یکی از مسائل عمیق و پیچیده فلسفی – کلامی که از یک سو با خدا شناسی و از سوی دیگر با انسان شناسی پیوند می یابد ، آموزه بدا است . آن چه در این رساله سعی بر تجزیه و تحلیل آن است ، علم الهی و رابطه آن با بدا از دیدگاه ملاصدرا و فخر رازی در مقام متکلم و فیلسوف است . بنابر تصور بسیاری ، بدا از لوح محو و اثبات سرچشمه می گیرد ، در حالی که در این رساله روشن می شود بدا در مقام شامخی از صقع ربوبی تحقق می ی...

معاد یکی از اصول مهم ادیان آسمانی به شمار می¬آید. این موضوع با مسئله انسان¬شناسی و نفس شناسی ارتباطی وثیق دارد و متناظر با اختلاف در انسان-شناسی آراء مختلفی در باب معاد وجود دارد. پژوهش حاضر مسئله وضعیت نفوس انسانی پس از مفارقت از بدن و طبقات آن ها در قیامت را از منظر فلسفه مشاء، اشراق، متعالیه و آیات و روایات مورد فحص و بررسی قرار داده است؛ زیرا با تبیین اصناف و طبقات انسان ها در آخرت و فرجام...

ابو اسحاق ابراهیم بن نوبخت از متکلم ـ فیلسوفانی است که درباره تاریخ زندگانی او اختلاف نظر بسیار است. در این مقاله، با شواهد گوناگونی نشان داده می شود که نوبختی اندیشمند معاصر سید مرتضی و ابوالحسین بصری است. همچنین تلاش می شود با مقایسه آرای او با سید مرتضی از متکلمان متقدم و نیز علامه حلّی از متکلمان متأخر، تأثیرگذاری های کلامی ایشان بر مباحث کلامی به ویژه مباحث متأخران و نیز اهمیت و جایگاه تاری...

یکی از مباحث مهم عرفانی ـ فلسفی، تبیین و تشریح هویت حجت الهی است که نحله های فکری متفاوت با رویکردهای مختلفی به بررسی این مبحث پرداخته اند. خداوند حکیم در قرآن کریم از حجت الهی با عنوان های گوناگونی هم چون کلمه الله، رسول، نبی و... سخن گفته است که خود منشأ تفاسیر و برداشت های متنوعی شده است، البته جامع ترین و صحیح ترین برداشت را مفسران واقعی قرآن یعنی پیامبر و اهل بیت ایشان صلوات الله علیهم اجم...

ابوعبدالله احمد بن محمّد بن اسحاق به ابراهیم هَمَدانی ـ ابن‌فَقیه هَمَدانی، جغرافیدان ایرانی (نزدیک به: 255-330ﻫ. ق.) در کتاب ارزشمند خود «اخبار البُلدان» که احتمالاً در 290ﻫ. ق./ 903م. نوشته شده است، ترجمۀ متن دو سنگ‌نوشته در دامنۀ کوه الوند همدان (= سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه) را آورده است. با وجود این، ترجمۀ او کوچک‌ترین همانندی‌ای با متن سنگ‌نوشته‌های داریوش بزرگ و خشایارشا در دامنۀ کوه الوند ندارد و آ...

رودکی نظر به جایگاه رفیعش در ادب پارسی همواره مورد توجه شاعران، نویسندگان و مورخان عرب بوده است و به فراخور آثار و اشعارشان از جلالت قدر و علوّ مقام وی سخن گفته اند. از مهم ترین این شعرا و نویسندگان می توان به ابراهیم بن یحیی بن عثمان غزی، احمد بن عمر منیفی، نجاتی نیشابوری، ابوحیان توحیدی، عز الدین بن اثیر جرد جزری و یاقوت حموی اشاره کرد که در آثارشان دربارۀ رودکی سخن گفته اند. در بحث از جایگاه ...

تاریخ دامپزشکی و بیطاری در ایران قدمتی دیرینه دارد. تدوین کتاب‌های جانورشناسی پس از اسلام به همراه ترجمة آثار ارسطو درین باب نظیر اجزاء الحیوان و طباع الحیوان و همزمان با بهره‌وری از آیات و روایاتی از پیامبراکرم (ص) و اهل بیت(ع)  که در آن به رابطة انسان با جانوران و احکام و آداب صید و ذبح می پردازد، راهی دراز دامنه طی کرده است تا آنجا که تعداد نسخ دامپزشکی و جانورشناسی موجود را سیصد نسخه ذکر کر...

رابطه عقل و دین از دیرینه ترین مباحث تفکر بشری است ، به طوری که در تاریخ تفکر اسلامی و در ارتباط با تبیین نسبت بین عقل و دین اختلاف نظر وجود دارد ، هر گروه یا فرقه ای به نوعی با دین برخورد دارند ؛ بعضی به ظاهرآیات و روایات اکتفا می کنند و مخالف دخالت عقل در دین هستند و بعضی عقل را در دین دخیل می دانند، در این میان بررسی دیدگاه ملاصدرا و إبن تیمیه قابل توجه می باشد . در این پژوهش کوشش شده بررسی ...