلسله ایلخان...

مسجد جامع یزد یکی از مساجد عظیم و مهم سبک آذری در ایران است. از خصوصیات این بنا می‌توان به سردر رفیع، مناره‌های بلند، کاشی‌کاری زیبا، گنبد مسجد و... اشاره کرد. به‌کارگیری نقوش در قالب گچ‌بری، کاشی‌کاری و طرح‌های زیبا حائز اهمیت و درخور تفسیر است. تلفیق نقوش هندسی با نقوش اسلیمی در تزیینات کاشی‌کاری مسجد به نحوی است که در نگاه اول نمی‌توان به‌راحتی بین آن‌ها تمایزی قائل شد. هدف از این مقاله، مطا...

مسجد جامع بصره یکی از این مساجد جامعی بوده که از نهادهای سیاسی و فرهنگی جهان اسلام در دو قرن اول هجری محسوب می‌شود. سؤال اصلی این است که با توجه به حضور موالی و تازه مسلمانان در شهر بصره، مسجد جامع این شهر چه نقش و جایگاهی در توسعه مبانی دینی و فرهنگی اسلام داشت و تأثیر و تأثر آن با مسجد جامع کوفه چگونه بوده است؟ در پاسخ، ضمن نگاهی به تعاریف نظری، ابعاد و جامعیت مسجد در شهرها، به شکل‌گیری جامع ...

تأثیر مسجد در انقلاب مشروطیت ایران[1] علی‌رضا علی صوفی[2] هوشنگ خسرو بیگی[3] حسن زندیه[4] فرهاد دشتکی‌نیا[5] چکیده این مقاله، به بررسی کارکردهای سیاسی مسجد در انقلاب مشروطیت ایران می‌پردازد. پرسش اصلی مقاله این است که مسجد در انقلاب مشروطیت چه تأثیری گذارد و چه عواملی سبب شد تا مسجد در انقلاب مشروطیت کارکرد سیاسی داشته باشد. مسجد در مراحل مختلف انقلاب مشروطیت، پیش از صدور فرمان مشروطه، در مرحلۀ...