مقاله حاضر با استفاده از نظریه بازنمایی و رویکرد تحلیل گفتمانی، به بازنمایی گفتمان سنت اسلامی در رابطه با تجربه دینی در سینمای ایران می‌پردازد. در واقع، سنت تنها گفتمانی است که دین و آموزه‌های وحیانی را به‌طور متقن می‌پذیرد و “عقل قدسی” نیز معیار داوری گفتمان سنت اسلامی در باب مسائل شناختی، هستی‌شناختی و اخلاقی است و در هیچ نقطه‌ای با آموزه‌های وحیانی در تقابل قرار نمی‌گیرد. تجربه دینی هم که تا...

پلورالیسم دینی به دنبال راهی برای اثبات حقانیت ادیان گوناگون و رستگاری پیروان آنهاست. جان هیک به عنوان بزرگترین حامی این تفکر، با بهره گیری از معرفت شناسی کانت، ادعا می کند که پیروان ادیان مختلف، به حقیقت فی نفسه دسترسی ندارند و فقط نمودی از امر مطلق را دریافت می کنند. او قلمرو معرفت شناسی کانت را از تجربه های حسی فراتر دانسته، آن را شامل تجربه های دینی نیز می داند. از دیدگاه هیک، در واقع هسته ...

پژوهش در قلمرو علوم تربیتی و رفتاری به شیوه های مختلف انجام می شود. روشهای کمّی در طراحی و اجرای پژوهش، شناخته شده و رایج است. روشهای کیفی نیز با عنایت به آثار منتشر شده، مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. در سالهای اخیر، پژوهش ترکیبی در عرصه پژوهش های تربیتی و رفتاری مطرح شده است. با توجه به مباحث مختلفی که در جانبداری و مخالفت با این نوع پژوهش مطرح است، در این مقاله ریشه ها و مبانی نظری پژوهش...

در تاریخ تفکر اسلامی، روش های مختلفی برای اثبات عقاید دینی و شیوه فهم و تفسیر آیات و احادیث مرتبط با معارف وجود داشته است. گاهی در فهم دین، بر عقل تأکید شده، گاه بر نقل و گاه بر هر دو. ابن تیمیه، از متکلمان و فقهای قرن هفتم هجری، رویکردی افراطی در نفی عقل و کاربرد آن در فهم معارف اسلامی دارد. این نگاه از سویی، ناشی از مبانی و پیش فرض های وی و از سوی دیگر، برای پرهیز از پیامدهایی عقل گرایی است. ...

اندیشه سنت گرایی یکی از مهمترین مکاتب معاصر است که در کنار مدرنیسم و پسامدرنیسم قرار می گیرد اما این نحله فلسفی علی رغم معاصر بودن بر علیه فلسفه های نوین عمل می کند و به عنوان تفکری ضد مدرنیسم شناخته می شود. سنت گرایان پیروان فلسفه جاودان هستند که به سنت ازلی و عقل شهودی و مابعدالطبیعه عرفانی و اجزای فکری دیگری که از این مبانی نتیجه می شوند، از جمله وحدت متعالی ادیان، معتقدند. از این منظر سید ح...

فصل اول این نوشته به بررسی جایگاه سنت و قرآن در میان مسلمانان در عصر حاضر می پردازد. دیدگاههای متفاوت تعدادی از متفکران معاصر را مطرح و در قالب سنت گرا ، تندرو تجدد طلب تقسیم می کند. مباحث مطرح در شبه جزیره هندوستان و مصر بیشتر مطالب آن را تشکیل می دهد . از دیدگاه سنت گرایان قرآن و سنت کاملا لازم الاتباع هستند .سنت نیز همانند قرآن از سوی خدا نازل شده است. اما از نظر تجددطلبان ، سنت پیامبر(ص) بر...

خاقانی از شاعران صاحب سبک است، اندیشه های خاصی در شعر و شاعری دارد و بر بسیاری از علوم رایج روزگار خود مسلط است. دین و مضامین دینی بسامد فراوانی در دیوان وی دارد و داستانهای منقول از قرآن کریم و یا داستانهای دینی که در قرآن کریم هم به آن اشاره نشده و در تفاسیر یا قصص پیامبران آمده است، تجلّی خاصی در دیوان شاعر دارد. در دیوان خاقانی داستانهایی از زندگی آدم تا خاتم با تنوعهای بیانی و در قالب تابلو...

مدرنیته و سنت به عنوان دو مفهوم متضایف در بافت و زمینه تفکر و فرهنگ غرب معنای خود را دارند. انتقال این دو مفهوم به فضای فرهنگی و علمی کشور ما بدون در نظر گرفتن آن زمینه، اشتباهاتی نظری و عملی به دنبال خواهد داشت. بر این اساس، سنت و تجدد در فرهنگ اسلامی، برخلاف غرب، با یکدیگر تعارض و تمانعی ندارند و تجدد لزوماً همه جا سنت را نفی نمی کند. عوامل درونی و بیرونی تجدد، انسان و جامعه را به تحول و نوخوا...

هدف این مقاله بررسی ارتباط بین شکل‌های مختلف واقع‌گرایی اخلاقی و برخی دیدگاه‌ها دربارۀ اخلاق دینی و به‌ویژه اخلاق دینی در سنت اسلامی است، هرچند بیشتر گفته‌ها در سنت‌های دینی دیگر نیز کاربردی خواهد بود. نخست، مرور تاریخی مختصری از ظهور واقع‌گرایی اخلاقی در قرن بیستم بیان می‌شود؛ دوم، انواع اصلی واقع‌گرایی اخلاقی را از هم تفکیک خواهیم کرد؛ سوم، نشان خواهیم داد که در مورد هر یک از انواع اصلی واقع‌...

بنیادگرایی دینی با ارائه قرائت‌های افراطی، ناقص، رادیکال و متن محور از متون دینی در مواجهه با بحران‌های دنیای جدید، مسلمانان را به سوی افراطی‌گرایی سوق می دهد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و تاریخی-تحلیلی تلاش می کند به این پرسش‌ها پاسخ دهد که بنیادهای فکری و نظری افراط گرایی در جهان اسلام چیست؟ و علل باز تولید این اندیشه‌ها چه عواملی هستند؟ یافته‌ها حاکی از آن است که افراط گرایی ...