کرتیرومانی؛ بر پایه متون زردشتی و مانوی هدف از ارائه ی این پژوهش این است تا در باره کرتیر و اقدامات وی که تا حدودی در منابع تاریخی کمتر سخن رفته، مطالبی به صورت گسترده و یکجا گردآوری شوند و نیز بتوان نقش کرتیر را در اوایل دوره ی ساسانی آن گونه که بوده است بیان نمود. در این پژوهش نگارنده برآن است تا چالش های ایدئولوژیکی بین این دو شخصیت سیاسی- دینی یعنی کرتیرو مانی را بررسی نموده و بتواند مشخص ...

باباطاهر از شاعرانی است که برخلاف بی نام و نشان بودن از حیث تاریخ تولد و مرگ، از آوازه و شهرتی نسبی برخوردار است. بیشترین شهرت او به سبب پیش تازی در سرودن شعرهایی ساده و به دور از اغماض های شاعرانگی، در قالبی به نام دوبیتی است. این دوبیتی ها در اصل به زبان محلی سروده شده اند، اما به مرور زمان بر اثر دخل و تصرف دیگران و آمیختگی با سرودهای سرایندگان دیگر، چندان قابل شناسایی و تشخیص نیستند. با این...

گفتارِ حاضر نتیجۀ تأملی بر دو متن، از متن‌های مانوی به زبان‌های پارسی میانه و پهلوی اشکانی (پارتی)[1] است. متنِ نخست به زبانِ پارسی میانه، تمثیلی دربارۀ گناهِ مویه ‌و زاری، و آزاری است که دراثرِ آن به روحِ مرده می‌رسد. متن دوم به زبانِ پارتی، و دربارۀ رویدادی در یکی از سفرهای مانی است.  این متن که در گروه‌بندیِ متن‌های تاریخی قرار دارد، به‌نوعی با متنِ تمثیلیِ نخستین درارتباط است و ظاهراً شخصیت‌های واحدی ...

یکی از کیش­های باستانی ایران که روزگاری قلمروِ خود را در بیرون از ایران نیز گستراند، کیش مانیست. مانی در پایان حکومت اشکانی، در مردینویِ بابل دیده به جهان گشود و در آن­جا مدّعیِ پیام­بری شد؛ امّا مطابق با شاهنامه، او نقّاشی است چرب‌دست، که از چین در دورۀ شاپور ذوالاکتاف به ایران آمده است. نه تنها این اطّلاعات شاهنامه دربارۀ مانی نادرست است؛ بلکه آن­چه موبدِ مناظره­کننده با او نیز، بِدو نسبت می­دهد و فرد...

در این جُستار خواننده نخست با کلیاتی دربارۀ مانویت و اسطورۀ آفرینش در کیش مانی آشنا می شود. آن گاه نگارنده، با تعریف نوع ادبی تمثیل و داستان تمثیلی، اسطورۀ آفرینش مانویت را به مثابۀ داستانی تمثیلی در نظر می گیرد و بر نقش تمثیل، در جایگاه یکی از ابزار های فن بلاغت در آسان فهم کردن اصول دینی، فلسفی و اخلاقی برای تودة مردم، تأکید می کند. با این مقدمات، تمثیلی مانوی به زبان پارسی میانه بر اساس الگوی...

مانی در کیش خود از عناصری استفاده نمود تا کیش نوین او مورد توجه همگان قرار بگیرد. وی عناصری از زرتشت و بودا و مسیح را با اندیشه خود تطبیق داده و به اشاعه آن پرداخت. خاستگاه فرهنگی مانوی در بین النهرین بوده و به سبب تبار ایرانی مانی، طبعاً اسطوره ها و باور دینی- عرفانی او صبغه ی ایرانی هم گرفته است. عقاید او ثنویتی محض را می نمایاند که مانی مبشر آن بود. او برای نظام آفرینش دو اصل قائل بود که شهری...

این مقاله بر آن‌ است تا نسبت میان «آرمان» و «واقعیت» را در اندیشة زرتشت، مانی و مزدک مورد واکاوی قرار دهد. اندیشه ‌های زرتشت مبنای شکل‌گیری دولت ساسانی و حرکت تأسیسی اردشیر بابکان بود. مانی و مزدک که در دورة ساسانیان ظهور می ‌کنند، در تقابل با ساسانیان قرار گرفته و با ‌وجود همکار...

یکی از کیش­های باستانی ایران که روزگاری قلمروِ خود را در بیرون از ایران نیز گستراند، کیش مانیست. مانی در پایان حکومت اشکانی، در مردینویِ بابل دیده به جهان گشود و در آن­جا مدّعیِ پیام­بری شد؛ امّا مطابق با شاهنامه، او نقّاشی است چرب دست، که از چین در دورۀ شاپور ذوالاکتاف به ایران آمده است. نه تنها این اطّلاعات شاهنامه دربارۀ مانی نادرست است؛ بلکه آن­چه موبد مناظره­کننده با او نیز، بدو نسبت می­دهد و فرد...

چکیده ندارد.