شعر خاقانی را از منظرها و رویکردهای مختلفی مورد نقد و تحلیل قرار داده‌اند؛ اما نکته‌ی مهمی که در باب شعر خاقانی تا حدود زیادی مغفول مانده؛ ساحت تغزلی و عاشقانه‌ی شعر اوست. دو عامل عمده را می‌توان در این کم توجهی دخیل دانست؛ نخست؛ توانایی کم نظیر خاقانی در عرصه‌ی قصیده‌سرایی که عمده‌ی نگاهها و نقدها را به سمت خویش کشانده و دیگر جنبه‌های شعر او ـ و از جمله غزلیات وی ـ را تحت تأثیر قرار داده است. ...

بی گمان شریف رضی را باید یکی از شاعران برجسته ی عرب در عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی یعنی قرن های چهارم و پنجم هجری به شمار آورد. آن چه شعر او را از شعر سایرین متمایز می کند طبع عربی و بدوی اوست به خصوص حجازیات او که در نجف و حجاز آن را به نظم کشیده است. حجازیات او شاهکار غزلی او به شمار می آید و نمونه ای از شعر نو و ابتکاری اوست که در آن به خلق تصاویر و مضامین منحصر به فردی پرداخته است. سعدی یک...

در ادب پارسی، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، علاوه برقالب غزل استفاده از مثنوی نیز رواج دارد. در پایان قرن ششم هجری، نظامی گنجوی نظم داستان­های بزمی و غنایی رابه حد اعلای کمال رسانید. با تحلیل ساختاری می­توان به تناسب هنری و ظرافت های کلام نظامی پی برد.تجزیه و تحلیل اجزا و عناصر سازنده­ی متن داستان، زمینه­ی شناخت بیشتر آن را فراهم ­آورده، نقاط قوت و ضعف آن را می­نمایاند. درجستارحاضر به تحلیل...

«رنگ» یکی از مؤثّرترین ابزارهای آفرینش هنری‌ـ ادبی است. با آنکه نمود این عنصر در گذشتة ادبیات فارسی، گوناگونی امروزه را نداشت، امّا همواره نقشی مهم و تعیین‌کننده در القای مفاهیم به مخاطب و تصویرسازی‌های ادبی، به‌ویژه در حوزة شعر داشته است. بررسی میزان و نحوة کاربرد انواع رنگ در شعر کهن و معاصر، کوششی راهگشا برای ورود به دنیای عواطف و اندیشه‌های شاعران است. براساس همین اهمّیت، هدف مقالة حاضر، تحلیل...

مرگ ضرورتی حیاتی، همیشه در شرف وقوع ،کاملاً متعلّق به ما و منحصر به فرد است. آنچه که از مرگ می دانیم قطعی یا در حقیقت بخشی از قطعی ترین دانش ما به نظر می رسد. اما این دانش آن را عادی تر یا کم رنگ تر نمی کند.جهان بینی انسان ها در رابطه با مرگ، ریشه در نوع نگاه آنها نسبت به زندگی دارد. برخی آن را خواستنی و زیبا دیده اند و برخی زشت و دهشتناک و به خوبی پیداست که نوع پذیرش انسان در رویارویی با مرگ،ریش...

ادبیات غنایی، یکی از گونه‌های ادبی است که بیانگر احساسات و عواطف شخصی شاعر است و معادل قدیم آن کلمه غزل است. موضوع اصلی غزل، بیان احساسات و عواطف و ذکر جمال و کمال محبوب و معشوق و شکایت از بخت و روزگار است و به دو نوع جسمانی( عاشقانه) و روحانی( عرفانی) تقسیم می‌شود. ادبیات و زبان‌های مختلف سرشار از بیان این احساسات و عواطف در قالب شعر می‌باشد. ادبیات غنی کردی نیز به عنوان یکی از زبان‌های زنده و...

تلمیح به عنوان یکی از شگردهای بلاغی که هم در حوزۀ موسیقی معنوی و هم جزو مجموعۀ تصویر قابل بررسی است، همواره نقشی مهم و مؤثّر در القای عواطف و آفرینش تصاویر ادبی؛ بخصوص در حوزۀ شعر داشته است. ویژگی قابل توجّه تلمیح آن است که به عنوان یک شیوۀ فرمی برای تبیین ذهنیات، می­تواند اَشکال بلاغی دیگری را نیز در بطن خود جای دهد و بدین ترتیب، هم جنبۀ مخیّل سخن را قوّت بخشد و هم بُعد القاییِ آن را برجسته سازد. برا...

مشفق کاشانی –عباس کی منش– شاعریست که هم پیش از انقلاب اسلامی و هم پس از انقلاب اسلامی به سرودن شعر بخصوص قالب غزل مشغول بوده است. موضوع اکثر غزلیات او پیش از انقلاب عاشقانه است ولی با پیروزی انقلاب اسلامی موضوع غزلیات او بیشتر در زمین? انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است؛ از این رو بررسی غزلهای او در دو دور? قبل از انقلاب و پس از انقلاب دارای اهمیّت است. بررسی و طبقه بندی شاخصه-های بارز و پُر بسامد غزل...

عشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و جلوه‌های گوناگونی در آثار ادبی دارد. در مقاله حاضر به شیوة تطبیقی عشق در غزلیات سه شاعر بزرگ ادب فارسی مولانا، سعدی و حافظ بررسی گردیده و بر مبنای گزینش برخی غزلیات آنان، ابیات حاوی نظرات مشترک و متفاوت آن‌ها در باب عشق بیان شده است. تطبیق عقاید بزرگان ادبیات همچون مولانا، سعدی و حافظ دربارۀ عشق می‌تواند در روشنگری پیچیدگی‌های این موضوع جهان‌شمول مو...

علی‌قلی‌خان واله داغستانی، از شاعران قرن دوازدهم هجری است که درسال 1124هـ.ق. بین یک خانواده داغستانی در اصفهان متولّد و در سال 1146 هـ .ق. عازم هند شد. او در هند وارد دربار پادشاهان گورکانی گردید و تا سال 1170هـ . ق. که درگذشت به مشاغل درباری و نظامی اشتغال داشت. دیوان به جا مانده از واله مجموعاً شامل 12 قصیده، 199 غزل، 8 قطعه، 5 مثنوی، 476 رباعی، 20 دوبیتی و 36 تک بیتی است که جمعاً بالغ بر 3170 ب...