شیخ بدرالدین احمد فاروقی سرهندی، (1034 – 971 ق / 1625 – 1564 م) فرزند عبدالاحد، معروف به «مجدّد الف ثانی» و «امام ربانی»؛ عارف و متکلم نقشبندی سده ی 11ق بود، که در سرهند از توابع پنجاب شرقی به دنیا آمد. او در ابتدای جوانی با فضای دینی، سیاسی هند تماس یافت و در تقابل با آن قرار گرفت چرا که شرایط حاکم، سنن و شریعت اسلام را در معرض تضعیف و تلفیق با عناصر غیر اسلامی قرار داده بود. این فضای دینی، سیا...

مقوله ی قرائات از مباحث مهم علوم قرآنی است. گستردگی این مبحث مهم در تفسیر مجمع البیان و رویکرد امین الاسلام طبرسی به آن، که غالبا مستند به آرای پیشینیان می باشد ،این مبحث را از مباحث اصلی تفسیر مجمع البیان گردانیده است، به طوری که نیاز به واکاوی و بررسی مجدد دارد. این رساله که به دنبال بررسی مسأله ی اختلاف قرائات در تفسیر مجمع البیان، موضع طبرسی و ترجیحات او در این عرصه با توجه به منابع دیگرب...

شیخ طوسی از علمای بزرگ قرن چهارم و پنجم قمری (385-460ق) است که آثار بسیاری را در زمینه­ های مختلف اسلامی به رشته تحریر درآورده است. نگارنده در این نوشتار میزان و موضوعات آثار شیخ طوسی را مورد بررسی قرار داده که پس از بررسی به 56 کتاب از تألیفات شیخ طوسی دست یافته، در صورتی که در آخرین تحقیق صورت گرفته 53 اثر معرفی شده است. از میان این آثار، 23 اثر در زمینه کلام نگارش یافته که نشان دهنده رویکرد ...

از جمله دغدغه های اساسی متفکران مسلمان تبیین رابطه ی میان عقل و وحی بوده است. بر مبنای تقسیم بندی مهمی که اغلب متفکران بر آن اتفاق نظر دارند رابطه میان عقل و وحی به چند نحو قابل تصور است : یکی برتری وحی که خود به دو دیدگاه افراطی و معتدل قابل تقسیم است، دوم برتری عقل و سوم هماهنگی میان عقل و وحی . شیخ مفید وحی را نیازمند عقل و جدایی ناپذیر از آن می داند و از تقلید کورکورانه برای پذیرش احکام و آ...

مجموعه شیخ صفی در اردبیل، ترکیبی از بناهای آرامگاهی و مذهبی است که به وسیله شیخ صفی درقرن هفتم هـ. ق ساخته شد و توسط فرزندانش توسعه یافت. هنر و معماری این مجموعه، و از جمله نقوش و نمادهای موجود در اشیاء و آرایه های معماری آن، برآمده از سنت های فکری، فلسفی و اجتماعی آن روزگار می باشند. این سنت ها مبتنی بر تعالیم وحیانی اسلام و قرآن و آموزه های حکمی و عرفانی بود که در مجموع نظام جهان بینی روزگار ...

چکیده تصوف از مفاهیمی است که از قرن دوم هجری در میان مسلمانان متولد گشت و پس از عبور از فراز و نشیب ها، در طول حیات خویش با آسیب هایی نیز روبه رو شد. پایان نامه ی حاضر، با عنوان "نقد تصوف در دیوان شیخ بهایی"، در صدد بررسی اوضاع تصوف و صوفیان در زمانه ی شیخ بهایی، عالم دینی و شاعر قرن دهم و یازدهم هجری، از رهگذر دیوان اوست. زمانه ای که در آن افراط و تفریط دامان جامعه ی صوفیان و سایر قشر های اجت...

تطبیق آثار ادبی در زبانهای مختلف یکی از راههای شناخت دقیق ویژگیهای فکری، فرهنگی، ذوقی و عاطفی ملل صاحب فرهنگ و ادب است. در حوزه ادبیات تطبیقی گرچه دیدگاههای متفاوتی مطرح است؛ اما صرف نظر از اصول و اسلوب به کار گرفته شده، نتیجه کار به گونه ای باعث شناخت بیشتر و نزدیکی و تفاهم ادبی و فرهنگی خواهد شد. در این مقاله با تطبیق داستان شیخ صنعان عطار و فاوست گوته که نمونه داستانهای عمیق و تأمل برانگیز و...

خلاصه المقامات تألیفی است دربارۀ احوال شیخ احمد جام (ژنده پیل) مشتمل بر سه مقاله حاوی سی و  چهار باب و یک فصل. علاءالملک جامی- از نوادگان شیخ احمد جام- این تألیف را با الهام از اشاره جد خود در سال 840 هجری قمری و در روزگار شاهرخ بهادر تیموری(14 ربیع الثانی 776- ذی الحجه 850 هـ ق)، تألیف نموده و به وی تقدیم کرده است. علاءالملک در تألیف این کتاب علاوه بر مقامات محمّد غزنوی- که آن هم شرحی از مقامات...

حکایت شیخ صنعان طولانی ترین و معروف ترین حکایت منظومۀ منطق الطیر عطار است که تاکنون تحلیل ها و مطالعات فراوانی از جنبه های مختلف دربارۀ آن صورت گرفته است. در این مقاله، حرکت و تقابل در حکایت شیخ صنعان بررسی شده است. در بررسی حرکت، از منظر بیرونی و درونی به این مؤلفه توجه شده است. طبق نتایج بررسی حرکات بیرونی از کعبه به روم و بالعکس صورت گرفته و حرکات درونی از دینداری به عشق ورزی و از عشق ورزی ب...

اتان کلبرگ، مستشرق و شیعه شناس یهودی، وقوع تحریف در متون مقدس، از جمله قرآن را امری ضروری می شمارد. از دیدگاه او برخی آیات خود قرآن نیز این نکته را تأیید می کنند. تاریخچه قرآن و زمان کتابت کامل متن آن دلیل دیگر اوست. به نظر وی جهت گیری روایات برای اثبات کتابت قرآن در عصر ابوبکر برای فرار از مسأله تحریف قرآن است. کلبرگ با استناد به روایات و ابهام معنایی برخی از واژه گان قرآن درصدد اثبات جمع دیره...