تاریخ نگاری اسلامی را در مرحله ی اول، به شکل شفاهی، راویان اخبار که به اخباری معروف اند، شروع کردند.این اخباریان اغلب در نیمه ی دوم قرن اول و قرن دوم و یا اوایل قرن سوم می زیستند.فهرست مفصلی از آنان را ابن ندیم به دست داده است.در این میان سیف بن عمر با اخبار فراوان و روایت های جنجالی از فتوح و نبرد جمل چهره ی خاصی از خود به نمایش گذاشته که شایسته ی بررسی بیشتر است. هدف این مقاله این است که سیف...

داستان سلیمان در سوره سبأ و نمل، یکی از بحث‌‌انگیزترین قصه‌‌های قرآن است. در این داستان مطالبی آمده که همگی شگفت‌انگیز و جای چون و چرای بسیار دارد. به‌عنوان نمونه، داستان گفت‌وگوی سلیمان با هدهد و تشخیص کفر کافران توسط هدهد و فرمانروایی ملکه سبأ که مورد پذیرش قرآن نیز قرار گرفته است و ... . اما یکی از مباحث بحث‌‌انگیز این داستان، شیوه رفتار آن حضرت با ملکه سبأ در جهت تهدید و اجبار بر دین است که...

در این دو بیت از دیوان حافظ: خیال آب خضر بست و جام اسکندر(کیخسرو)            به جرعه‌نوشی سلطان ابوالفوارس شد اسم اعظم بکند کار خود ای دل خوش باش                که به تلبیس و حیل دیو مسلمان(سلیمان) نشود ضبط‌های «جام کیخسرو یا اسکندر؟» و «دیو سلیمان نشود یا مسلمان؟» محلّ بحثِ محقّقان مختلف بوده است. در نمونۀ نخست، «جام اسکندر» مستند بر یک نسخه(خلخالی827ه.ق) است و همۀ دست‌نویس‌های معتبرِ دیگر «جام کی...

کامیلا آدنگ در این کتاب به بررسی میزان آشنایی نُه تن از نویسندگان مسلمان ادوار نخستین اعم از ابن ربن طبری، ابن قتیبه، یعقوبی، طبری، مسعودی، مقدسی، باقلانی، بیرونی و ابن حزم با یهودیت و متون مقدس رسمی و غیر رسمی این دین پرداخته و تأثیراتی را که این آشنایی ها بر آثار ایشان نهاده است، مورد کاوش قرار می دهد. او پس از بررسی چگونگی دریافت مطالب عهد عتیق نزد مسلمانان صدر اسلام، به مطالعه نوع رویکرد این...

مسأله ‌وجوه و نظایر در قرآن کریم از دیرباز مورد توجه اندیشمندان علوم قرآنی بوده و هر عالِمی بر اساس مبانی فکری و فراخور توانایی خویش، گام‌های مهمی را در تبیین مفهومی و مصداقی آن برداشته است. یکی از آثاری که پس از کتاب مقاتل‌بن سلیمان بلخی درباره دانش وجوه و نظائر نگاشته شده، کتاب «تحصیل نظائر القرآن» از حکیم ترمذی می‌باشد. وی در این کتاب برخلاف روش مقاتل‌بن سلیمان که بیشتر با تکیه بر سیاق آیات ب...

حکومت عثمانی در عصر اقتدار و شکوه، (دورۀ حکومت سلیم اول و سلیمان قانونی)، از جنبه‌های گوناگون به شکوفایی رسید. تحول و توسعه در زمینۀ ادبیات و تاریخنگاری یکی از جنبه‌های شکوفایی علمی در این دوره بود. نگارش آثار ادبی و تاریخی در این دوره افزایش یافت و گونه‌های ادبی جدیدی ایجاد شد. بنابر یافته‌های پژوهش حاضر، مهاجران ایرانی حاضر در قلمرو عثمانی، از جمله عوامل مهم در ایجاد این تحولات ادبی بودند. نخ...

    داستانی که برای کودک نوشته می­شود، نقشی بسیار مهم در تکوین شخصیت وی دارد. از طریق خواندن داستانهای خوب و آموزنده، کودک به بسیاری از ارزشهای اخلاقی پی می­برد. شجاعت، نوع دوستی، امیدواری، آزادی، طرفداری از حق و حقیقت و استقامت در مقابل زور و ستم ارزشهایی هستند که هسته مرکزی بسیاری از قصه­ها و داستانهای کودکان را شکل می­دهند و باعث رشد مهارتهای شناختی، عاطفی و اجتماعی در کودکان می­شوند. این نو...

مثنوی غنایی بلقیس و سلیمان اثر احمدخان صوفی شاعر هندی قرن 13 و 14 هـ. ق.به تقلید از خسرو و شیرین نظامی سروده شده است.در این پژوهش نسخه چاپ سنگی این اثر به همراه شرح احوال و آثار دیگر این مولّف معرّفی گردیده ، ضمن تبیین مستند داستان قرآنی بلقیس و سلیمان به ویژگی های معراجیّه و ساقی نامه آن پرداخته و جنبه های ادبی ، زبانی و بلاغی متن کاویده و گزارش شده است.در بررسی موضوعی متن پس از مقایسهروایت های ز...

بنیان‏گذاری امپراتوری عثمانی توسط ترکان مهاجر در آسیای صغیر، رویدادی برجسته و جالب توجّه در جهان اسلام به شمار می‏رود. سیاست استادانه عثمانیان در مقابله با قدرت‏های پیرامون و ترکیب اقوام گوناگون با نژادها و زبان‏های مختلف در نظر اول شگفت به نظر می‏رسید، اما در دراز مدّت امپراتوری آنان را ناتوان ساخت. پس از قرن دهم هجری (شانزدهم میلادی) این امپراتوری در سراشیبی زوال افتاد، اگرچه سقوط نهایی بسیار د...

برخی عناصر داستانی شخصیتی به نام جم/یم که در کتاب اوستا موجود است، شباهت‌های صوری بسیار با قصص توراتی و قرآنی مربوط به سلیمان (ع) دارد؛ همان‌گونه که تصور می‌شود، داستان جم/یم در شاهنامه به دلیل شباهت بسیار، می‌تواند نمادی از داستان سلیمان (ع) نیز باشد. دو مبحث «تولد اسرارآمیز» و «اجتباء» که در این پژوهش، مرتبط با خوانش‌های موجود درباره این دو شخصیت بدانها می‌پردازیم، یا در مطالعات پیشین مغفول م...