بینش عرفانی نوعی از حکمت دینی مبتنی بر وحی است که مؤمنان به این نوع بینش، هستی حقیقی را از آن خدا می‌دانند و ماسوی­الله را باطل می‌پندارند و معتقدند که آنچه هست جلوه­ای است از او. صاحبان این بینش، عشق به حق و تصفیة باطن از تعلّقات جسمانی را وسیلة نیل به معرفت می­بینند. آنان عقل بحثی را به سبب تقیّد آن به مقولات ذهنی از وصول به کمالی که غایت وجود انسان است، ناتوان می­یابند. از نظر عرفا از جمله شمس...

ادبیات عامیانه( (folklore literatureاصطلاحی است که بر ادبیات توده، شفاهی و فولکلور اطلاق می­شود و انواع داستان، افسانه، قصه، حکایت، تمثیل ، ضرب­المثل، ترانه و متل را در بر می­گیرد. ادبیات عامیانه با متون متصوفه و عرفا در مواردی پیوند می­یابد. مطالعه و تحقیق متون عرفانی از این جهت، هم به بازیابی انواع ادبی عام کمک می­کند و هم کیفیت درک متون را بهبود می­بخشد. مقالات شمس تبریزی از جمله متون عرفانی...

زبانِ به‏کار رفته در مقالات شمس، زبانى خاص و تا حدّى متفاوت از زبان متون دوره پیش از دوره خویش و البته دوره‏هاى بعدى است. این خاصیّت و تفاوت چنان است که برخى سببش را عامى‏گویى و محاوره‏پردازى و یا بیان ارتجالى گوینده دانسته‏اند. گفتارى که گوینده‏اش به نوشتن، ضبط، ویرایش و پیرایش آن اهتمام نورزیده و نویسنده یا نویسندگان دیگر هم که به نوشتن این گفتار پرداخته‏اند، به قراین موجود، به حرمت تقدّس کلام، ا...

در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در غزلیات شمس داشته اند، پرداخته ایم. البته علاوه بر شخصیت ها و نمادهای اسطوره ای ملی، شخصیت های اسطوره ای دینی و عرفانی نیز که مولانا آن ها را در جهت بیان مفاهیم عرفانی آورده، مورد بررسی قرار گرفته اند. عناصر، موجودات و شخصیت های مورد بررسی در این مقاله عبارتند از رستم، زال، کیقباد، سهراب، اسفندیار، ض...

رمان کیمیا خاتون، نوشته خانم سعیده قدس از جمله رمان هایی است که درباره زندگی شمس نوشته شده و در مدت کوتاهی- پنج سال یعنی از 1383 که چاپ اول آن پخش شده­تا 1388ش. - بیست چاپ از آن در جامعه کتاب خوان کشور پخش گردیده و این از یک سو موجب خوشحالی است و از سوی دیگر باعث نگرانی؛ نگرانی از اینکه مبادا خواندن آن باعث بیزاری خوانندگان از شمس- و طبیعتا مولانا که مرید او بود و آن همه غزل برای او سرود-و عرفا...

از آن¬جا که ادبیّات آینۀ تمام نمای باورها و اندیشه¬های یک ملّت است، بنابراین آثار شاعران و نویسندگان، بستری آماده و مدخلی مطمئن برای طرح نظرگاه¬های گوناگون می¬باشد، لذا طبیعی است که بخشی از مفاهیم، باورها و اصطلاحات و مفاهیم علمی، به آثار بزرگان ادب راه یافته باشد. یکی از دانش¬هایی که در متون ادبی فارسی انعکاس زیادی داشته، طب است. این بازتاب البتّه در همه متون به یک اندازه نیست. در بعضی از دیوان...

جایگاه بلند و رفیع مولانا و شمس در عرصۀ ادب و عرفان از گذشته­های دور تا امروز در ایران و برخی کشورهای جهان به ویژه سرزمین­های آلمان، انگلیس، فرانسه، آمریکا و ... گسترش و پیشرفت فراوان داشته است. وجود آثار و ترجمه­های فراهم آمده در کارنامۀ شمس­پژوهی و پژوهش­ در آثار و افکار مولانا و تهیّه و تدوین کتابشناسی­ها در این خصوص، به ویژه شهرتی که شمس در دهه­های اخیر پیدا کرده، این امر را ثابت می­کند.از ط...

استفاده از عناصر پسامدرن در داستان‌های کودکان با دشواری‌هایی همراه است؛ زیرا ممکن است مخاطب کم‌تجربه فهم درستی از این عناصر نداشته باشد و روند درک داستان برایش کند شود. با این اوصاف، بسیاری از شاخصه‌های پسامدرن را در داستان‌های کودکانه محمدرضا شمس و سیامک گلشیری می‌توان دید. مانند: گسست در پیرنگ، خلق دنیایی دیگر، شخصیت‌های تخیلی و توهمی، راوی غیر قابل اعتماد و تعلیق آگاهانه ناباوری. در این پژوه...

زبان یکی از ابزارهای اصلی در مشترک ساختن جهان "خود" با "دیگری" است و با اخلاق ارتباط دارد. هدف نگارندگان این مقاله این بوده است که با رویکردی پدیدارشناسانه، به منشأ اخلاقی برخی بحث‌های مهم در مقالات شمس تبریزیبپردازند؛ مسائلی که فهم آن‌ها راهی به درک درست شخصیت شمس می‏گشاید؛ از همین‏روی، با به‏کارگیری روش کتابخانه‏ای و تحلیل محتوا ابتدا یکی از مهم‌ترین مفاهیم نزد او، یعنی انزوا را مطرح و دیدگاه...

زائوم یا فراخرد از مباحث نوینی است که در تحلیل فرمالیستی، به مطالعه و بررسی متون می­پردازد.از مهم ترین ویژگی­های زائوم این است که مانند سایر واژه­های زبان دچار خودکار شدگی و روزمرّگی نمی­شود و همیشه می­تواند به خوبی عهده­دار وظیفه خود باشد، یعنی با برانگیختن احساس و عاطفه به کمک موسیقی بشتابد و جای معنی را پر کند. بسیاری از کلمات در غزلیات مولوی وظیفه اصلی خود را که در نزد شاعران دیگر محدود به ا...