سرزمین گیلان همواره در طول تاریخ برای حاکمان مرکزی ایران سرزمینی ثروتمند و دور از دسترس بود. همین مسئله نیز موجب مهاجرت اسماعیل میرزا به سرزمین گیلان گشت. اما در دوره شاه تهماسب وشاه عباس اول این شاهان دلایل و بهانه­های متعددی جهت تسلط بر این سرزمین داشتند. همسایگی گیلان با قفقاز، روسیه و، همچنین، ارتباط با عثمانی از مسیر قفقاز، ذخایر ارزشمند ابریشم، ارتباط آبی با اروپا، تبدیل این سرزمین به مخف...

نقطویان که به پسیخانیان نیز معروف هستند از جمله فرق شورشی عصر صفوی هستند. آنان در زمان شاه تهماسب در سال 973 هجری یکی از بزرگان نقطوی به نام ابوالقاسم امری را به جرم شورش علیه حکومت کور کردند، سپس در سال 981 هجری گروهی از نقطویان دستگیر و کشته شدند. در زمان شاه عباس، روزگار نقطویان بدتر از پیش شد. وی در سال 1002 هجری فرمان داد که نقطویان را در سراسر کشور دستگیر کنند. بسیاری از شاعران و اندیشم...

شاه تهاسب اول تا پیش از صلح آماسیه با عثمانی 962 ه‍.. مدام مشغول دفع حملات ازبکان و ترکان عثمانی از مرزهای شرقی و غربی ایران بود و این در حالی بود که در داخل کشور نیزقبایل قزلباش، دو تن از برادران شاه تهماسب (سام میرزا، القاس میرزا) برخی از حکمرانان داخلی و افراد قدرتمند محلی، برای بدست آوردن قدرت بیشتر، در این شرایط بحرانی بر علیه شاه دست به شورش زدند و مشکلات عمده ای به خصوص از لحاظ سیاسی و ا...

شاه اسماعیل اول در سال 930 هجری فوت نمود، پس از وی برخی از مسائل باعث گردید که شورشهایی در حکومت صفوی بوجود آید، خردسال بودن شاه طهماسب و برادرانش و همچنین ادعاهایی که سران قزلباش داشتند در ابتدای حکومت وی باعث گردید آشوبهایی بوجود آید. پس از شکل گیری حکومت شاه طهماسب و ثبات در حاکمیت وی نیز شورشها ادامه پیدا کرد که می توان عواملی را در بروز این آشوب ها موثر دانست، سخت گیریهای مذهبی شاه طهماسب،...

این نوشتار شرحی از گسترش مناسک و شعائر و همچنین شکل گیری دستگاه دینی و نوع مواجهه آن با دستگاه سیاسی بعد از اعلام رسمی مذهب شیعه اثنی عشری در دوره صفویه است. به گمان نویسنده حداقل چهار دوره از گسترش این آیین ها را در جامعه ایرانی عصر صفویه می توان سراغ گرفت. دوره اول با ظهور شاه اسماعیل مصادف است که یکپارچه سازی عقیدتی انجام گرفت. در دوره بعد مقارن ظهور شاه عباس اول مناسک و شعائر مذهبی چهره ای ...

ناظر بیوتات، از جملـه مناصب ابداعی صفویان است. این منصب را در تقسیم بندی دیوانسالاری آن دوره می‌توان جزو مناصب درباری و تشکیلات سلطنتی به شمار آورد، که البته مانند سایر مناصب دوره‌ صفوی دارای کارکردهای دیگری ـ به خصوص اداری و در برخی موارد نظامی ـ هم بوده است. این منصب که از اوایل تأسیس سلسله صفوی پدید آمده بود، پس از اصلاحات اقتصادی شاه عباس اول – که تأثیر خود را در بیوتات سلطنتی هم برجای گذاش...

این رساله با طرح دو سوال یکی تاثیر سیاست های شاه عباس بر کارکردهای نهاد بازار و دیگیری تاثیر اقلیت های مذهبی و بازرکانان غیرایرانی حاضردر کشور بر کارکردهای نهاد بازار با ارائه دو فرضیه سعی در پاسخ به این مساله داشت.در این دوره پس از برقراری امنیت و ارامش سیاسی مجال تازه ای برای پرداختن به اقتصاد و اصلاح امور آن فراهم شد. تامین امنیت راه ها و جاده ها و ساخت کاروان سراها و بازارهای جدید در شهرهای...

بیان مسئله و موضوع پژوهش دوران صفوی یکی از ادوار پرماجرای تاریخ ایران است در این دوره نفوذ و اقتدار سلاطین نامداری چون شاه عباس اول باعث شد که کشور ایران در اوج قدرت و یکپارچگی به سر برد. اما در ادوار بعدی به خصوص دوره شاه سلطان حسین صفوی، که بعلت بی کفایتی و خرافاتی بودن، اوضاع کلی جامعه ایران را به هرج و مرج گذاشت و موجب شد که با توجه به این ضعف، در ایالات شرقی شورش هایی بوجود آید که در این...

نقش نخبگان و تاثیر آنها در پویش توسعه سیاسی و اجتماعی جامعه از جمله مباحثی است که جنبه های مختلف سیاسی و اجتماعی مطالعات دوران جدید را در بر می گیرد. مطالعات اخیر نشان داده است، نخبگان جایگاه مهمی در شکل گیری ساختار جامعه، تعیین روابط حاکم میان فرمانروایان و فرمانبرداران و تحولات گوناگون در عرصه جامعه دارند و از آنجا که نخبگان یکی از نیروهای تاثیرگذار در هر جامعه هستند و نقش مهمی در تصمیم گیری ...

یکی از خاندان های محلی متنفذ و مشهور ایران، سادات سیفی قزوین است که نسب خود را به امام حسن)ع(می رساندند. سابقة حضور برخی از افراد این خاندان در تشکیلات حکومتی به عهد ایلخانان می رسد ؛ اما درعهد حکومت صفویه بعضی از آنان به مناصب عالی چون وزارت دست یافتند. دورة اول حیات سیاسی اینخاندان در حکومت صفویه، از زمان شاه اسماعیل اول آغازشد و تا سه دهه از دوران شاه طهماسب اول تداومداشت. پس از آنکه به این ...