وقت شناسی و بهره وری از وقت ‘ نزد سالکان وادی معرفت از جمله اصول مهم و قابل توجه است . هرخواننده با نگاهی گذرا و تورقی حتی از نه سرتأمل در دیوان پربار اشعار آیت الله حسن حسن زاده آملی به یکی از کلیدی ترین تعابیر آن یعنی اهمیت((شب)) بعنوان وقتی خاص برای درک معارف الهی برخواهد خورد. بی تردید آیت الله حسن زاده را با شب انس ورابطه بدان میزان قوی و عمیق است که در هر فرصت و حال‘به این رابطه و پیوند ...

در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مفهوم و کاربردهای تعبیر نور سیاه در ادب عرفانی پرداخته می شود. قلمرو این پژوهش شامل ادبیات عرفانی پارسی و نیز متون عرفانی عربی می شود. در این متون به دو کاربرد متفاوت و شاید متضاد از تعبیر «نور سیاه» بر می‌خوریم: یکی نور ذات الهی و دیگری نور ابلیس. بیشتر موارد کاربرد این تعبیر را در مفاهیمی مرتبط با معنای نخست شاهد هستیم. برای سیاهی یا تاریکی نور ذات د...

این نوشته به بهانة شرح غزلی از غزل های شاعر بلندآوازه و ستار ة پرنور و درخشان آسمانادب ایران خواجه حافظ شیرازی فراهم شد و حاصل مطالعه سالیانی دراز است . شاعر یکلاقبای قلندر در این غزل با ژرف اندیشی با خویشتن خویش از آفرینش رازناک هستیسخن گفته و در خلوت تنهایی و انزوای خود آشکارا حجاب های مادی را کنار زده و در سیرصعودی سلوک به اسراری پی برده و در قالب استعارات، غزل خود را پرداخته است.این غزل از ...

در برخی از آیات قرآن کریم، قلب یک ابزار شناخت در ردیف دیگر ابزار ادراکی محسوسی نظیر سمع و بصر بوده و سه مقوله اداراکات،عواطف واعمال هرسه به قلب نسبت داده شده است؛ادراک و معرفت شأن اصلی قلب می باشد و دو شأن عاطفی و عملی نیز از ادراکات نشأت می گیرد. با بررسی آیات قرآن به واژه های جانشینی برمی خوریم که درمعنای زیرو رو شدن و تحول پذیری با قلب بستر مشترک می یابند، واژه هایی نظیر:« صدر»، « فواد»، «عق...

شهاب الدین سهروردی مبنای فلسف? خویش را نور و ظلمت قرار داده و از این میان نور را اصیل دانسته است. درواقع، به باور شیخ اشراق تنها چیزی که می توان نام حقیقت را بر آن نهاد نور است. ملاصدرای شیرازی نیز تأملات و تفکرات فلسفی خود را بر بنیاد اصالت وجود استوار ساخته است. وی بر این عقیده است که حقیقت هر شیء عبارت است از آن چیزی که آثار بر آن مترتب می گردد و حقیقتِ هر چیزی همان وجود آن چیزی است که منشاء ...

نگاره های ایرانی از قدمت بسیار طولانی برخوردارند و نقش تاثیر گذار نور در نگاره های ادوار مختلف تاریخ ایران با دخیل کردن مبانی فلسفی و عرفانی نور و نظریه های نوری همان دوران در آن نگاره ها قابل مشاهده است. در ایران باستان، ایرانیان همواره با تاریکی و ظلمت در ستیزاند و بنابراین پایه و اساس هنر آنان، توجه ویژه به نور می باشد. نور همواره جایگاه ویژه ای در مبانی اعتقادی، دینی و فرهنگی ایرانیان داشت...

همواره در میان فلاسفه و عرفای اسلامی، دیدگاه های مختلفی در مورد خدا مطرح بوده است. فلاسفه ی قبل از سهروردی با استفاده از دلایل فلسفی صرف، و عرفا با استفاده از شهود باطنی خویش ، به اثبات وجود خداوند می پرداختند. یکی از فیلسوفانی که با استفاده از افکار مختلف فلاسفه و عرفا و ادیان الهی نظامی نوین ابداع کرده سهروردی است. وی فلسفه ی خویش را بر پایه ی افکار مختلف این افراد و تلفیق آن ها، و هم چنین ...

اثبات وجود خدا همواره از مهمترین دغدغه های اندیشمندان بوده است. بدین منظور براهین متعددی با نگاه های متفاوت اقامه گردیده است. هر یک از براهین مطرح شده دارای نقاط قوت و ضعفی می باشند. از میان براهین اثبات وجود خدا موثق ترین و محکم ترین آنها برهانی است که وجود خدا را تنها از طریق خود او اثبات می کند و این همان راه صدیقین است که شواهد دینی فراوانی موید آن است. فلاسفه و عرفا تقریرات متفاوتی از برها...

در این مقاله آراء متفکرانی که هرکدام بنوبه خود می تواند نماینده وحتی گاه مؤسس مکتب خاصی قلمداد شود، در زمینه جعل و صدور مورد ارزیابی قرار گرفته است. در آغاز به نظر می رسد که باید بتوانیم در یک تقسیم کلی حکماء را صرفاً در دو گروه جای دهیم: یک گروه آن هایی که در چارچوب کثرت و تباین وجودات، علیت و جعل را به معنای مرسوم آن تلقی کرده ولذا جعل را متعلق به «وجود»» دانسته اند، و درنتیجه صدور معالیل را ا...

زبان های کهن ایرانی، سروش و در عربی ملک و هاتف گفته می شود، موجودی لطیف و نامرئی است که در غالب ادیان وصف آن آمده است. در فرهنگ اسلامی هم فرشتگان دسته ای از مخلوقات پروردگار هستند که هر گروه از آنها طبق برنامه و نظم خاصی به انجام وظایف خود مشغول اند. آنها موجوداتی غیر مادی هستند و قادرند خود را به شکل های مختلف در آورند و به همه ی منافذ، حتی جوف انسان، راه یابند. نفوس ناطقه اگر صاف و خالص باشن...