مشخص‌کردن فضاها و جاگذاری آن‌ها در پلان، از مهم‌ترین گام‌های طراحی معماری بناهاست. هر دیدگاهی در رابطه با انتخاب کاربری‌ها  و مشخص‌کردن محل استقرار آن‌ها در پلان، می‌تواند منجر به طراحی معماری خاصی شود. هدف از این مقاله یافتن الگوهای مختلف جاگذاری کاربری‌های جانبی در مساجد منطقه‌ای است. این الگو‌ها از دیدگاه‌های مختلف خبرگان معماری مسجد استخراج خواهد شد. جهت دستیابی به این هدف کاربری‌های جانبی ...

هنرهای سنتی نظیر گچ‌بری، کاشی‌کاری و آجرکاری در معماری ایرانی خصوصاً در مساجد جایگاه ویژه‌ای دارند. از سویی از زمان پیدایش اسلام در ایران شاهد دگرگونی گسترده در شکل، محتوا، شیوه و محل اجرای آنها می‌توان بود. به جهت یافتن روند این تحولات، مسجد جامع نایین ـ به‌عنوان نمونه‌ای از مساجد نخستین دورۀ اسلامی ـ  با آرایه‌های باشکوه گچ‌بری و مسجد جامع ورامین ـ از یادگارهای برجامانده پس از حملۀ مغولان ـ  ا...

چکیده مطالعه الگوی نبوی و شیوة اصلاح ساختار شهرهای قبل از اسلام به ویژه مدینه و شکل‌گیری نخستین شهرهای اسلامی، برای تحقق ارزش‌های اسلامی در شهرسازی جدید اهمیت زیادی دارد. این تحقیق به روش تفسیر تاریخی و استدلالی به بررسی شواهد مربوط به این تحولات می‌پردازد و تلاش می‌کند از شیوه مکانیابی مساجد توسط پیامبر در مدینه الگوبرداری نماید. براساس یافته‌های این پژوهش، ساختار مدینه قبل از اسلام، ساختار ب...

این تحقیق به منظور آگاهی از میزان و چگونگی حضور و مشارکت زنان در مساجد در مساجد شهرستان پاکدشت طراحی و تدوین شده است. در این راستا با 30 نفر از زنان مساجد پاکدشت که به صورت هدف‏مند از 6 مسجد از میان کلیه مساجد شهر پاک‏دشت (با توجه به جهات گوناگون جغرافیایی) انتخاب شدند مصاحبه ی عمیق صورت گرفته است که داده های حاصل از این مصاحبه ها با استفاده از تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شدند. یافته‏ها نشان داد...

در تاریخ اسلام ، مسجد در رأس توجه مردم ، بویژه هنرمندان معتقد به مبانی دینی قرار داشته است . آنچه بر جای مانده ، خود دریچه ای است برای شناخت عظمت معماری به کاررفته در بنای مساجد ، به ویژه آن که در معماری و کاشیکاری بناها ، مظاهر معنوی و مفاهیم والای مذهبی چه در انتخاب رنگ و چه در انتخاب شکل و فرم بسیار ماهرانه تلفیق شده اند . علی رغم نگاه محققان در سال های اخیر به مقوله معماری مساجد در دوره های...

از مهم ترین مسائل مرتبط با معماری مساجد، چگونگی طراحی فضاهای معنوی از جمله گنبدخانه می باشد. پژوهش حاضر، شفافیت گنبدها را در مساجد با تأکید بر عملکرد روشنایی فضایی، مورد بررسی قرار می دهد. اهمیت موضوع این مطالعه، علاوه بر آنکه باعث درک بهتر گونه ها از لحاظ عملکرد نوری و مقاصد مختلف گنبدها می شود؛ به دلیل اینکه عامل شفافیت معنوی هر نوع را در نظر می گیرد؛ می تواند فضاهای معنوی گنبدخانه را در معما...

مسجد جامع یزد با قامتی برافراشته در دل کویر، یکی از مساجد عظیم و مهم دوران معماری ایرانی، اسلامی است . درخشندگی کاشی ها، بلندی مناره ها، زیبای گچ کاری، گشادی صحن، خوابیدگی گنبد، شبستان زمستانی وسیع، ایوان بزرگ و غرفه ها، گوشواره ها، رواقها و طنبی ها همه در بالاترین حد زیبایی است . آنچه در کنار مکان و فضای مسجد نقشی شاخص و بارز را ایفا می کند، نقوشی نقر شده بر بستر اجر و نقوش کاشی است . مسجد جام...

چکیده: خط در تزئین بناهای مساجد کاربرد فراوانی دارد و به عنوان عنصری غیر تصویری جایگاه شایسته ای برای بیان مفاهیم و ارسال پیام روحانی اسلام به شیوه ای زیبایی شناسانه در همه ی هنرها مخصوصاً تزیینات معماری داشته است ؛ خطوط کوفی بنایی و معقلی که که به لحاظ استحکام ساختاری و اقتداربصری خودارتباط نزدیکی با معماری دارند، بیشترین کاربرد را در بنای مساجد داشته که در جهت ترویج فرهنگ اسلامی مورد استفاده ...

در معماری اسلامی، به ویژه در شرق اسلامی و ایران ساخت گنبد در بنا، تکامل و تحول فرائانی یافت و بنای گنبد دار به تدریج بر دیگر سبک ها پیشی گرفت و در روزگار سلجوقیان در معماری مساجد به طور کامل جانشین شبستان ستون دار شد. گنبد اصولاً جنبه حفاظتی دارد ولی این عنصر حفاظتی نیز مانند عناصر انتفاعی، عملاً دارای جنبه های هنری است و به عبارت دیگر ذوق و سلیقه ی زیبایی خواهی در آن وجود دارد و انواع ساده و ب...

بیان مساله: حس مکان و احساس هویت و تعلق مکانی، از مهم‌ترین بحران‌های معماری معاصر است. با توجه به تحولات رخ داده در طراحی مساجد و نوآوری-های پیشنهادی در طرح کالبدی، عناصر و نشانه‌های این بنا، و نظر به جایگاه ویژه این کاربری در فرهنگ ایرانی – اسلامی، این پژوهش به دنبال کشف نقش عناصر کالبدی آشنای سنتی ساختار مسجد در ارتقای حس مکان و به دنبال آن، ایجاد حس دلبستگی و تعلق به مکان مس...