عنصر خیال مهمترین عنصر سازندۀ سخن است که درشعر و نثرکاربرد دارد و در بلاغت سنتی با عنوان صور خیال در قالب تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه ازآن نام برده می­شود. در این میان کنایه یکی از زیباترین، دقیق­ترین وتاثیرگذارترین اسلوب­های بلاغی است که ضمن این پژوهش درتاریخ بیهقی 710 مورد کنایه، 470 مورد مجاز، 166 مورد تشبیه و114 مورد استعاره شناسایی شد که برابر آمار موجود، کنایه بیشترین کاربرد را در نثر تار...

تصاویر شعری، از عناصر اصلی شعر است و یکی از معیار‏های مهم نقد شعر نزد ناقدان ایرانی و عرب در همۀ دوره‏ها به‏شمار می­رود. در دورۀ معاصر، توجه به این جنبه از زیبایی­شناختی شعر از‏سوی ناقدان دو زبان مورد بحث، بیشتر شد؛ تا جایی که برخی ناقدان برجستۀ فارسی و عربی، آثاری مستقل را در این حوزه، تألیف کردند. کمال ابو‏دیب و دکتر محمد‏رضا شفیعی کدکنی، از‏جمله این ناقدان هستند که در آثار ارزندۀ خود، دیدگاه...

صور خیال در بلاغت فارسی عمدتاً به دو مبحث، تشبیه و استعاره اختصاص دارد، اما مجاز و کنایه نیز در همین وادی بررسی می‌شوند. در بلاغت فارسی، علم بیان دربارة این چهار موضوع مهم گفتگو می‌کند، اما صور خیال در بلاغت غربی اندکی متفاوت است. نوشتة حاضر به بررسی تطبیقی این چهار موضوع می‌پردازد. اگرچه واژه metonymy را می‌توان تقریباً معادل واژة مجاز دانست و از دیدگاه بلاغت در هر دو زبان نوعی تغییر تلقی می‌شو...

کتاب معارف، اثر بهاء ولد، عارف و واعظ نامدار بلخ و پدر مولانا جلال‌الدین، یکی از متون ارزشمند عرفانی در زبان فارسی است که به‌سبب داشتن نثری شیوا، هنری، زبان شاعرانه و نیز برخورداری از صور خیال، از جایگاه خاصی در میان همتایان خود برخوردار است. اگرچه تعالیم موجود در کتاب معارف، به دو بخش تعالیم دینی و تربیتی تقسیم می‌شوند، در اینجا از ذکر تعالیم بارز عرفانی با رویکرد آخرتی خوددا...

منوچهری دامغانی (432 - ؟ ه.ق) قصیده‏سرای مشهور قرن پنجم هجری است. سبک شعری او سبک معمول آن روزگار یعنی سبک خراسانی است، اما برخی ویژگی‏های خاص به زبان و سبک او نوعی تشخّص بخشیده که به‏خصوص در گزینش لغات و تعابیر و نیز نحو زبان و جنبه‏های بلاغی دیده می‏شود. در شعر او، از بین صورت‏های خیالی، تشبیه بیش‏ترین بسامد را دارد. به شیوه هم‏عصرانش تشبیهات را در یک یا چند بیت می‏گسترد؛ از این‏رو تزاحم صور خ...