چکیده: دوره سلجوقی یکی از دوره های با شکوه و عظمت و دوره ترقی هنر و تمدن اسلامی به شمار می رود که در آن هنرهای گوناگون به حد تعالی و پیشرفت رسیدند، که در کم تر دوره ای از تاریخ هنر اسلامی دیده است با رشد روزافزون علوم و فنون مختلف در این دوره از جمله، علوم هندسه و ریاضیات، فلسفه و نجوم، تاثیرات این علوم را در تمامی جنبه های مختلف علمی و مذهبی و هنری و می توان بررسی کرد. یکی از جنبه ها، بعد از...

چکیده بررسی و ارائه ی سیمایی روشن از ساختار و کارکردهای دیوان استیفاء در دوره ی سلجوقی با استناد به روش تحلیلی رویکردی است که پژوهش حاضر بدان نظر دارد. در ساختار هرمی دیوان استیفاء در رأس هرم مستوفی کل و نایبش با تشکیلات دیوانی مربوطه، در وسط هرم مستوفیان و نایبان مستوفی ایالتی و در قاعده هرم مشرفان، شحنگان، دبیر جامگان، عاملان، روسا و محصلان مالیاتی به عنوان صاحب منصبان مرتبط با دیوان استیفا...

ابو علی حسن ابن اسحاق طوسی مشهور به خواجه نظام الملک یکی از مشهورترین وزرای مسلمان ایرانی بود که مدت سه دهه وزارت دولت سلجوقیان را برعهده داشت و با تدبیر و کفایت او قلمرو سلجوقیان در زمان دو پادشاه آلپ ارسلان و ملکشاه به اوج وسعت و قدرت خود رسید . خدمات فرهنگی و سیاسی و اجتماعی وی به فرهنگ و تمدن ایرانی _ اسلامی ،ویژگی های وی را ممتاز می سازد . این رساله افزون بر شرح احوال و زندگانی نظام الملک ...

هدف اصلی این پژوهش، بررسی و مطالعه نقوش به کاررفته در منسوجات قرون اولیه اسلام از قرن اول تا اواخر دوران سلجوقی است. ضمن اینکه نگارندگان به تأثیرپذیری نقش مایه های بافته شده روی پارچه ها از آیین نوین اسلام و ایران قبل از اسلام در دوره مهمی از تاریخ، یعنی زمان تداخل آیین اسلام با فرهنگ باستانی این سرزمین توجه کرده اند. در این دوران، هنرمندان ایرانی اصالت خویش را در به کارگیری نقش مایه های باستان...

شناخت رویدادها و تحوّلات تاریخی ایران عصر سلجوقی، در قیاس با دیگر ادوار تاریخی ایران دوره اسلامی، به جهت ویژگی های خاص حاکم بر تاریخ نگاری و منابع تاریخی این دوره، دچار برخی محدودیت ها و کاستی های اساسی است. فقدان سیاست رسمی دولت سلجوقی در حمایت از تاریخ نگاری و دوری غالب مورّخین این دوره از مراکز سیاسی و تصمیم گیری های حکومتی و به تبع آن، عدم دسترسی آنان به اسناد، اخبار و رویدادهای مرتبط با سیاس...

آموزش از روزگار قدیم تا به امروز که به صورت نظامی پیچیده در آمده متناسب با درجه تمدن، نوع حکومت و مقتضیات سیاسی اجتماعی و مذهبی در هر دوره ای تغییر و تحول یافته است. یکی از این ادوار دوران زمامداری جانشینان تیمور(912-807ه.ق) است. در این دوره نهاد آموزش جایگاه ویژه ای یافت و سلاطین، شاهزادگان،امرا، خواتین و عالمان هر کدام به سهم خود در رشد این نهاد اهتمام نمودند. با وجود آرامش نسبی، ثبات سیاسی و...

پس از ورود اسلام به ایران از اواسط قرن سوم هجری دولت های محلی و نیمه مستقل در ایران قدرت را به دست آوردند. پس از طی دو قرن و گذر از فراز و فرودهای متعدد دولتی فراگیر در ایران پای گرفت. که بنیان گذاران این قدرت جدید ترکان صحرا گرد و کوچ نشینی بودند که به سلجوقیان معروف شدند. این ترکان هنگامی که به حکومت رسیدند فنون تصرف شهر ها را به خوبی می دانستند اما مدیریت و تبحر اداره ی حوزه ای را که وسیع تر...

اسطوره ها بخشی عمده­ای از فرهنگ ملّت ها را تشکیل می دهند و همین امر باعث شده که هنرمندان و بخصوص شاعران از این پدیده تأثیر بسیار پذیرند. شعر فارسی در نخستین دوران شکوفایی خویش، یعنی عصر سامانی و اوایل عصر غزنوی، شاهد توجه چشمگیر و مثبت شاعران به اساطیر و نیز حماسه های ایرانی است، امّا با تحکیم قدرت دولت های غزنوی و به ویژه سلجوقی در ایران، شاهد کاهش یافتن- امّا نه قطع شدن- توجّه به اساطیر و حماسه ه...

از نخستین منظومه های داستانی فارسی مصور که در قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم سروده شده، تنها یک اثر به نام ورقه و گلشاه موجود است. این منظومه، مجموعه ای است که باید آن را مظهر آمیزه عشق و حماسه دانست. اولین منابع مانوی که به دست محققان رسیده، مربوط به منطقه تورفان در شرق آسیای مرکزی است که معلوم شده غنی ترین منبع متون هنر مانوی است. دو سبک مشخص در نقاشی های مانوی تورفان دیده می شود: 1. سبک آسیای...

ترکمانان سلجوقی پس از پیروزی بر غزنویان در نبرد دندانقان، در سال 431 ق. به تدریج بر ایران دست یافتند و دولتی جدید تأسیس نمودند که بسیاری از ویژگی های آن برگرفته از دولت های پیشین، یعنی غزنویان و آل بویه بود. از آن بین، سلجوقیان دیوانسالاری غزنویان را در نیمه ی شمالی قلمرو خود و دیوانسالاری آل بویه را در نیمه ی جنوبی قلمرو خود اخذ کردند. در پی آن کارگزاران دیوانی و دیوانسالاران این دو دولت نیز د...