مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربی از عصر نهضت به بعد بررسی و پس از ذکر عوامل تحول ادبی، دگرگونی های پدیدآمده در شعر عربی و تأثیرپذیری آن از ادب غربی بیان شده است.بخش دوم مقاله، به بررسی عوامل جامعه شناختی تحوّل ادبی در کشور ما که به بیداری اجتماعی فکری مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهمساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه های جامعه...

در تحلیل شعر هر شاعری، ساخت‌های گوناگونی را می‌توان اختیار کرد و دورنمایه‌ها و عناصر محتوایی و معنایی شعر را توصیف کرد و این که تا چه میزان بکر و ناب هستند و تأثیر این اندیشه‌ها و تفکّرات بر تفکّر شاعران آینده چگونه خواهد بود. خاقانی و حافظ، شاعرانی هستند که با قدرت هنرآفرینی و خلاقیّت زبانی بی‌نظیرشان در خلق صنایع بدیعی به ویژه ایهام توانستند سبک و شیوة خاص خود را به وجود آورند که شعرشان را از اش...

بررسی و تحلیل آفرینش‏های ادبی و هنری از دیدگاه روان‏شناسی، بسیاری از ویژگی‏های روحی و ذهنی آفرینندگان آن‏ها را آشکار می‏کند و ناگفته‏های دنیای ذهنی آن‏ها را روشن می‏سازد. در واقع روان‏شناسی به دنبال آن است که از گفته‏ها به ناگفته‏ها برسد. در این گفتار بر آنیم تا مرثیه‏های خنساء، شاعره دوران پیش از اسلام، را از دیدگاه روان‏شناسی مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. سوگ سروده یکی از درون‏مایه‏های شعری ر...

بحث تقابل ها یکی از مهمّ ترین مباحث مورد توجّه ساختارگرایان است که می توان ریشه آن را در باورهای اساطیری و فرهنگی بشر دانست. این مبحث که جایگاهی ویژه در زبان شناسی دارد، می تواند در پژوهش های ادبی؛ بویژه در نقد و تحلیل متون نیز نقش ارزشمندی ایفا کند. در پژوهش حاضر به بررسی تقابل های واژگانی در شعر حکیم سنایی، شاعر برجسته سده های پنجم و ششم هجری که با تحوّلات و نوآوری هایش در غزل، قصیده و مثنوی، از...

در این رساله، سه کتاب «اهل غرق» (منیرو روانی پور)، «زنان بدون مردان» (شهرنوش پارسی پور)، «پیکر فرهاد»(عباس معروفی) با توجه به رویکرد ترکیبی روانشناختی وپدیدارشناختی تحلیل اسطوره شناختی شده است. با توجه به کهن الگوهای به کاررفته در این سه اثر، به اثبات می رسد که این سه اثر، دارای روایات و داستان های نمادین هستند؛ دراهل غرق وجود کهن الگوهای بسیار برگرفته از عناصر طبیعی،موجودات و شخصیت های اسطوره ...

اندکی پیش و به ویژه پس از انقلاب مشروطه (1295)، ادبیات پارسی شاهد دگرگونی های اساسی در قالب و محتوا بود، به گونه ای که شاید بتوان این تغییرات را ژرف ترین و گسترده ترین در طول عمر چندهزارساله ی ادبیات پارسی دانست. در این دوره، ادبیات پارسی تجربه های نو و بی سابقه ای را در گرایش های نثر و نظم کرد، که در نهایت منجر به دگرش ادبیات پارسی معیار در یک دوره زمانی کوتاه شد. ترجمه ادبیات غربی در شکل گیری...

خواجه شمس‌الدین محمد مشهور به حافظ شیرازی، یکی از شاعران بی‌بدیل ادب پارسی است، که اشعارش سال‌ها ورد زبان عارف و عامی بوده و می‌توان گفت شعر کمتر شاعر ایرانی به‌وسعت اشعار حافظ در میان مردم رواج یافته است. حافظ در عرصة انتخاب و کاربرد واژه‌ها و ترکیب‌های خاص نیز، شاعری مبدع بوده و نه تنها برخی واژه‌ها را در شعر خود در معنی خاصی به‌کار برده؛ بلکه ترکیب‌هایی نیز ساخته است که حاصل ذهن پویا و خلاق...

از زمان تحقیقات گلدنر دربارة وزن اوستای جدید، داشتن وزن هجایی مهم­ترین ملاک تعیین شعر در این متون بوده است. گلدنر و معاصرانش طبق سنت ادبی زمان خود وزن را مهم­ترین مشخصة شعر و عامل تمایز آن با نثر، در هر زبانی، می­دانستند. پس از گلدنر، مطالعات شعر اوستایی براساس همان تعریف و ملاک قرار دادن وزن شعر ادامه پیدا کرد، اما در حوزة مطالعات شعر هندواروپایی که اندکی پیش از انتشار تحقیقات گلدنر پا گرفته ب...

گیاهان یکی از بنیادی ترین ، عناصر شکل بخشی کهن الگو ها در ایران هستند . در هنر پارسی تجلی عناصر مختلف انسانی ، حیوانی و گیاهی را می توان به وفور نظاره گر شد، به همین منظور ، تلاش شده است در این رساله ، به بررسی گیاه به عنوان یکی از مقدس ترین ، عناصر موجود در هنر کهن پارسی بپردازیم. برای یافتن پاسخ مناسب به چرایی حضور نقوش بی بدیل گیاهی در جای جای هنر ایران به بررسی جایگاه گیاه در متون کهن ایران...

در این مقاله،پژوهنده روی تاریخچه نقیض در ادب پارسی دقیق شده و بسامد آن را در ادوار شعر پارسی (از دوره های پیشین تا قرن معاصر(بررسی کرده،سپس به واجست نقیض در سبک هندی پرداخته و ویژگیهای مهم ان را برشمرده،آنگاه تعریفی از نقیض (پارادوکس)به دست داده و به ذکر چند شاهد مثال بسنده کرده است. و بالاخره نقیض را در برخی از صنایع لفظی و معنوی بررسی کرده است که عبارتند از:استعاره در نقیض،اسلوب معادله در نق...