نظریۀ عمل‌گرای صدق، از جمله نظریه‌های مهم در بابِ مفهوم صدق است. بر اساس این نظریه، «گزارۀ P صادق است، اگر و تنها اگر، گزارۀ P در عمل سودمند باشد». اخذ این نظریه در مطالعۀ دینی، فضای فکری مستقل و متفاوتی را در گستره‌های گوناگونِ دین‌پژوهی پدید می‌آورد. در این نوع دین‌پژوهی، به‌جای بررسی مطابقت یا عدمِ مطابقتِ تعالیم و گزاره‌های دینی با واقعیت، آثار محسوس و نتایج عملی آنها سنجش و ارزیابی می‌شود. حقا...

پژوهش حاضر پس از ملاحظة تعاریف مختلف از نظریة مطابقت در صدق از ارسطو و حکیمان مسلمان تا منطق دانان جدید غرب، به طرح اشکالات عمده ترین چالش با آن یعنی شبهة دروغگو می پردازد. منطق دانان و حکیمان مسلمان از جمله تفتازانی، دوانی و صدر الدین دشتکی، راههای مختلفی در این مقام ارائه کرده اند. در میان منطق دانان غربی نیز راه حل راسل و نظریة مراتبی زبان آلفرد تارسکی از معروفترین راه حلهای معاصر برای حل شب...

هدف این مقاله بررسی مسئله صدق در علم اقتصاد است. موضوع صدق با موضوع معرفت‌شناسی و روش‌شناسی پیوند می‌خورد. به همین جهت تحولات روش‌شناختی در علم اقتصاد با نگاهی معرفت شناسانه دنبال خواهد شد. پیشرفتی که در فلسفه علم در قرن بیستم اتفاق افتاد این امید را در دل اقتصاددانان برانگیخت تا با استفاده از این روش‌شناسی‌ها که عمدتا مبتنی بر مدل فرضیه‏ای-قیاسی است، رشته اقتصاد را به معیارهای علمی نزدیک‌تر کن...

منطق تک‌نرم UL یک منطق فازی، زیرساختاری و نیمه‌ربطی است. سیستم گنتزن UL از حذف قواعد انقباض و تضعیف از سیستم گنتزن منطق فازی گودل بدست می‌آید. UL فاقد «طرد شق ثالث»، «پارادوکس مثبت» و «پارادوکس منفی» است. تابع ارزش تک‌نرم تضعیفی ربطی از تابع t-نرم است. در این مقاله منطق جدید ULΔ را معرفی می‌کنیم. ULΔ با افزودن اپراتور وجهی Δ به UL بدست می‌آید. ULΔ که بسطی از منطق کلاسیک است، یک منطق موجهات نرما...

الموضوع الرئیس الذی یدور حوله البحث هو وصف الطبیعه لدی اثنین من الشعراء من مدرستین مختلفتین وبیئتین مختلفتین هما صفیّ الدین الحلّی، أشهر شعراء العصر المغولی فی العراق أو العصر المملوکی فی مصر والشام والشاعر الإنجلیزی ولیام وردزورث عمید المدرسه الرومانسیه فی بریطانیا، فکانا متعاندین فی نظرتهما للطبیعه. تناول البحث فی البدایه مختصراً من حیاه کلا الشاعرین والخصائص الأدبیه لعصریهما ثمّ عرّج علی أسلوب وص...

ریچارد فومرتن در مقاله مبناگرایی کلاسیک نظریه توجیه خود را با تکیه بر مفهوم آشنایی مستقیم طرح میکند. نظریه توجیه فومرتن پیوند نزدیکی با نظریه صدقِ او دارد. او در نظریه صدق از واقعگرایی و در نظریه توجیه از نوعی مبناگرایی درونگرایانه جانبداری میکند. در این نوشتار، نخست به بررسی پیوند نظریه توجیه فومرتن با مفهوم صدق و جایگاه نظریه توجیه او در نزاع برونگرایی - درونگرایی خواهیم پرداخت و سپس ترجمه مذک...

حدس، ابطال، تقدم نظریه بر مشاهده، تقرب به صدق و واقع‌گرایی عناصر اصلی دیدگاه ابطال‌پذیری را تشکیل می‌دهند. در این نوشتار ضمن بازخوانی این عناصر به برخی از نارسایی‌ها و ناسازگاری‌های درونی این دیدگاه اشاره کرده و استدلال می‌کنیم که اگر مشاهده نقشی ایجابی در پیدایش نظریه نداشته باشد تضمینی برای تقرب به صدق نخواهیم داشت. ضمن آنکه برخی از بیان‌های اندیشة تقدم نظریه بر مشاهده نیز با واقع‌گرایی ناساز...

چکیده واقع‏ گرایی و معرفت ‏بخشی گزاره‏ های متافیزیکی، دینی و اخلاقی از مسائل چالش‏ بر‏انگیز میان پوزیتیویست ‏ها و دین‏ باوران در چند دهه اخیر است. مناقشه در صدق این سنخ قضایا به فلسفه علم پوزیتیویستی ارجاع می‏شود که مناط اثبات هر نوع واقع را وابسته به تحقیق تجربی نمود. واقع چیست؟ واقع‏ گرایی چیست و پارادایم ‏های آن کدام است؟ منطق و مناط اثبات صدق گزاره‏ های گوناگون چی...