این مقاله که بخشی از رساله «ریخت شناسی قصیده در ادب فارسی» نوشته نگارنده است، تحقیقی در باب وزن ها و بحرهای استفاده شده در قصاید ادب فارسی است که از قرن چهارم تا دوره معاصر (بهار) را در بر می گیرد. در این تحقیق، 50 قصیده اول دیوان شاعران معروف قصیده سرا در هر دوره ادب فارسی مورد بررسی قرار گرفت و انواع وزن و مضمون های مورد علاقه آنها مشخص شد که نتایج این بررسی به صورت مقاله زیر درآمد. در این نو...

انتقاد از ریشه ی نقد و در لغت به معنای خرده گیری و عیب جویی است و دراصطلاح بینشی برخاسته از احساس مسوولیت و جوهره ی تعهد است که شاعران و نویسندگان از آن درجهت گسترش فضایل اخلاقی و بهبود اوضاع سیاسی و اجتماعی بهره گرفته اند در ادبیات فارسی تا نیمه ی اوّل قرن پنجم انتقادها غالباً جنبه ی شخصی داشته و به صورت هجو و هزل انعکاس می یافته است، امّا از نیمه ی دوم قرن پنجم به دلیل تسلّط بیگانگان، اندک اندک ش...

عطّار، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم، صاحب چند مثنوی ارزشمند عرفانی است. او منظومه هایش رابرای خواص نسروده و به هنر نیاراسته، بلکه داستانهایش را به رمز و هدفی آراسته است که وی را در ردیف شاعران سمبولیست قرار می دهد. شاعر عارف رمزی را در پایه و اصل داستانهایش نهاده واز بازیگران صحنه ها به عنوان رمز و نماد بهره برده است که حالات و حرکاتش بیانگر اصل و رمز اوست. این نوشته به اختصار در پی بررسی جنبه های ر...

خواجه مجدالدّین هبه الله بن احمد (یا محمد) همگر معروف به مجد همگر شیرازی (607 – 686 ه. ق.) از شاعران پرآوازۀ قرن هفتم است که در خدمت پادشاهان سَلغُری فارس و خاندان جوینی مقرّب بوده و آنان را مدح گفته است. او ملک الشعرای چند تن از اتابکان فارس و مرجع داوری های ادبی روزگار بوده است.دیوان او مشتمل بر قصاید، غزلیات، ترکیب بندها، قطعات و رباعیات است. او در قصیده دنباله رو شاعران خراسان و آذربایجان است و...

یکی از موضوعات قابل توجه. که در شعر کلاسیک فارسی بازتاب گسترده دارد، ایام خاصی از سال و ماه و هفته است. که از جهت دینی و فرهنگی مورد توجه شاعران بوده است. در میان این شاعران، توجه خاص نظامی گنجوی. شاعر بلند پایه و داستان پرداز توانای قرن ششم هجری. به روزهای مهم سال و احکام خاصی که قدما برای این روزها در نظر داشتند، مشهود و مورد تامل است. این ایام که به مناسبت‌های مهم. مانند واقعه معراج رسول اکر...

یکی از موضوعات قابل توجه. که در شعر کلاسیک فارسی بازتاب گسترده دارد، ایام خاصی از سال و ماه و هفته است. که از جهت دینی و فرهنگی مورد توجه شاعران بوده است. در میان این شاعران، توجه خاص نظامی گنجوی. شاعر بلند پایه و داستان پرداز توانای قرن ششم هجری. به روزهای مهم سال و احکام خاصی که قدما برای این روزها در نظر داشتند، مشهود و مورد تامل است. این ایام که به مناسبت‌های مهم. مانند واقعه معراج رسول اکر...

سده پنجم هجری، قرن تلاقی فرهنگهای گوناگون در سرزمینهای اسلامی و نمودار گسترش زبان وادبیات عرب درپی کوششهای دانشمندان اسلام است. زبان عربی ضمن تأثر از فصاحت و بلاغت قرآنی در لفظ و اثر پذیری محتوایی از مفاهیم وگزاره های دینی، در عقیده وگفتار عالمان و شاعران ملل دیگر اثر گذاربوده است. کاربرد الفاظ قرآنی و مفاهیم اعتقادی به ویژه درآثار ادیبان و شاعران، بازتاب خاص یافته است. از جمله شاعران دین مدار ...