مبحث مشروعیت و مقبولیت واژه ای مدرن و جدید است. با وجود آنکه از این واژه استفاده نمی شده است اما اهمیتی ویژه برای پادشاهان داشته است. میتوان واژه گانی همچون مقبولیت و شایستگی را به عنوان بهترین موارد جایگزین برای دوران باستان برای مشروعیت معرفی کرد. هخامنشیان که یکی از بزرگترین امپراتوری های جهان باستان را تشکیل داده بودند بر مردمی حکمرانی می کرده اند که دارای فرهنگ و تمدنی دیرینه بودند و سابقه...

سلجوقیان پس از ورود به ایران با مدیریت نخبگان ایرانی، هویت قبیله‌ای خویش را با ایجاد سپاه ثابت و ساختار دیوانی منظم، به یک امپراتوری قدرتمند تغییر دادند. خواجه با احیای سنت دیرینة اقطاع‌داری و واگذاری حکومت ولایات مرزی به غلام ـ امیران، دو نهاد نظامی و اقتصادی ـ اقطاع ـ را به هم پیوند داد تا علاوه بر تحدید گسترة حکومت و تسهیل ادارة آن، بر تأمین هزینه‌های نظامی هم فائق آید.ساختار حکومت سلجوقی از...

براساس آگاهی‌های تاریخی، شاملوها از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین طوایف قزلباش بودند که در تأسیس دولت صفویه نقش چشمگیری داشته و در روند حیات دولت صفوی نیز با تصدی مناصب و مقامات اداری، امور فرماندهی نظامی، اداره ایالات، عهده‌داری امر لَلَگی شاهزادگان صفوی و غیره به ایفای نقش پرداختند. با این وجود در برهه‌هایی قدرت این طایفه دچار ضعف شد که رقابت‌های ایلی و سیاست‌های پادشاهان صفویه بر این نوسان قدرت تأثی...

تهاجم اولیه مغول (619 ـ 616هـ) و مرگ سلطان محمد خوارزمشاه (617هـ) یکپارچگی سیاسی ایران را در چارچوب قلمرو خوارزمشاهیان پایان داد. از این رو، افزون بر حکومتهای محلی بازمانده از دوره سلجوقی، پاره ای شاهزادگان و امرای دستگاه سلطنت خوارزمشاهی نیز در قلمروهایی محلی از جغرافیای پهناور ایران بساط ملکداری گستراندند. قراختاییان کرمان از زمرة این حکومتهای محلی است که پس از فروپاشی سلطنت خوارزمشاهی تأسیس ...

در ساختار قدرت ایران عصر قاجار، هرچند انبوه شاهزادگان، تسلّط یکپارچۀ سلسله را تسهیل می‎کرد، سازوکار تقسیم مناصب موانعی را در نظارت بر رفتار حکمرانان فراهم‎آورد و عملکرد سلطان حسین‎میرزا جلال‎الدوله نمادی از نحوۀ حکمرانی قاجاریه در ولایات بود که بازتاب آن در حیات اجتماعی از دو جهت حایز اهمیت است: رهیافت به مصایب قشرهای زیردست جامعه و تلقی اجتماعی از ساختار قدرت. هرچند جنبش مشروطیت تحدیدی بر شاه، ...

با تأمل در آثار تعلیمی فارسی می‌توان دریافت که در اکثر این آثار نوعی دسته‌بندی در طیف مخاطبان دیده می‌شود؛ دسته‌ای از آثار فقط خطاب به پادشاهان و شاهزادگان نوشته شده‌اند و دسته‌ای ‌خطاب به وزرا یا مردم عادی. در برخی دیگر از آثار تعلیمی نیز نویسنده هر فصل از کتاب خود را به آموزش مطلبی به گروهی از مردم اختصاص داده است؛ مثل آنچه در باب پنجم مرصادالعباد مشاهده می­شود. این درحالی است که در آثار تعلی...

شاهنامه، از دو جهان واقعیت و فرا واقعیت نقش پذیرفته­ است؛ یعنی جهان تدبیر و جهان تقدیر؛ آنچه که حاکمیت خود را در تمامی داستان­های شاهنامه تثبیت نموده ­ جهان تقدیر است. هدف این پژوهش، ریشه­ یابی تقدیرگرایی در شاهنامه نیست. بلکه چیزی جز شناخت مهم­ترین عامل و عناصر در شکل­ گیری تقدیر در شاهنامه ­نیست. محور این پژوهش، تحلیل تقدیر در شاهنامه بر اساس کردارهای فرا طبیعی پیشگویی ­است. با این کردار، حوا...

آموزش از روزگار قدیم تا به امروز که به صورت نظامی پیچیده در آمده متناسب با درجه تمدن، نوع حکومت و مقتضیات سیاسی اجتماعی و مذهبی در هر دوره ای تغییر و تحول یافته است. یکی از این ادوار دوران زمامداری جانشینان تیمور (912-807 ه.ق) است. در این دوره نهاد آموزش جایگاه ویژه ای یافت و سلاطین، شاهزادگان، امرا، خواتین و عالمان هر کدام به سهم خود در رشد این نهاد اهتمام نمودند. با وجود آرامش نسبی، ثبات سیاس...

نهضت مشروطیت یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران می باشد. با پیروزی این نهضت، مسیر تاریخ ایران به کلی عوض شد. زیرا نظام استبدادی و سلطنتی را به حکومتی پارلمانی و بر پایه ی قانون تبدیل کرد. پیروزی این نهضت بر سرنوشت همه ی مردم ایران به ویژه کرمان تأثیر گذاشت. مردم کرمان اگر چه با درگیری ها و اختلافات مذهبی به سراغ مشروطیت رفتند، ولی ریشه ی همه ی این اختلافات، به دلیل وجود سلطه ی استبداد چ...

حکومت تیموریان ماهیتی ایلیاتی داشت. آداب و سنت های قبیله ای این حکومت برای زنان آزادی عمل، احترام و نفوذ را به ارمغان آورد و زمینه را برای دخالت آنان در امور سیاسی فراهم کرد. از سوی دیگر عهد تیموریان یکی از ادوار درخشان فرهنگی تاریخی ایران است. در این عهد به واسطه ی علم دوستی حاکمان تیموری مراکز آموزشی و فرهنگی رونق بسزایی یافتند. بنابراین زنان نیز به تأسی از مردان عصر خود در این عرصه به فعالیت...